AI-afbeeldingen en video’s in opkomst: zo herken je ze

*De foto bij dit artikel is door ons gegenereerd met AI. Kijk na het lezen van dit artikel nog eens naar de foto en zie of jij de inconsistenties kan ontdekken.

Steeds meer AI-beelden

Het wordt steeds gemakkelijker om afbeeldingen en video's te genereren met behulp van AI. Deze AI-systemen genereren nieuwe content door gebruik te maken van bronmateriaal, zoals bestaande video’s en afbeeldingen. Hoe meer bronmateriaal het systeem gevoed krijgt, hoe meer het bewegingen en andere details herkent, om het vervolgens na te maken.

Vervolgens kun je als maker met tekst een beschrijving invoeren. Deze interpreteert het systeem vervolgens en maakt er een afbeelding van. Bij het genereren van een video maakt het systeem een reeks opeenvolgende beelden die vloeiend in elkaar overlopen.

Een neppe video van een bestaand persoon wordt ook wel een deepfake genoemd. Er wordt dan een gezicht over de bestaande video heen geplakt. De software past belichting, kleuren, geluid en beweging van het praten aan om het ‘realistisch’ te maken.

Waarom het verschil kunnen zien belangrijk is

Op dit moment is veel van de gegenereerde video niet overtuigend. Dat zal langzaam veranderen naarmate meer bedrijven hun AI-systemen trainen en openbaar beschikbaar stellen. Gegenereerde afbeeldingen zijn in een aantal jaren veel realistischer geworden.

Neppe video’s zullen waarschijnlijk ook steeds lastiger worden om te onderscheiden. Een neppe video van een vuurwerkshow kan niet zoveel kwaad. Maar een deepfake van een politicus kan mogelijk nepnieuws verspreiden en voor onrust zorgen. Dit kan ook worden ingezet voor identiteitsfraude of chantage.

Hieraan kun je AI-beelden herkennen

Het is daarom goed om je bewust te zijn van de mogelijke aanwezigheid van AI-gegenereerde beelden tijdens het scrollen op social media. De volgende tips kun je gebruiken om te controleren of wat jij voor je hebt met AI is gemaakt:

Onnatuurlijke bewegingen of kenmerken

Hoe je vaak een afbeelding gemaakt met AI kan herkennen, is simpelweg kijken naar of waar je naar kijkt klopt. De beelden vertonen soms rare eigenschappen, zoals mensen of objecten op plekken waar ze niet horen. 

Tekst op kleding of uithangborden op AI-afbeeldingen ziet er vaak uit als gekrabbel of is volledig onleesbaar. Ook details als hoeden, brillen of schoenveters springen er het vaakst uit. 

Menselijke details

AI-systemen hebben nog moeite met de details die ons mens maken. Zo is aan de ogen vaak te zien of de persoon die je op beeld ziet echt bestaat. Op AI-gegenereerde afbeeldingen of deepfakes lijken de ogen soms in het niets te kijken, of twee verschillende kanten op. Ook kunnen linker- en rechterogen verschillende kleuren of reflecties hebben.

Let ook op andere details zoals haar, tanden, handen of ledematen. De handen hebben soms zes vingers, of zijn compleet uit verhouding.

Overdreven en té perfect

AI-modellen hebben de neiging om beelden te maken die té perfect zijn. Er zit te veel symmetrie in de foto’s, of er zijn herhalende patronen. De beelden hebben vaak sterke belichting en een onnatuurlijke glans. Ook zijn de kleuren in afbeeldingen vaak overdreven levendig of verzadigd. 

Ongemakkelijk of griezelig

Er is een theorie die stelt dat mensen negatief reageren op iets wat wel heel menselijk lijkt, maar waar iets toch niet helemaal aan klopt. Dit heet de uncanny valley en is een theorie die komt uit de robotica. Door de kleine imperfecties in de menselijkheid die je op de beelden ziet, kun je een ongemakkelijk of naar gevoel krijgen bij het zien van de beelden. 

Als een afbeelding een persoon of object toont dat vreemd kunstmatig aanvoelt of niet helemaal klopt, is het mogelijk een AI-creatie.

Voorbeelden van AI-beelden

Om een aantal voorbeelden te geven vroegen wij DALL-E, een veelgebruikt en openbaar beschikbaar AI-systeem, om afbeeldingen te genereren. 

We gaven de volgende beschrijving: 'Een journalist interviewt een koppel op straat in het centrum van een Nederlandse stad. Het regent, dus ze staan onder een paraplu.'

In 5 seconden hadden we de volgende afbeelding. Op het eerste gezicht overtuigend, maar toch zitten er vervormingen en fouten in het beeld. Kun jij ze spotten? Op de tweede afbeelding staan afwijkingen rood omcirkeld.

Bekijk het van dichtbij

Gebruik ook vooral de zoomfunctie om een afbeelding van dichtbij te bekijken, als je twijfelt. De afbeeldingen die door ons zijn gegenereerd, vallen dan snel door de mand.

Zie bijvoorbeeld de volgende afbeeldingen, die DALL-E voor ons genereerde naar deze beschrijving: ‘Een moderne woonkamer met twee spelende kinderen op de grond, een schommelstoel, een boekenkast vol boeken en een hond.’

Tools om AI-gegenereerde beelden te controleren

Als je toch twijfelt of een afbeelding of video die je ziet authentiek is, zijn er verschillende tools die je kunt gebruiken om dit te controleren.

• Je kunt zoeken of de afbeeldingen ergens anders op het internet bestaat, door deze in Google Afbeeldingen te uploaden en te zoeken. Als de afbeelding nergens anders bestaat, of op ongerelateerde websites verschijnt zonder duidelijke bron, is deze mogelijk AI-gegenereerd.
• Zie je een opvallende video van een beroemdheid of politicus? Met Deepware Scanner kun je controleren of je te maken hebt met een echte of neppe video.

Bronnen:

• Britannica Education
• Onderzoek naar de uncanny valley