Spotgoedkope producten die snel kapotgaan: waarom koop je het toch?
Bij webshops als AliExpress, Shein en Temu kun je voor slechts een paar euro allerlei producten kopen. Je weet van tevoren dat deze spullen na een paar keer gebruiken al kapotgaan, maar je bestelt het toch. Waarom? Radar vraagt het consumentenpsycholoog Patrick Wessels.
Spullen kopen geeft dopamine
“Je bestelt dingen vaak met het idee dat het product zelf je veel plezier gaat geven, maar eigenlijk is het kopen zelf veel leuker”, vertelt Wessels.
Dat zit zo: elke keer dat je een aankoop doet, komt het gelukshormoon dopamine vrij in je hersenen. “Er komt nog een keer dopamine vrij als je pakketje een paar dagen later wordt bezorgd en nog een keer als je het uitpakt. Door iets te bestellen, heb je dus heel veel blije momenten.”
Bij duurdere spullen kun je minder vaak bestellen
Volgens Wessels heeft het daarom iets weg van een verslaving. “Spullen kopen is natuurlijk niet voor iedereen verslavend, maar onze hersenen zijn wel steeds op zoek naar dopamine. En iets bestellen is een makkelijke manier om aan dopamine te komen.”
Veel gemakkelijker dan met vrienden afspreken bijvoorbeeld. Dan moet je namelijk een datum prikken en ergens naartoe. Spullen bestellen kan gewoon vanaf de bank met je telefoon.
Dat het een makkelijke manier is om aan dopamine te komen, geldt al helemaal als het om goedkope producten gaat. Bij het bestellen van dure artikelen komt er in principe net zo veel dopamine vrij. Maar omdat het meer geld kost, kun je het simpelweg minder vaak doen.
Hersenen praten aankopen goed
Volgens Wessels denken we er dan ook niet echt over na dat we allerlei artikelen vanuit China laten verschepen en we het na twee keer gebruiken weer weggooien. Sterker nog: “In sommige gevallen maakt het niet eens uit als het niet aankomt. Het kostte toch maar een paar euro en het bestellen zelf heeft je al gelukkig gemaakt.”
Sta jij er wel bij stil dat je producten vanuit China bestelt? Dan is je brein er ook nog eens heel goed in om dingen voor jezelf goed te praten. Wessels legt uit dat dit op individueel, sociaal en maatschappelijk niveau speelt:
- Individueel: Heb je bijvoorbeeld het hele jaar nog niet gevlogen? Dan kun je echt wel een keer iets bestellen vanuit China.
- Sociaal: Je vrienden doen het ook of je vrienden doen het zo vaak, dat het echt niet zo erg is als jij het ook één keer doet.
- Maatschappelijk: In sommige kringen is het heel normaal om goedkope producten te bestellen.
“Dit alles bij elkaar bepaalt of je het voor jezelf goed kunt praten”, aldus Wessels. “Je brein vertelt je dan een iets te rooskleurig verhaal. Daar kun je weinig aan doen, want ons brein werkt nu eenmaal zo.”
Sta stil bij je aankoop
Wil je er toch iets aan doen? Sta dan stil bij je aankoop. Tel even tot 10 of wacht een dag voor je het daadwerkelijk bestelt. De kans is groot dat je dan een stuk minder dingen bestelt die je niet nodig hebt of die snel kapotgaan.