Ander eigen risico bij diabetes? Dan ook voor alle andere chronisch zieken
Diabetespatiënten moeten een ander eigen risico krijgen, stelt de diabetesvereniging. Goed plan, maar dat zou dan zo moeten zijn voor álle Nederlanders met een chronische aandoening - en dat zijn er nogal wat. En wat gaat de formatie ons eigenlijk brengen? Durven de politieke partijen nu eindelijk eens écht aan de slag met het eigen risico?
Diabetesvereniging Nederland vraagt formateur Edith Schippers om het eigen risico á 385 euro aan te passen voor de 1,2 miljoen Nederlanders met suikerziekte . Het eigen risico, aanvankelijk bedoeld om mensen bewust te maken van de zorgkosten en zo een rem te zetten op onze zorguitgaven, raakt chronisch patiënten hoe dan ook: of zij nou wel of niet weten wat hun medicatie kost, ze hebben het toch nodig. Dus zijn ze aan het begin van het jaar al snel 385 euro armer, en – zo stelt de vereniging nu – zodra de diabetespatiënten dat bedrag aan zorg hebben besteed, is de financiële prikkel weg om te kijken of ze met minder zorg toekunnen.
Het voorstel van het Diabetesvereniging Nederland: verschuif die financiële prikkel naar later, bijvoorbeeld als iemand al 2900 euro aan medicatie kwijt is geweest. Dat zou eerlijker zijn en zo wordt de patiënt gestimuleerd om – wanneer de noodzakelijke zorgkosten zijn gemaakt, wel zuinig aan te blijven doen.
Gepeperde rekening voorkomen
Nou is met de hoogte van het eigen risico het argument 'zo weten mensen tenminste wat zorg kost' allang niet meer het echte doel van deze maatregel. Dat is namelijk gewoon de bezuiniging die het oplevert.
Nu is er niks mis met bezuinigen; de zorgkosten moeten niet de pan uit rijzen, maar nu vermijden mensen zorg en het gebruik van medicijnen. Uit onderzoek kwam eerder bijvoorbeeld al dat sommige chronische zieken niet altijd de vereiste dosering nemen om zo, in ieder geval voor even, een gepeperde rekening te voorkomen.
In Nederland is 32 procent van de bevolking chronisch ziek, en volgens het RIVM zal dat in 2030 opgelopen zijn tot 40 procent. Chronisch zieken maken - ook als hun ziekte eerder als een goed beheersbare aandoening dan als een ziekte aanvoelt – meer zorgkosten doordat ze nu eenmaal regelmatig medicijnen nodig hebben. Denk aan de astmapatiënt die misschien alleen maar elke dag een preventief 'pufje' nodig heeft, maar wiens medicatie toch al snel 40 euro per maand kost. Of aan reumapatiënten die niet alleen dure geneesmiddelen nodig hebben, maar vaak ook allerlei aanpassingen in huis moeten laten doen en hulpmiddelen moeten aanschaffen (waarbij ze dan ook nog eens een eigen bijdrage bovenop het eigen risico moeten betalen).
Niet iedereen die chronisch ziek is, maakt natuurlijk hoge kosten. En niet voor iedereen is het eigen risico een probleem; zolang je inkomen op peil is, red je het wel. Maar een paar van de reacties bij mijn column vorig jaar over het eigen risico zeggen genoeg. 'Soms gaan we niet eens naar de dokter... uit angst dat er een rekening aan komt', schreef Vera bijvoorbeeld – en ze was niet de enige.
Kortom: eerst de diabetespatiënten een aangepast eigen risico, dan iedereen met hoge zorgkosten waar ie zelf niet zoveel aan kan doen een aangepast eigen risico.
Aan de formatietafel
Ik ben trouwens erg benieuwd naar hoe de politici aan de formatietafel nou precies praten over dat eigen risico. De meningen waren tijdens de verkiezingen nogal verdeeld.
De VVD gaf in haar verkiezingsprogramma aan 'slimmer' om te willen gaan met het eigen risico, wat dat dan ook precies betekent (vast niet: helemaal op de schop gooien). Het CDA wilde het eigen risico verlagen met 105 euro, en GroenLinks wil het helemaal afschaffen. Maar dat kost naar schatting 4,8 miljard euro per jaar, dus de kans dat dit gebeurt is miniem.
Ik doe een voorspelling: de komende regering gaat het eigen risico niet afschaffen, misschien alleen verlagen. Hopelijk wordt dat een substantiële verlaging; alleen zo wordt het eigen risico weer zoals het ooit bedoeld was: een rem op de zorgkosten.
Ondertussen zit er voor chronische patiënten niet veel anders op dan geld opzij zetten, of bij hun verzekeraar vragen of zij het eigen risico gespreid per maand kunnen betalen. Maar ook dat is voor velen met een krappe portemonnee niet de oplossing, zo blijkt uit een andere reactie op mijn eerdere eigen-risicocolumn, van Mirette bijvoorbeeld: 'Zelfs al zou ik mijn eigen risico over 10 of 12 maanden gespreid betalen, dan nog is het voor mij als alleenstaande niet meer op de brengen. Helaas heb ik ook de keuze moeten maken om medicijnen te skippen. Ik zie wel hoe het gaat lopen dan.'
Mensje Melchior
