Er is een wildgroei aan coaches, maar er zijn gelukkig ook goede
Elke ex-kapper of voormalige HR-manager die net is hersteld van een burn-out mag zich coach noemen. Met alle gevaren van dien, want een coach kan veel invloed hebben op belangrijke beslissingen over je werk of privéleven. Hoe vind je er een die goed werk levert?
Een 'life coach', tevens ervaringsdeskundige met een verleden van depressies en paniekaanvallen, die zijn 'eigen methodes heeft ontwikkeld, met zelfstudie'. Of de burn-outcoach, wier eigen burn-out achteraf een 'groot cadeau' bleek en die nu anderen helpt. Of de stresscoach die – na de nodige eigen ervaring – voorkomt dat anderen in de valkuil van almaar doorjakkeren vallen. Het wemelt in Nederland van de coaches.
63.000 coaches
Twee derde van de bedrijfsartsen en psychologen vraagt zich af of al die coaches wel deskundig genoeg zijn en of ze wel goede kwaliteit leveren, zo blijkt uit een onderzoek van het Nationaal Stressdebat. In totaal telt ons land volgens cijfers van de Kamer van Koophandel zo'n 63.000 coaches. De Volkskrant becijferde in maart dat dat een stijging is van maar liefst 66 procent ten opzichte van 2014. Het aantal coaches op het gebied van stress en burn-out is volgens de Kamer van Koophandel in 20 jaar tijd meer dan vertienvoudigd naar 4484. 72 procent van de bedrijfsartsen en 66 procent van de psychologen vindt het 'wildgroei'.
Nogal een markt
De stress- en burn-outcoaches springen in op een groot probleem: 1 miljoen werkenden hebben volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek last van burn-outklachten. En ruim een derde van de mensen met een baan heeft weleens last van stress. Het is nogal een markt dus. Plus: heel wat mensen die zélf een burn-out of stressklachten hebben gehad willen als ze dat zelf te boven zijn gekomen, anderen helpen – als coach.
Vast met de beste intenties, maar zoals Marjolein Bastiaanssen van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde het zegt: er zijn vooral zorgen over de onduidelijke werkwijze. Biedt een coach zelfbedachte therapie aan of houdt hij zich aan de richtlijnen? Tegen het AD: 'We weten inmiddels uit wetenschappelijk onderzoek dat een nieuwe activiteit veel zwaarder is wanneer je in de voorafgaande periode alleen hebt gerust. Maar die medische en psychologische kennis ontbreekt vaak bij een coach. Als die verkeerd adviseert, herstel je trager.'
Iedereen kan zich coach noemen
Daar komt nog bij: een coach kan grote invloed hebben op de beslissingen die iemand neemt. Belangrijke beslissingen, zowel in iemands werk- ('zal ik toch maar ontslag nemen en het roer omgooien?') als privéleven ('die man van mij steunt met totaal niet in mijn zoektocht, zal ik de knoop doorhakken en hem de deur uitzetten?'). Zo bekeken is het erg vreemd dat er helemaal geen bescherming is van het beroep. Iedereen kan zich coach noemen en met een gelikte website klanten gaan werven. Bij beroepsverenigingen van coaches staan maar weinig van de bij de Kamer van Koophandel ingeschreven coaches geregistreerd. En een echt gedegen opleiding hebben veel van hen dus ook niet. Veel te vaak kruipen ze op de stoel van een psycholoog (want waarom zou wat voor hen werkte niet ook bij een ander werken?),- zonder dat zij de jarenlange opleiding hebben gevolgd die daarbij hoort.
Zelf goed selecteren
Een coach in de arm nemen kan wel degelijk zinvol zijn, zeker als het een goede is, zo weet ik uit ervaring. Toen aan het begin van de economische crisis de krant waar ik werkte over de kop ging en ik mijn baan kwijtraakte, ging ik wandelen met een wandelcoach (wél een geregistreerd psycholoog, met een berg aan aanvullende opleidingen én coachervaring). Het leverde mij veel inzichten op, en de durf om voor mezelf aan de slag te gaan, wat voor mij een hele goede stap bleek.
Zolang er niet iets van bescherming van het beroep komt, zul je dus vooral zelf goed moeten selecteren als je een coach nodig hebt. Het tijdschrift Psychologie Magazine zette de Coachfinder op, met alleen maar coaches die een geaccrediteerde opleiding hebben gevolgd. En: hun werkwijze moet gebaseerd zijn op inzichten uit de wetenschap en evidence based methodieken, zo zegt hoofdredacteur Sterre van Leer: 'Prima dat er coaches zijn die met kristallen en energieën werken, maar die passen dus niet bij ons.' Die Coachfinder vraagt naar je coachvraag en doelen, en koppelt je zo aan mogelijke coaches.
Wat volgens mij ook helpt: van tevoren goed nadenken over waar je mee geholpen bent. Toen ik 11 jaar geleden een coach zocht, belde ik ook uitgebreid met een andere coachend psycholoog. Hij wilde met mij vooral gaan zoeken naar waarom het ontslag mij zo aangreep – had het misschien iets te maken met het gezin waarin ik opgroeide? 'Ehm, ik denk eerder met dat ik niet weet waar ik de huur van moet betalen en hoe het nu verder moet met werk, en zo', stamelde ik. Ik denk dat ik van zo'n diepgravende zoektocht alleen maar meer van ondersteboven was geraakt – ik ben nog steeds blij dat ik niet met hem in zee ging.
