Wat kost een staaroperatie? Niemand die het weet

Een heel mooi initiatief van NRC: samen met ons allemaal wil de krant de ‘geheime ziekenhuistarieven’ blootleggen. Wat rekenen ziekenhuizen voor, bijvoorbeeld, een bezoek aan de longarts? En wat kost een staaroperatie eigenlijk? Niemand die het weet. Terwijl we de kosten van ingrepen en operaties in ziekenhuizen uiteindelijk met z’n allen opbrengen, via onze zorgverzekering. En nu de zorgpremie het komende jaar weer omhoog dreigt te gaan, is het extra belangrijk dat we weten wat de ziekenhuiskosten nou precies zijn.

Eigenlijk zouden ziekenhuizen zelf hun tarieven openbaar moeten maken, maar die roepen dan al snel dat dat veel te ingewikkeld is. Of de zorgverzekeraars zouden het voortouw kunnen nemen: zij maken immers afspraken over de prijzen met de ziekenhuizen.

Zorgverzekeraar CZ doet al een mooie poging de transparantie te bevorderen en publiceert een prijslijst met behandelingen onder de 885 euro. Dat is het hoogste bedrag dat mensen aan eigen risico kunnen hebben (het verplichte eigen risico is 385 euro, en je kunt er zelf nog 500 euro bovenop gooien om je premie lager te houden). Pinkroccade gebruikte de gegevens van CZ en zette het in een handige tool: nu kan iedereen opzoeken wat je bij verschillende ziekenhuizen betaalt.

Nogal een verschil

De prijzen lopen enorm uiteen. Neem een poliklinisch bezoek als je astma hebt: bij het Reinier de Graaf Gasthuis is dat met 120,49 euro het goedkoopst; bij de duurste, Zorgsaam Zeeuws Vlaanderen, betaal je 247,09 euro. Nogal een verschil als je er je eigen risico voor moet aanspreken.

Ook NRC concludeert na het zien van facturen van patiënten dat er grote prijsverschillen bestaan, en dat het nogal ondoorgrondelijk is waar die vandaan komen.

Zo weten veel academisch medische centra nog helemaal niet precies wat ze in rekening kunnen brengen omdat ze over de prijzen van dit jaar (2016) nog in onderhandeling zijn met de zorgverzekeraars. Om het nog ingewikkelder te maken, brengen de ziekenhuizen bij de verschillende verzekeraars andere prijzen in rekening – het is maar net wat ze hebben uitonderhandeld.

‘Dat is geloof ik marktwerking’

Van dat laatste hebben de lezers van NRC die hun facturen instuurden nog wel een tekenend voorbeeld. Het Zeeuwse Admiraal De Ruyter ziekenhuis is een van de goedkopere als het gaat om staaroperaties, maar dat is niet zo voor alle verzekerden. Iemand die bij CZ is verzekerd, betaalt bij dit ziekenhuis 16 procent meer dan een patiënt van Menzis. Wat dit voorbeeld zo tekenend maakt? De uitleg van de woordvoerder van het ziekenhuis: CZ is een belangrijke verzekeraar voor Vlissingen, omdat driekwart van de bezoekers van dat ziekenhuis daar een polis heeft. Dus maakt het ziekenhuis afspraken over het totaalpakket over zorg. En dan grinnikt de woordvoerder erover: ‘Dat noemen we geloof ik marktwerking.’

Bijzonder: juist bij de partij die het grootst bij je inkoopt de hoogste prijs rekenen. Stel je voor dat een, laten we zeggen, koekjesfabriek zo werkt: de grootste afnemer het meest laten betalen. Dit kleine voorbeeld laat zien dat de zorg zogenaamd een markt zou moeten zijn, maar dat toch nog echt lang niet is. Of op z’n best een slecht functionerende markt.

Wat kunnen wij ‘zorgconsumenten’, om maar in marktwerkingtermen te blijven, zelf doen om ervoor te zorgen dat er meer duidelijkheid komt over de prijzen van ziekenhuizen? Voor een behandeling het ziekenhuis bellen en vragen wat het precies gaat kosten, leidt meestal tot het antwoord: ‘Dat is te ingewikkeld’, dus daar schiet je als patiënt niet zoveel mee op. Maar wat nou als we, voor een consult bij een specialist of voor een kleine ingreep, met onze verzekeraar bellen en vragen waar dat in de buurt het goedkoopst kan? De verzekeraars hebben die gegevens, zo laat CZ zien, en het kan dus – als je je eigen risico nog niet hebt opgemaakt – nogal wat schelen voor je portemonnee.   

Mensje Melchior