[ archief ] Medische zelftests

[Radar]

Zelftests en medische apparaten voor thuisgebruik kun je tegenwoordig overal kopen. Voorbeelden zijn tests voor darmkanker, HIV-tests en SOA-tests, maar ook bloedrukmeters en bloedwaardemeters. Maar kloppen de uitslagen van deze tests en apparaten wel? En wat zijn de gevolgen als dat niet zo is? Het Rathenau Instituut pleit voor een keurmerk.

[robbietobbie]

Keurmerk is meer dan welkom om het kaf van het koren te scheiden.

Wel weer merkwaardig dat ook Radar (zoals vrijwel iedereen met een mening over zelftests) weer terugvalt op het stokpaardje. Zodra het begrip zelftest ter sprake komt worden iedere weer de zogenaamde hoog risico testen (IVD lijst 2A) ter sprake gebracht (HIV of darmkanker zelftest) terwijl deze testen niet of nauwelijks vrij verkrijgbaar zijn in Nederland. De overige zelftesten (IVD lijst 2B en 3) worden vaak niet genoemd terwijl deze wel degelijk hun nut hebben bewezen of kunnen bewijzen. Te denken valt aan zwangerschapstesten, ovulatietesten, (gluten) allergie testen of glucose zelfbepaling.

Voor wat betreft de bloeddrukmeting: indien er gebruik wordt gemaakt van een goede bovenarm meter is vaak de thuismeting nog betrouwbaarder of zuiverder dan een meting bij een arts (witte jassen syndroom). Dit is onlangs weer aangetoond in een onderzoek vanuit de universiteit van Maastricht.

Een objectieve blik op zelfzorg producten is meer dan welkom. De consument heeft het gemak van dergelijke testen al ontdekt. Bezien vanuit de volksgezondheid kunnen deze producten ook hun nut hebben zoals steeds meer medici ook erkennen.

[anke66]

Ik denk dat het belangrijkste is dat mensen die medische zelftesten gebruiken (ik heb alleen ervaring met de glucose test) is dat de meters voor deze testen elke keer wel geijkt zijn en een keurmerk hebben, maar de strips voor deze testen niet. Hoe zinvol is dat? Daarbij worden de testen op alle afdelingen in ziekenhuizen gebruikt, deze uitslagen worden als juist gezien. Er wordt geen laboratoriumonderzoek meer gedaan, maar men gaat er blind vanuit dat deze uitslagen kloppen. Dus niet alleen in een thuissituatie worden deze tests gebruikt, maar ook elkers in de medische wereld wordt van de juistheid uitgegaan. Pas als er een keurmerk op deze testen staat zou dit mijns inziens ook mogen.

[robbietobbie]

Hallo Anke,

Vrijwel alle meters zijn tegenwoordig gekalibreerd op plasma (wat de meetresultaten ten goede komt). De strips worden uiteraard wel gecontroleerd na productie, maar het blijft aan de gebruiker om hier goed mee om te gaan. Bij sterk afwijkende waarden (zoals in het voorbeeld bij Radar te zien) raadt iedere fabrikant aan om de meter opnieuw te "ijken" of controleren. Daartoe kun je gebruik maken van een speciale controle vloeistof. De meeste meter in Nederland hebben al een "keurmerk" zoals je wilt, deze zijn goedgekeurd door TNO.

Voor wat betreft het voorbeeld in Radar en de mevrouw die bijna in een hypo raakte; waarom heeft of haar huisarts of een andere betrokken specialist niet ook een meting uitgevoerd of op zijn minst een controle uitgevoerd op het apparaat zelf? Indien een meter wellicht een keer is gevallen o.i.d. mag je, zeker bij dit soort sterk afwijkende waarden, niet blindelings op de uitslag afgaan en al zeker niet als je insuline afhankelijk bent.

Een keurmerk prima, maar daarmee voorkom je dit soort incidentele problemen niet.

[anke66]

Beste Robbietobbie,
Ik begrijp best dat je incidentele gevallen niet altijd kan voorkomen, zo'n test doe je tenslotte zelf. Wel is het echter zo dat een apparaat gekeurd is en geijkt, maar de teststrips dan weer niet. Hoe zinvol is het dan om met een controlestrip (dus niet uit dezelfde verpakking) te kijken of het apparaat wel goed is. Het ligt dan niet aan het apparaat, maar aan de strips. Verder is het inderdaad stom dat de arts de meting niet gecontroleerd heeft (ik was die mevrouw in de uitzending), maar daar sta je als patient op dat moment niet bij stil. Artsen blijken volledig te vertrouwen op de uitslagen van deze testen, ze worden zelfs op de verpleegafdelingen in ziekenhuizen gebruikt om dagcurves te prikken. Daar wordt de behandeling dan op afgestemd. Dat bewijst alleen maar dat ook artsen zich niet realiseren hoe ze met deze zgn. "thuistesten"moeten omgaan. Ik heb in ieder geval van deze situatie wel geleerd niet meer volledig op deze test te vertrouwen, en altijd zelf bij de les te blijven. Ik zal nu natuurlijk ook altijd nog een test aanvragen als blijkt dat ik een rare uitslag krijg bij al mijn teststrips. Ik vind het alleen belangrijk dat mensen die deze test doen (glucose) zich dit ook realiseren, voordat ze net als ik in een situatie komen die erg vervelend en achteraf onnodig is.

[robbietobbie]

Dag Anke,

In jouw geval inderdaad een kwalijke en vervelende zaak. Overigens kan een controle (met vloeistof niet met een strip) wel degelijk zijn nut hebben om in ieder geval de werking van het apparaat te testen. Daarbij is het zo dat de fabrikanten van vrijwel alle glucosemeters aanraden om bij opening van een nieuwe verpakking met strips, een controle meting uit te voeren. Tot slot; de strips zijn uiteraard gecontroleerd voordat ze worden vrijgegeven voor verkoop. De fabrikant kan er echter niet op toezien dat de strips juist worden opgeslagen en bewaard.

In ieder geval wens ik je sterkte en wijsheid toe indien je weer eens met een sterk afwijkende waarde wordt geconfronteerd!