Ombudsman: 'Ruimhartige toeslagencompensatie voor gedupeerde ouders'

Sommige ouders die dachten aanspraak te maken op compensatie omdat ze getroffen zijn in de toeslagenaffaire, krijgen met zoveel gedoe en onduidelijkheid te maken dat ze de hoop op zo'n vergoeding opgeven. Dat stellen gedupeerde ouders die woensdag in de Tweede Kamer geëmotioneerd hun verhaal deden over de compensatieregelingen. 'We laten het weer aan de burger over om zich een weg te vechten door allerlei regelingen heen', reageerde ombudsman Reinier van Zutphen.

Het kabinet werkt aan compensatieregelingen voor getroffen ouders. Als zij gedupeerd zijn door 'institutionele vooringenomenheid' bij de Belastingdienst, krijgen zij compensatie. Maar ze kunnen bijvoorbeeld ook een tegemoetkoming krijgen omdat ze geraakt zijn door de hardheid van het toeslagenstelsel: als bijvoorbeeld een van de opgegeven gegevens niet klopte, moesten zij alle ontvangen toeslagen terugbetalen aan de dienst. Maar voor veel ouders zijn de procedures en stroomschema's waarvoor ze mogelijk in aanmerking komen vooral erg onduidelijk. 'Ik begrijp dat ze er zijn, maar mijn inzet was: zover moet het niet komen', stelde Van Zutphen.

Ouders geven op

De Tweede Kamer had Van Zutphen, samen met getroffen ouders en de advocaat die een groep ouders bijstaat, uitgenodigd om meer te vertellen over de gang van zaken rond de compensatieregelingen. Het kabinet is begonnen ouders te compenseren die slachtoffer zijn geworden van de ontspoorde fraudejacht bij de Belastingdienst van enkele jaren geleden. Kamerleden zelf klaagden al dat het compenseren lang duurt en dat ouders in veel gevallen van het kastje naar de muur worden gestuurd.

Dulce Gonçalves Tavares vertelde dat haar zaak vergelijkbaar was met de CAF11-zaak, die onderwerp is geweest van veel onderzoek. De meeste van de ouders in die zaak worden gecompenseerd, en ook Gonçalves Tavares zou daar aanspraak op kunnen maken, is haar verteld. Toch kreeg ze later een brief dat ze niet in aanmerking komt voor compensatie. Eerst werd haar nog beloofd dat het allemaal anders zou gaan. "En ineens waren er weer donkere wolken.'

'Het vertrouwen is zo ver te zoeken dat mensen zeggen: ik geef het op, ik stap eruit', vertelt zegt Tamara de Haas, een andere getroffen ouder.  De Haas en Gonçalves Tavares hebben onderling en met andere ouders veel contact. Een deel van hen heeft 'echt totaal geen vechtlust meer' omdat het erg lang duurt voordat ze duidelijkheid krijgen.

Initiatief van overheid

Dat de ouders nu zelf moeten aangeven waarom ze denken toch in aanmerking te komen voor compensatie, steekt ook. 'Het wordt tijd dat de Belastingdienst gaat bewijzen wat wíj fout hebben gedaan', aldus Gonçalves Tavares. 'Wij hebben al jaren bewijs geleverd.' 

De compensaties moeten 'ruimhartig, snel en met terugwerkende kracht' worden uitbetaald, zei Van Zutphen. 'Aan de voorkant' moet de overheid zich al genereus opstellen. Als ouders onverhoopt toch ontevreden zijn over een besluit, moet de afdeling Toeslagen zelf het initiatief nemen om met ouders om tafel te gaan. De betrokken ambtenaren moeten zich inleven in de gezinnen en proberen er samen uit te komen, met de gang naar de rechter alleen als allerlaatste redmiddel. Bovendien moet de bewijslast volgens de ombudsman bij Toeslagen blijven liggen. 'De eerste actie moet van Toeslagen komen.'

Herstelwet

De Tweede Kamer buigt zich volgende week over de ‘herstelwet’ om de compensatie voor bepaalde groepen ouders te regelen. Van Zutphen waarschuwde de parlementariërs te voorkomen dat er straks een wet ligt die het voor ouders alleen maar moeilijker maakt in bezwaar te gaan tegen beslissingen waar ze het niet mee eens zijn.