Giftige stoffen

95 procent van ruim 27.000 ondervraagden maakt zich zorgen om pesticidenresten op fruit en rozijnen. Die gifresten zijn geen nieuws, maar de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) past het beleid vooralsnog niet aan. Consumenten zien een rol weggelegd voor de supermarkten: zij hebben inkoopmacht. Radar vergelijkt vijf grote supermarktketens: Wat doen zij om ervoor te zorgen dat jij zo weinig mogelijk pesticiden binnenkrijgt? ALDI heeft nieuws: de supermarkt gaat de gifcocktail op rozijnen aanpakken. En voedselwaakhond Foodwatch begint met de resultaten van dit onderzoek in de hand een nieuwe campagne om supermarkten aan te zetten om te werken aan minder pesticidengebruik. Wat kun je in de tussentijd zelf doen? Heeft het bijvoorbeeld zin om je fruit extra goed te wassen?

Tienduizend omstreden PFAS worden mogelijk verboden. Nederland heeft samen met vier andere Europese landen een voorstel gedaan om deze verschillende poly- en perfluoralkylstoffen te verbieden, omdat deze schadelijk zijn voor de volksgezondheid en het milieu. Radar kaartte het onderwerp al aan in de uitzending van 17 oktober 2022.

Een cacaofabriek 'mengt grote hoeveelheden giftig ammoniak met cacaobonen om de beroemde Oreo-koekjes zwart te maken,' schrijft het Noordhollands Dagblad op 13 december. Maar dat klopt niet, zegt toezichthouder Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De Oreo-koekjes zijn veilig om te eten. 

Als je op zoek bent naar een nieuwe koekenpan, kun je bijna niet om het stempel ‘PFOA-vrij’ heen. Het staat op bijna elke verpakking en het klinkt goed, maar wat betekent het eigenlijk? Weinig, zeggen experts tegen Radar. PFOA is namelijk al jaren verboden. Het zegt dus niets over de aanwezigheid van andere schadelijke stoffen in je pan met anti-aanbaklaag. Grote kans dat er toch PFAS in zit.

De Chemiefabriek Chemours in Dordrecht heeft vorig jaar maandenlang meer de giftige stof PFAS, GenX, in het water geloosd dan is toegestaan, meldt Zembla. Dat stelt milieuchemicus Chiel Jonker van de Universiteit Utrecht nadat hij data over de hoeveelheid PFAS analyseerde voor Rijkswaterstaat. 

Dat er iets aan de hand is met de anti-aanbaklaag van koekenpannen, daar zijn veel mensen van op de hoogte. Maar wát er precies mis is, weten velen niet. Al helemaal onduidelijk is hoe je in de winkel de beste keuze maakt, zo blijkt uit het onderzoek van Radar onder bijna 18.000 Nederlanders.

PFOA-vrij klinkt veelbelvovend, maar kan vies tegenvallen. Als het op een pan staat, is de kans namelijk groot dat er wel een andere vorm van PFAS  aanwezig is in de anti-aanbaklaag. Veel mensen vinden dit verwarrend, en weten niet hoe ze een pan zonder het spul moeten vinden. Radar legt uit hoe het werkt.

Diverse soorten vis, schaal- en schelpdieren uit de Westerschelde bevatten zulke hoge concentraties PFAS, dat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) adviseert die 'zo min mogelijk' te eten. Het instituut heeft voor diverse soorten uitgerekend hoeveel mensen ervan kunnen eten zonder te hoge doses schadelijke chemicaliën binnen te krijgen. Zo kan een portie bot slechts twee keer per jaar worden gegeten zonder grenswaarden te overschrijden.

Diverse kinderproducten die water- of vuilafstotend zijn, van kleding tot meubelhoezen en kussenslopen, bevatten volgens Amerikaans onderzoek PFAS. Onder die noemer vallen tal van nauwelijks afbreekbare chemische stoffen die worden geassocieerd met hogere risico's op kanker, hoog cholesterol en bijvoorbeeld problemen met het immuunsysteem of de voortplanting.

De feestdagen staan weer voor de deur. Dit betekent dat de huizen worden versierd en daar horen wellicht ook wat kerstplanten bij. Maar welke kerstplantjes zijn giftig voor je huisdier? Radar zet de feiten op een rijtje!

Transportschepen mogen kankerverwekkende gassen gewoon vrijlaten op veel Nederlandse binnenwateren. Honderden tot duizenden schepen doen dat per jaar, ook in natuurgebieden. Een nationaal verbod op dit zogenaamde ‘varend ontgassen’ laat nog jaren op zich wachten. Waarom duurt het zo lang?

Wegwerpverpakkingen van voedsel die verkocht worden als biologisch afbreekbaar zitten vol met schadelijke PFAS-stoffen. Dat komt naar voren uit een steekproef van acht Europese milieuorganisaties waaronder de Nederlandse Stichting Tegengif. De organisaties troffen de onafbreekbare stoffen aan in 42 bakjes, papieren wikkels en zakjes die bedoeld zijn als alternatief van plastic.

Het is koud en nat buiten, een goed moment om de kachel lekker aan te steken zou je denken. Maar is dat zo? Het stookalert helpt je om te bepalen wanneer de kachel aan kan of juist beter uit kan blijven om overlast voor de omgeving te voorkomen. 

Steek jij met die koude en sombere dagen graag een kaarsje aan om een gezellige sfeer in huis te creëren? 'Doe het met mate en voorkom een zwarte walm', zegt Martin van den Berg, toxicoloog van de Universiteit Utrecht. Want hoe schadelijk zijn deze sfeermakers eigenlijk voor onze gezondheid?

Ons bloed en zelfs dat van zuigelingen bevat hoge concentraties PFAS, chemische stoffen die schadelijk zijn voor onze gezondheid en het milieu. Je vindt die stoffen in producten zoals pannen met anti-aanbaklaag, regenjassen, verpakkingen, pizzadozen en tal van andere producten. De 'veilige norm' die het RIVM voor de concentratie EFSA in ons bloed hanteerde, werd door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) onlangs vijftig keer verlaagd. Hoe zit dat precies? Gebruik foute afkorting: mg/l in plaats van mcg/l Tijdens de uitleg van de aanwezigheid van de eeuwige chemicaliën PFAS, lieten we in de studio zien dat de Europese Voedsel-, en Waren Autoriteit (EFSA) de norm flink naar beneden heeft gesteld als het gaat om de hoeveelheid PFAS die je in je bloed mag hebben. Antoinette maakte een vergelijking met de norm die de RIVM drie jaar geleden in heeft gesteld. Die is 89 microgram per liter voor één soort PFAS, terwijl de EFSA nu de norm stelt op 6,9 microgram per liter voor vier verschillende PFAS. Op de schermen achter Antoinette zijn deze waarden getoond. Helaas is hier een fout ingeslopen: de afkortingen van microgram per liter is mcg/l, op de schermen stond echter mg/l, wat betekent milligram per liter.