Loon

EU-landen moeten voortaan nagaan of hun minimumloon niet achterblijft bij de gemiddelde lonen. Het minimum moet iedere twee jaar bij de tijd worden gebracht, hebben de EU-lidstaten en het Europees Parlement afgesproken. De 'fatsoensnorm' waar hun principe-akkoord naar verwijst ligt een stuk hoger dan die in Nederland en veel andere landen.

Mensen met lagere inkomens krijgen meer dan hun collega’s die een hogere opleiding genoten hebben of meer ervaring hebben, volgens de nieuwe cao’s. Bij bijvoorbeeld de politie krijgt een jonge agent vier procent extra, terwijl een ervaren collega ten hoogste 3,4 procent krijgt. Dit verschil is nog duidelijker zichtbaar in de zorg. Waar de één tien procent krijgt, krijgt de ander vier procent. 

De loonkloof tussen mannen en vrouwen is nog altijd niet gedicht. Het gemiddelde uurloon voor vrouwen was vorig jaar 13 procent lager dan dat van mannen, berekende het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het verschil in uurloon krimpt wel met de jaren.

De cao-lonen in Nederland zijn in het eerste kwartaal met 2,4 procent gestegen. Hoewel de stijging groter is dan in 2021, blijft de cao-loonontwikkeling ver achter bij de ontwikkeling van de consumentenprijzen, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Mede door de hoogopgelopen kosten van onder meer de boodschappen, benzine en energie houden veel mensen geen geld over aan het einde van de maand. Drie op de tien mensen komen zelfs geld tekort, stelt vakbond FNV op basis van een eigen onderzoek onder bijna 20.000 leden.

Nederlandse huishoudens gaan er dit jaar fors op achteruit in de portemonnee omdat tal van zaken duurder zijn geworden. Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) heeft uitgerekend dat gezinnen het maandelijks gemiddeld met zo'n 40 euro minder moeten doen. Maar bij tweeverdieners met meerdere kinderen kan de terugval zomaar meer dan 100 euro zijn. En huishoudens die hun loon niet zien stijgen, moeten rekening houden met een koopkrachtdaling die kan oplopen tot ruim 200 euro per maand.

Werknemers gaan er dit jaar gemiddeld een tientje per maand op vooruit, maar dat geldt niet voor alle werkenden. Parttimers en jongeren onder de 21 jaar moeten juist een paar euro's per maand inleveren, blijkt uit berekeningen van loonstrookjesverwerker ADP.

Het verschil in loon tussen uitzendkrachten en vaste werknemers bij bedrijven wordt verkleind. Dat staat in de nieuwe afspraken van de cao Uitzendkrachten waarover vakbonden FNV, CNV en De Unie overeenstemming hebben bereikt met branchevereniging voor uitzendondernemingen ABU. Verder komt er meer werkzekerheid voor uitzendkrachten en wordt de pensioenopbouw verbeterd.

In veel sectoren wordt langer doorwerken, werken op feestdagen of werken in het weekend niet langer beloond met een toeslag. Een kwart van de cao’s heeft tussen 2015 en 2020 het ‘dagvenster’, waarin zij uren uitbetalen zonder toeslag, groter gemaakt. Ook verlaagde tien procent van de cao’s toeslagen voor werken in de avond of in het weekend, zo blijkt uit een inventarisatie van werkgeversvereniging AWVN.

Een nieuwe Europese richtlijn moet een einde maken aan loondiscriminatie tussen werknemers die in een bedrijf hetzelfde werk doen. Grotere werkgevers worden in een voorstel van de Europese Commissie verplicht looninformatie jaarlijks te publiceren en mogen sollicitanten niet meer naar vorige salarissen vragen. Werknemers krijgen meer mogelijkheden om vermeende loonongelijkheid aan te vechten en hun gemiste inkomsten terug te vorderen.

De contractlonen stijgen dit jaar gemiddeld met 1,21 procent. Dat blijkt uit een analyse van werkgeversorganisatie AWVN van 26 reeds afgesloten cao's, die heel het jaar van kracht blijven. Begin vorig jaar werd er nog verwacht dat de lonen met 3 procent zouden stijgen, ruim boven de inflatie.

Het loonstrookje ziet er dankzij lastenverlichtingen die het kabinet doorvoert vanaf januari wat positiever uit. Werkenden houden, afhankelijk van hun inkomen, tot ruim 2 procent meer over. Dat melden minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) en staatssecretaris Hans Vijlbrief (Financiën).

Nederland kent nog steeds een loonkloof tussen mannen en vrouwen met hetzelfde werk. Het Europees Comité voor Sociale Rechten, de toezichthouder van de Raad voor Europa, vindt dat Nederland het Europees Sociaal Handvest heeft geschonden. Dat handvest gaat over het recht op gelijke kansen en behandeling op het werk, waaronder ook gelijke beloning valt.

Wie terugkeert van een vakantiebestemming waarvoor een oranje reisadvies geldt, krijgt het dringende advies om veertien dagen in quarantaine te gaan. Wat betekent dat voor je loon?

De gemiddelde brutolonen zijn in de afgelopen jaren minder hard gestegen dan de cao-lonen. Dat is opmerkelijk omdat in een periode van toenemende krapte op de arbeidsmarkt het tegenovergestelde wordt verwacht, schrijven het Centraal Planbureau (CPB) en De Nederlandsche Bank (DNB) in een gezamenlijk onderzoek. De onderzoekers denken dat vooral de toename van jonge werknemers en banen van flexibele aard de loongroei drukte.