12 stappen naar meer salaris
Je vindt dat het tijd is om je salaris op te peppen. Maar hoeveel vind je dat je waard bent? Pas op: als je te weinig vraagt, krijg je weinig. Als je te veel vraagt, nemen ze je niet serieus. Zo pak je een salarisonderhandeling aan.
Een artikel uit consumentenmagazine RADAR+
'In de cao's die momenteel worden afgesloten zie je weer forsere loonsverhogingen', zegt FNV-bestuurder Ingrid van Nieuwkuijk. 'Er is meer financiële ruimte.' Als werknemer zie je dat ook. 'Je merkt bijvoorbeeld dat de orderportefeuille van het bedrijf goed is gevuld. Of dat er nieuwe mensen worden aangenomen.'
Volgens Van Nieuwkuijk, die als projectleider Professionals voor FNV-leden workshops organiseert om te leren onderhandelen, is dit dan ook een goede tijd om loonsverhoging aan te kaarten. Freelance coach Luc van Esch, die trainingen in onderhandelen geeft bij Schouten en Nelissen, vindt dat je je niet moet laten leiden door de economie. 'Laat je niet weerhouden door dingen van buitenaf. In slechte tijden hebben bedrijven ook goede mensen nodig. Het gaat erom of jij meerwaarde hebt voor het bedrijf.'
1. Bepaal je meerwaarde
Wat ben je waard? 'Die vraag moet steeds in je hoofd zitten', zegt Van Nieuwkuijk. ‘Het hele jaar door moet je je afvragen waar jouw waarde zit. Bijvoorbeeld omdat de projecten waaraan jij meewerkt een succes zijn. Die meerwaarde moet je naar voren brengen als je een salarisverhoging wilt bespreken met je baas. Je moet het kunnen onderbouwen.'
Ook volgens Van Esch draait het om de meerwaarde. 'Als jij die zelf niet ziet, is er geen uitgangspunt voor een loonsverhoging.' Onlangs coachte hij een timmerman die meer wilde verdienen. 'Hij deed altijd het lastigste timmerwerk en hij werkte nieuwe werknemers in. Dat is een meerwaarde.' Verplaats je in je werkgever, adviseert Van Nieuwkuijk. 'Waarom is deze werknemer voor mij waardevoller dan een ander? Dan heb je meteen het goede argument te pakken.'
2. Bedenk hoeveel loon je wilt verdienen
Wat is reëel? Wat verdienen je collega's? 'Dat is lastig te achterhalen. Praten over je salaris is in veel bedrijven not done', zegt Nieuwkuijk. 'Informeer bij vrienden en kennissen met vergelijkbare banen en bekijk personeelsadvertenties of sites als loonwijzer.nl of glassdoor.nl. Belangrijk is dat je onderzoekt wat de bandbreedte is. Als je te weinig vraagt, krijg je weinig. Als je te veel vraagt, nemen ze je niet serieus.'
3. Stap over je angst heen
De meeste mensen durven geen loonsverhoging te vragen, is de ervaring van Van Esch. 'Mensen die dat wel doen, zijn doorgaans zelfverzekerd, extravert en ambitieus en weten precies wat ze willen met hun carrière. Het zijn degenen die vaak solliciteren en weten hoe ze in de markt liggen. Het zijn ook degenen die bij een reorganisatie het eerste weg zijn.'
Hij schat dat dit 10 of hooguit 20 procent van de werknemers in een bedrijf betreft. De overige 80 of 90 procent vraagt niet om loonsverhoging of ziet daar enorm tegenop. Vaak is angst voor afwijzing de belemmering. Van Esch: 'Waar ben je precies bang voor? Wat kan er gebeuren? Realiseer je dat jouw leidinggevende ook niet op een verstoorde relatie zit te wachten. Die wil het contact met jou gewoon goed houden.'
4. Wacht niet op het juiste moment
Natuurlijk kun je in een functioneringsgesprek of een beoordelingsgesprek over je salaris beginnen. Of nadat je een grote klus succesvol hebt afgerond. 'Maar er bestaat niet zoiets als het juiste moment', zegt Van Esch. 'Mensen doen daar vaak spastisch over. Zal ik het nu aankaarten? Of over een half jaar? Je moet het doen op het moment dat jij het gevoel hebt dat je meer wilt verdienen. Gebruik die emotie. Dat is een signaal waardoor je in actie komt.'
5. Maak het niet te groter dan het is
'Beschouw een gesprek over een loonsverhoging als een normaal gesprek. Maak het niet groter dan het is', adviseert Van Esch. 'Misschien kun je er een grapje over maken. Hoe erg schrik jij als ik het woord loonsverhoging laat vallen?' Van Nieuwkuijk beaamt dat. 'Je kunt het luchtig aankaarten. In een gesprek is vaak wel een aanknopingspunt. Ja, dat project ging goed hè? Ik zou best wat meer mogen verdienen.'
Wie zo'n opmerking uit de losse pols eng vindt, kan van tevoren bedenken hoe hij het aankaart en dit oefenen. Voor de spiegel. Net zo lang tot het er natuurlijk uit komt. 'Ik werk al vijf jaar voor dit tarief. Is er ruimte voor verhoging?'
6. 'Nee' is de start van de onderhandeling
Jij vraagt om loonsverhoging en je leidinggevende zegt nee. 'Een vrouw denkt: nou, jammer. En een man denkt: oké, de onderhandelingen zijn gestart. De vrouw komt er niet meer op terug, de man wel. Nee is een momentopname', zegt Van Nieuwkuijk. 'Als de vraag gesteld is, blijft hij hangen. Je leidinggevende gaat erover nadenken, want die kan op zijn klompen aanvoelen dat de vraag waarschijnlijk terugkomt.' Ook Van Esch beschouwt nee als de start van de onderhandelingen. Vraag dus: "Waarom niet?"'
7. Luister heel zorgvuldig
Vaak worden er 'twijfelwoorden' gebruikt, zegt Van Esch. 'Je leidinggevende zegt: "eigenlijk kan het niet". Of: "in principe kan het niet". Veel mensen trappen daarin, maar als je goed luistert weet je dat het wel kan.' Maar de leidinggevende kan ook stellig zeggen: 'Het kan absoluut niet.' Dat kan echt zijn, of gespeeld, zegt Van Esch. Dan vraag je: 'Wat is er wel mogelijk? Drie procent meer, is dat bespreekbaar?'
8. Kom zelf met het eerste bod
Er is een bedrag of een percentage dat je acceptabel vindt en er is een bedrag of een percentage waar mee je hartstikke blij bent. Van Esch raadt aan om zelf met het eerste bod te komen. Dat moet het hoogste bedrag of percentage zijn. 'Want als je het laagste noemt en hij zegt ja, dan blijft het daarbij.' Het voor deel van zelf met het eerste bod komen is dat je het initiatief houdt. Van Esch: 'Je hebt je voorbereidingen gedaan en je legt je argumenten op tafel.'
9. Vergeet de procedures
Zeker in grote organisaties moeten allerlei procedures gevolgd worden om iemand extra te belonen. Als de leidinggevende daarop wijst, laten veel mensen zich afbluffen. 'Dat kan niet volgens onze cao.' Van Esch zegt: 'Dat is ook zo, maar er is altijd een groep mensen, de echte talenten, die een bedrijf graag wil houden. Daarvoor is ruimte. Dat zijn degenen die uit zichzelf om loonsverhoging vragen. Anderen denken: als ik mijn werk goed doe, komt het vanzelf goed met mijn salaris. Ik draai het om: als jij om salarisverhoging vraagt, beschik je kennelijk al over bepaalde vaardigheden, zoals initiatief en lef.'
10. Denk met je leidinggevende mee
In veel bedrijven is de leidinggevende niet degene die op eigen houtje over het salaris mag beslissen. De leidinggevende moet het weer met zijn baas bespreken. Van Esch: 'Bied je hulp aan. Vraag welke argumenten hij nodig heeft in het gesprek met zijn baas.'
Van Nieuwkuijk zegt: 'Je kunt ook vragen of je het zelf rechtstreeks met die baas mag bespreken. Dan sla je je leidinggevende over, maar je moet wel zeggen dat je dat van plan bent.' Je kunt ook advies vragen aan je leidinggevende. Dan vraag je: hoe zou jij dat nou aanpakken als je mij was? Jij was tien jaar geleden nog geen leidinggevende. Hoe heb jij dat voor elkaar gekregen? Kun je mij daarbij helpen?'
11. Wees niet bang voor de confrontatie
Wie vraagt om salarisverhoging, krijgt misschien wel dingen te horen die minder leuk zijn. De salaris verhoging is bespreekbaar, maar dan moet jij taak zus voortaan wat efficiënter uitvoeren en taak zo erbij nemen. 'Dat hoort erbij', zegt Van Esch. 'Als jij dingen aan mij gaat vragen, ga ik dingen aan jou vragen.' Daar moet je voor openstaan. Blijf het gesprek voeren, maak er vooral geen gevecht van. 'Je eigen functioneren ter discussie kunnen stellen en naar jezelf kunnen kijken, zijn competenties die veel waard zijn.'
12. Blijf volhouden
Het kan best zijn dat salarisverhoging er op dit moment echt niet in zit. Accepteer dat, zegt Van Nieuwkuijk. 'Toon begrip voor de omstandigheden, maar zeg dat je het gesprek graag over drie maanden of over een half jaar weer wilt voeren. Wel uitstellen, niet afstellen.'
En als een loonsverhoging er écht niet in zit, vraag je om een bonus. Van Esch: 'Als loonsverhoging er niet in zit, kun je vragen of een eenmalige bonus bespreekbaar is. Als je die bonus krijgt, weet je dat er ruimte is. Dan kun je zeggen: zullen we volgend jaar bespreken of ik die bonus er elk jaar bij kan krijgen? Elke vraag is een zaadje. Je baas weet dat je erop terugkomt.'
Of je vraagt om een opleiding of training. Misschien wil je een congres in je vakgebied bijwonen. Van Nieuwkuijk: 'Daardoor krijg je meer bagage. Het is hartstikke goed voor je inzetbaarheid. Op die salarisverhoging kom je dan later weer terug.'
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Radar+, Nazomer 2017, nummer 4
Wil je meer van dit soort handige informatie? Kijk op radarplus.nl