58% wil hout stoken verbieden, overheid is terughoudend

Met een open haard of een houtkachel kun je je huis verwarmen en een gezellig sfeertje creëren, maar helaas kunnen anderen hier last van hebben. Nu we tijdens de coronacrisis vaker thuiszitten wordt er meer gestookt, waardoor ook de overlast toeneemt. 

Allereerst zorgt hout stoken ervoor dat er een hoop fijnstof in de lucht terechtkomt, wat slecht is voor onze gezondheid en het milieu. Luchtvervuiling door fijnstof verkort het leven van een Nederlander gemiddeld met een jaar en uit recente berekeningen blijkt dat open haarden en houtkachels voor zo'n 23 procent bijdragen aan de landelijke uitstoot van fijnstof. Het aandeel van houtrook in de gemiddelde concentraties fijnstof in de lucht stijgt hierdoor naar 4 procent.

De gezondheidsklachten zijn het ergst bij mensen die long- en ademhalingsproblemen hebben, denk bijvoorbeeld aan astmapatiënten en mensen met COPD. In tijden van de coronacrisis is het wel relevant om te vermelden dat ook (ex-)coronapatiënten meer last lijken te hebben van de houtrook.

Naast de luchtvervuiling geven tegenstanders van hout stoken ook vaak aan dat de overlast door stank een reden is om te pleiten voor een verbod.

'Stookverbod niet aan de orde'

'We zien aan de nieuwe emissiecijfers des te meer dat houtstook een belangrijk onderwerp is dat terecht onze aandacht heeft', laat demissionair staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) desgevraagd weten. 'Ik vind dat de luchtvervuiling en overlast van houtstook naar beneden moet, daar zijn we mee aan de slag.' 

Volgens de meerderheid van de polldeelnemers is een stookverbod de oplossing. De overheid ziet dat (nog) niet zitten. 'Een algeheel stookverbod is nu niet aan de orde. Dat is een ingrijpende maatregel, waar een nieuw kabinet zich over zou moeten buigen. Daarbij kunnen de emissies van houtstook en de impact op gezondheid al flink worden verminderd door een aantal relatief eenvoudige maatregelen', zegt Van Veldhoven. 

Volgens de overheid zijn mensen met een houtkachel of open haard zich nog niet altijd voldoende bewust van de overlast en de luchtvervuiling die ze veroorzaken. Ook houdt nog niet iedereen zich aan bepaalde voorschriften die de uitstoot en overlast kunnen verminderen. Vooralsnog zet de overheid dus niet in op een verbod, maar op het creëren van bewustwording en draagvlak voor een aantal voorschriften.

Bovenstaande punten werden ook veelvuldig genoemd in onze poll door de 14 procent die denkt dat hout stoken onder bepaalde voorwaarden moet kunnen. Uit onze poll kwamen nog meer suggesties om hout stoken toe te kunnen blijven staan. We bespreken de meestgenoemde. 

Veel mensen pleiten voor een (verplicht) filter, waarmee de fijnstofuitstoot verminderd kan worden. Een optie is een zogenaamde elektrostatisch filter (ESP), die op het rookkanaal kan worden geïnstalleerd. 'Afhankelijk van het type apparaat (oud/nieuw/houtkachel/pelletkachel) kan een ESP de fijnstof met waardes tussen twintig en tachtig procent reduceren', valt te lezen in een rapport van de Nederlandse Haarden- en Kachelbranche. 

Met name oude toestellen van vóór 2000 zouden hier baat bij hebben, omdat deze het meest vervuilend zijn. Uit het rapport blijkt dat een derde van de Nederlandse houtkachels en open haarden ouder is dan 25 jaar, meer dan de helft is ouder dan 15 jaar. Zo'n filter zou dus bij veel toestellen goed kunnen werken, maar deze optie blijkt helaas niet ideaal. Het kost je namelijk tussen de 2500 en 3500 euro en is dus voor de gemiddelde consument geen toegankelijke oplossing. Ook werken de filters alleen tegen de uitstoot van fijnstof, en niet bijvoorbeeld tegen stank. 

'Helaas is er geen uniforme 'quick fix' om het fijnstofprobleem van haarden en kachels door middel van filtertechnieken op te lossen', concludeert NHK.

De kachels die nu verkocht worden zijn al een stuk schoner en daar komen vanaf 2022 nog strengere regels bij. 'De gestelde eisen zien toe op energie-efficiëntie, de maximale uitstoot van fijnstof, gasvormige organische verbindingen en koolstofmonoxide', laat een woordvoerder van het Schone Lucht Akkoord weten. 

De nieuwe kachels zijn dus een stuk schoner, maar er worden nauwelijks nieuwe kachels en open haarden verkocht. De vraag is dus hoeveel van het probleem wordt opgelost door de verkoop van nieuwe kachels aan te pakken, in de wetenschap dat met name de oude kachels voor de vervuiling zorgen.

De overheid voert op dit moment pilots uit met houtrookvrije buurten in gemeenten Utrecht, Helmond en Nijmegen. De resultaten hiervan moeten uitwijzen of een plaatselijk verbod, in buurten waar huizen dicht op elkaar staan, als een mogelijkheid wordt gezien. Vooralsnog is zo’n stookverbod nog niet aan de orde, en ligt de focus dus vooral op mensen bewuster maken van de stookvoorschriften.