63% wil 'coronakliklijn'

Sommige Nederlandse gemeentes hebben een meldpunt voor 'corona-overtredingen'. Purmerend en Beemster bijvoorbeeld, en Kampen. Ook in het buitenland bestaan zulke meldpunten. In Nieuw-Zeeland crashte de site direct vanwege het grote aantal meldingen. Ook in Nederland blijkt meer animo voor zulke meldpunten, als we afgaan op de resultaten van onze poll onder ruim 2600 mensen. 63 procent is voor een meldpunt, 37 procent is tegen.

Hoewel de groep met voorstanders groter is, lijken de tegenstanders hartgrondiger. 'Vreselijk', 'afschuwelijk' en 'walgelijk' zijn woorden die we meermaals teruglezen in de toelichtingen. Veel mensen halen de oorlog aan. 'Hebben we dan helemaal niets geleerd?' Anderen vergelijken een meldlijn niet met het verleden, maar met het verre heden: 'Anderen verklikken omdat ze andere keuzes maken dan jij. Dat heet dictatuur, zoals in China en Rusland.' Velen vrezen dat het wantrouwen in de maatschappij creëert.

Bij de voorstanders van een meldpunt leeft veel angst: 'Ik durf nauwelijks te fietsen vanwege de mentaliteit onderweg dus ik zou dat graag melden', zegt een respondent. Daarbij leeft er angst voor de reactie van de ander: 'Zolang mensen zich niet aan de regels houden moet dat door de maatschappij gecorrigeerd worden, helaas is de noodzaak wel om dit anoniem te doen want het gaat soms om grote groepen en je wilt toch wel fijn en rustig blijven wonen in je huis.' Voor wie liever mensen om zich heen blijft aanspreken, ook in deze tijden waarin veel angst heerst, staan verderop in dit artikel enkele praktische tips.

Handhaving en misbruik

Zowel voor- als tegenstanders zetten vraagtekens bij de handhaving: een meldlijn wil niet zeggen dat er daadwerkelijk wat gedaan kan worden. Ook geven mensen in beide groepen aan dat ze alleen melding zouden maken als er écht iets aan de hand is. En daarvoor bestaat al een meldkamer: die van de politie.

Aan beide kanten waarschuwen mensen voor mogelijk misbruik, waarbij mensen die elkaar niet mogen elkaar gaan aangeven: 'Het moet geen hetze worden. Meer iets van wat de gemeente zou kunnen doen, fietspaden bijvoorbeeld eenrichtingsverkeer'. Ook vinden beide groepen dat we wel moeten blijven relativeren: 'Voor werkenden vind ik het anders, mijn werk moet doorgaan en het is onmogelijk om de hele dag 1,5 meter afstand te houden. Wel doen we ons best.' En: 'Je moet het ook wat tijd gunnen. Om mensen aan deze manier van met elkaar omgaan te wennen.'

Tips voor een gesprek zonder conflict

'Iedereen heeft zijn eigen verantwoordelijkheid, daarnaast is in gesprek gaan altijd nog beter dan klikken', zegt een respondent. Maar uit de antwoorden blijkt dat velen dat niet makkelijk vinden. Hoe voorkom je een negatieve reactie? Psycholoog en filosoof Gijs Deckers haalt twee manieren aan, en geeft daarbij praktische 'corona'-voorbeelden.

I Geweldloos communiceren: benoem je eigen gevoel

In je taal kan geweld zitten. Een beschuldiging bijvoorbeeld, of een bevel. Daarmee lok je een negatieve reactie uit. Je opties? Een verzoek neerleggen, via deze 4 stappen bijvoorbeeld:

1. Geef een observatie, geen interpretatie Het verschil: een interpretatie is wat jij ergens in ziet. Bijvoorbeeld een groepje asociale jongeren die de regels aan hun laars lappen. Een observatie is iets waar geen discussie over mogelijk is. Je zegt dan bijvoorbeeld: 'Jullie staan met vijf mensen bij elkaar, op minder dan anderhalve meter afstand van elkaar.'
2. Geef aan wat jouw onderliggende gevoel is Hou het bij jezelf en jouw gevoelens, en maak geen verwijt. Zeg niet: 'Jullie maken mij bang' (want daarmee leg je de 'schuld' bij de ander, die bezig is jou bang te maken), maar zeg bijvoorbeeld: 'Dat jullie zo dichtbij elkaar staan maakt mij zenuwachtig.'
3. Vertel wat jouw behoefte is Ook hier geldt: maak er geen verwijt van. Zeg bijvoorbeeld: 'Ik heb de behoefte om mijn omgeving zo veilig mogelijk te houden.'
4. Doe een verzoek Een verzoek is iets wat je naast je neer kunt leggen, legt Deckers uit. Dus geen bevel à la: 'En nou wegwezen', of: 'Doe niet zo asociaal', maar: 'Ik wil jullie vragen om met mijn gevoel rekening te houden.'

'Dat voelt als een mond vol', zegt Deckers, 'maar het kan heel snel, in één zin: Jullie staan met vijf mensen te dicht bij elkaar, dat maakt me zenuwachtig want ik wil mijn omgeving zo veilig mogelijk houden, ik wil jullie vragen om met mijn gevoel rekening te houden.'

II Oplossingsgericht communiceren: zeg wat je wil bereiken

Een andere manier om een constructief gesprek aan te gaan, is oplossingsgericht communiceren. 'Hierbij geef je niet aan wat je níet wil, maar wat je juist wél wil', legt Deckers uit. Hij noemt het voorbeeld van twee mensen die op veilige afstand van elkaar staan te praten, maar aan weerszijden van de stoep. Daar moet jij dan tussendoor. Je vraagt dan niet: 'Waarom laten jullie geen ruimte voor mij?'. Een simpel 'Zouden jullie aan dezelfde kant van de stoep willen gaan staan, dan kan ik om jullie heen', geeft heel duidelijk aan waar jij behoefte aan hebt.

Volgens Deckers is het goed om met dit soort gesprekstechnieken te oefenen. Want, zo benadrukt hij: vaak is het beter om via een gesprek een kleine confrontatie aan te gaan, in plaats van het conflict uit de weg te gaan en met je ergernissen te blijven zitten.