70% heeft weleens iets over datum in huis, weggooien niet altijd nodig

Ongeveer de helft van de deelnemers aan het onderzoek gaat eens per maand door de voorraadkast heen om te kijken of er iets op moet. De rest doet het minder vaak, 14 procent zelfs helemaal niet. 'Luiheid om achterin de kastjes te kijken', geeft een respondent aan. Het Voedigscentrum geeft als tip om jezelf aan te leren de voorraadkast te controleren voor je een boodschappenlijstje maakt en naar de supermarkt gaat. 'Op die manier voorkom je dat producten te lang in de kast blijven staan of dat je producten dubbel koopt.'

Discussies over de houdbaarheid

Een kwart van de respondenten geeft aan dat de partner of huisgenoten ook weleens een check doen. Bij 4 procent doen (klein)kinderen dat, in een enkel geval zijn de rollen omgedraaid en kijken de ouders af en toe mee. Ook (mantel)zorgmedewerkers houden een oogje in het zeil. Andere voorbeelden van plekken waar mensen de voorraad controleren zijn het buurthuis, scouting, de koelkast op werk, de keukenkastjes in het kooklokaal van school, de tennisclub en de kantine van de muziekvereniging.

44 procent geeft aan weleens een discussie te hebben met anderen over de vraag of iets nog te gebruiken is. Zo geeft een respondent aan een schoondochter te hebben 'die denkt altijd beter te weten'. Een ander: 'Onze (volwassen, niet meer thuiswonende) kijken wel bij iets dat ik ga gebruiken naar de houdbaarheidsdatum. Zij vinden "over datum" een probleem. Ik niet, het hangt ervan af om welk product het gaat.' 

Veel hebben over datum spullen in voorraad

Staan er spullen in jouw kasten die over de datum zijn, vroegen we de deelnemers aan het onderzoek. 70 procent geeft aan dat dat weleens het geval is, waarvan een klein deel zelfs zegt dat dit standaard het geval is. 28 procent zegt van niet, 2 procent weet het niet. 

En dan? 77 procent zegt te controleren of het nog goed is, en als dat zo is, het gewoon te gebruiken. 'Mooi', reageert het Voedingscentrum, 'door het product te checken in plaats van meteen weg te gooien, voorkom je voedselverspilling'. Respondenten lichten toe: 'Bolle blikken, weg. Iets met schimmel, weg. Maar niet de geprinte einddatum als enige maat'. En: 'Het komt wel eens voor en dan... ruik ik en kijk ik goed en dan denk ik: waarom kan ik dit dan niet meer eten!? En dan ligt het aan mijn gevoel: weggooien, of toch nog proberen…'

14 procent gooit iets dat over de datum is wel resoluut weg, en 2 procent kijkt voordat zij het weg zouden gooien of ze er nog iemand blij mee kunnen maken, bijvoorbeeld de voedselbank of iemand met dieren.

Bijna iedereen probeert het over datum gaan te voorkomen, slechts 3 procent zegt hier niets aan te doen. De meest gebruikte tactiek, door 51 procent van de deelnemers aan het onderzoek, is alleen spullen kopen die je ook daadwerkelijk gebruikt. Dus geen potten bruine bonen als je die niet graag eet, ook al zijn ze lekker lang houdbaar. 46 procent legt geen (grote) voorraad aan, en probeert zo te voorkomen dat spullen over datum gaan. 38 procent controleert regelmatig of iets op moet, en 37 procent markeert spullen die als eerste op moeten, bij voorbeeld met een sticker een stift, of door dit vooraan te zetten. Ook in de koelkast, voegen sommige mensen daaraan toe. Een enkeling houdt een lijst bij van wat er in huis is, en wanneer dit op moet.

'Door producten op de juiste manier te bewaren, verleng je de houdbaarheid', laat het Voedingscentrum weten. In de bewaarwijzer van het Voedingscentrum kun je per product opzoeken of je dit het beste in de voorraadkast, vriezer of koelkast kunt bewaren. Lees ook ons artikel over spullen die je beter niet in de koelkast kunt bewaren, en een video met 9 tips om je voedsel langer goed te houden.

Kijken, ruiken, proeven – niet zomaar wegggooien

Sommige deelnemers geven aan dat ze niet naar de datum kijken, maar naar het product: als dat nog goed is, kun je het gewoon eten, geven veel mensen aan, zoals deze respondent: 'blikken die over datum zijn, kan je normaal gesproken rustig eten, meel, pasta, suiker, zout en kruiden bederven niet, ze worden hoogstens minder lekker.'

Bijna driekwart van de deelnemers aan het onderzoek kent het verschil tussen 'ten minste houdbaar tot' (THT) en 'te gebruiken tot' (TGT). Nog eens 14 procent weet dat deze twee verschillende soorten houdbaarheidsaanduidingen er zijn, maar weet niet precies wat het verschil is. Een TGT-datum staat op bederfelijke producten zoals vlees en vis. Na deze datum kun je dit beter niet meer gebruiken. Producten met een THT-datum zijn lang houdbaar en vaak ook nog (lang) na de houdbaarheidsdatum veilig om te eten, al kan het zijn dat het uiterlijk of de structuur niet meer helemaal hetzelfde is. Ruim 1 op de 10 geeft aan niet te weten dat dit verschil bestaat.

Dat charitatieve instellingen (goede doelen, zoals voedselbanken) voor lang en zeer lang houdbare producten (met een THT-datum) ruimere richtlijnen hanteren, dat wist de ene helft (51%) wel, de andere (49%) niet. Deze producten, zoals rijst, suiker, koffie en conserven, worden gecontroleerd op kwaliteit en kunnen bij een goede beoordeling alsnog uitgegeven worden. Ook het Voedingscentrum geeft aan dat je producten met een THT-datum na het verstrijken van de datum vaak nog gewoon kunt eten. Kijk, ruik, proef om te checken of dat zo is. Wil je weten waar je op moet letten als je zelf de kwaliteit wilt controleren? Op dit informatieblad (download) van de overheid staat op welke bederfkenmerken je kunt letten (zie vanaf pagina 5).

Benieuwd naar wat mensen zoal op voorraad hebben? Meer cijfers uit dit onderzoek vind je hier: Goedkope boodschappen voornaamste reden goed gevulde voorraadkast. Eerdere uitslagen over houdbaarheidsdata zijn: 'Houdbaarheid controleren kunnen we zelf' en 'Houdbaarheidsdatum mag blijven, maar voorlichting mag beter'.