Actie voor vergoeding verwijdering borstimplantaten – Reactie Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie

De NVPC neemt vrouwen die klachten ervaren als gevolg van borstprothesen, zeer serieus. Als vereniging benadrukken we daarom nogmaals dat vrouwen met borstprothesen, die zich zorgen maken of denken klachten te hebben gerelateerd aan borstprothesen, altijd een afspraak kunnen maken bij hun plastisch chirurg voor nader onderzoek. In onderstaande reactie gaan we eerst kort in op de relatie tussen gezondheidsklachten en (borst)implantaten, recente cijfers uit ons registratieprogramma in relatie tot deze klachten en onze inzet om verwijdering van borstimplantaten vergoed te krijgen. Tot slot reageren we op de haartest.

Aspecifieke gezondheidsklachten

Onbegrepen of zogeheten afspecifieke gezondheidsklachten kunnen voorkomen na implantatie van elk type prothese of 'vreemd lichaam' in het menselijk lichaam, bijvoorbeeld een spiraaltje, pacemaker of heupprothese en ook borstprothesen. Mogelijk zijn de klachten het gevolg van een overmatige reactie van het immuunsysteem tegen dit 'vreemd lichaam'. Er zijn meerdere aspecifieke gezondheidsklachten en tegelijkertijd is een oorzakelijke relatie met een implantaat lastig vast te stellen. Zonder duidelijke diagnose of medische noodzaak wordt niet overgegaan tot het verwijderen van borstprothesen, omdat hieraan ook risico’s verbonden zijn. Uit het landelijk borstprotheseregistratiesysteem (DBIR), dat sinds 2015 bestaat, blijkt dat van de borstprothesen die werden gereviseerd of verwijderd, dit in 1 tot 2 procent van de gevallen werd gedaan vanwege niet geobjectiveerde, aspecifieke gezondheidsklachten.

Van de 37.893 borstprothesen, geplaatst voor esthetische redenen die twee jaar konden worden vervolgd, is 1 procent gereviseerd/verwijderd, waarvan 2 procent vanwege niet geobjectiveerde gezondheidsklachten. In totaal zijn dat 8 borstprothesen.
Van de 7.305 borstprothesen, geplaatst voor een borstreconstructie na borstkanker die 2 jaar konden worden vervolgd, is 6 procent gereviseerd/verwijderd, waarvan 1 procent vanwege niet geobjectiveerde gezondheidsklachten. In totaal zijn dat 4 borstprothesen.

Vergoeding van verwijderen van borstimplantaten

Sinds februari 2019 wordt het verwijderen van implantaten, mede door inspanningen op dit gebied door de NVPC (zoals staat in de VAV-werkwijzer, Afdeling Zorgverzekeringen, beoordeling behandelingen van plastisch-chirurgische aard 2019 Versie 20.0 publicatiedatum: 15 februari 2019), ook vergoed. 'Bij ernstige en aanhoudende systemische klachten, waarbij andere mogelijke oorzakelijke factoren voor deze klachten, anders dan de borstprothesen, door uitgebreid internistisch onderzoek zijn uitgesloten en er geen andere behandelmogelijkheden meer zijn dan verwijdering van de borstprothesen. Een causale relatie tussen de aanwezigheid van een borstprothese en dit soort klachten is niet wetenschappelijk aangetoond.'

Het probleem is dat zorgverzekeraars hier wisselend streng mee omgaan, maar als een internist bij deze vrouwen geen andere oorzaken kan vinden, zouden ze de explantatie vergoed moeten krijgen.

Haartest

Hair Diagnostix is een commerciële aanbieder van allerlei testen. We hebben met betrekking tot de haartest een aantal bronnen geraadpleegd, waaronder toxicologen. Hieruit kwam naar voren dat het zeer onwaarschijnlijk is dat de gezondheidsklachten die sommige vrouwen met borstimplantaten ervaren, veroorzaakt worden door platina dat in zeer lage concentraties in borstimplantaten zit. Daarnaast houden notified bodies in de risicoanalyse voorafgaand aan toelating van borstprothesen op de markt al decennialang rekening met het mogelijk vrijkomen van platina. Dat laat echter onverlet dat het voor de betrokken patiënt bijzonder naar is dat zij zoveel klachten ervaart en begrijpelijkerwijs op zoek is naar de oorzaak daarvan.
 
De gegevens in het door u gestuurde rapport van Hair Diagnostix zijn voor ons op dit moment helaas nog onvoldoende om een wetenschappelijk verantwoorde, oorzakelijke relatie te onderbouwen tussen het ervaren van gezondheidsklachten en een eventueel verhoogde hoeveelheid gemeten platina in het haar. Op basis van dit rapport is de betrouwbaarheid, reproduceerbaarheid, specificiteit en sensitiviteit van de metingen niet te controleren, met name omdat het bedrijf details over de meetmethode niet vrijgeeft vanwege intellectuele eigendomsredenen. 
 
Ook is niet bekend hoe het platinagehalte gemeten in het haar zich verhoudt tot het platinagehalte gemeten in het bloed. Er zijn uitgebreide gegevens over platinagehalten in het bloed beschikbaar en de normwaarden waarboven nadelige gezondheidseffecten van platina te verwachten zijn. Deze waarden moeten dan ook gebruikt worden als referentie voor nieuwe methodes. Daarnaast is het niet wetenschappelijk verantwoord om algemene conclusies te trekken op basis van casuïstiek. Dit betreft, zoals eerder gezegd, slechts één vrouw met borstprothesen en gezondheidsklachten in vergelijking met 54 vrouwen zonder prothesen.
 
Om een eventuele relatie tussen gezondheidsklachten en platinagehalte in het haar van vrouwen met borstprothesen goed te kunnen onderzoeken, zou naast een controlegroep van vrouwen zonder borstprothesen, bij voldoende grote groepen vrouwen met borstprothesen zonder en met gezondheidsklachten het platinagehalte in het haar moeten worden gemeten. Mocht het platinagehalte in het haar van vrouwen met borstprothesen en met gezondheidsklachten significant hoger blijken te zijn, dan van vrouwen met borstprothesen zonder klachten en van vrouwen zonder borstprothesen, en mocht dit ook corresponderen met platinawaarden in het bloed die boven de veiligheidsnormen uitkomen, dan pas zou deze test van Hair Diagnostix kunnen worden gebruikt om de oorsprong van de gezondheidsklachten die sommige vrouwen met borstprothesen ervaren, te kunnen objectiveren.