AI vervangt ouders als geldadviseur: ‘Liever chatbot dan oordeel van thuis’

Twee onderzoeken onder jongeren

De onderzoeken werden gehouden onder ruim duizend jongeren van 12 tot 16 jaar, verspreid over Nederland. Het eerste onderzoek (december 2024) richtte zich op de rol van ouders in financiële opvoeding, het tweede (mei 2025) op de invloed van technologie en AI. Beide onderzoeken zijn online uitgevoerd, met een betrouwbaarheid van 95 procent en een maximale afwijking van 4,2 procent.

AI wint terrein als adviesbron

Volgens het onderzoek van mei 2025 zegt 30,8 procent van de jongeren dat ze eerder geldadvies zouden vragen aan AI dan aan hun ouders. 27,5 procent zou eerder AI raadplegen dan vrienden. Opvallend is dat maar 3,6 procent daadwerkelijk het laatste geldadvies van AI ontving. Jongeren gebruiken AI dus nog niet massaal, maar het idee dat een chatbot betrouwbaar financieel advies kan geven, wint terrein.

Een woordvoerder van Bunq zegt hierover: “Jongeren ervaren AI als een neutrale en anonieme gesprekspartner. Dat maakt het makkelijker om vragen te stellen die ze thuis niet snel zouden bespreken.”

Geld blijft een gevoelig gespreksonderwerp

Uit het eerdere onderzoek (december 2024) blijkt dat veel jongeren het nog altijd lastig vinden om open over geld te praten. Ruim vier op de tien hebben weleens een aankoop verzwegen voor hun ouders, en twee derde heeft geen idee wat hun ouders verdienen of uitgeven. Toch geeft een op de vijf jongeren aan dat ze juist vaker met hun ouders over geld zouden willen praten.

De cijfers laten zien dat jongeren enerzijds behoefte hebben aan financiële gesprekken, maar anderzijds terugdeinzen om die met volwassenen te voeren — wat AI extra aantrekkelijk maakt.

‘Liever een goed geïnstrueerde AI dan helemaal niemand’

Niet iedereen ziet dat toenemende vertrouwen in AI als iets negatiefs. Volgens AI-expert Remy Gieling is het een logisch gevolg van de razendsnelle technologische ontwikkeling.

“Steeds meer mensen gebruiken AI niet alleen zakelijk, maar juist ook voor persoonlijke kwesties – van relatieproblemen tot financiële vragen. En dat vind ik positief,” zegt Gieling. “Waarom zou een willekeurige kennis beter advies geven dan een systeem dat in fracties van seconden gigantische hoeveelheden informatie kan verwerken?”

Volgens hem kunnen nieuwe modellen, mits goed aangestuurd, juist helpen jongeren bewuster met geld om te gaan.

“Wanneer iemand bijvoorbeeld zijn bankafschriften uploadt en duidelijke instructies geeft, kan AI scenario’s doorrekenen of uitgavenpatronen inzichtelijk maken. Mits goed gebruikt, is dat waardevol. Jongeren leren juist door te experimenteren hoe ze betere vragen kunnen stellen — liever een goed geïnstrueerde AI als sparringpartner dan helemaal niemand met wie je over geld kunt praten.”

‘AI begrijpt geld niet’

Pascal Wiggers, lector Responsible IT aan de Hogeschool van Amsterdam, kijkt daar kritischer naar.

“Het voornaamste bezwaar is dat AI niet per se juiste antwoorden geeft,” zegt hij. “Het zoekt geen feiten op, maar voorspelt woord voor woord wat het meest waarschijnlijke volgende woord is. AI heeft dus geen begrip van geld, of van de gevolgen van financiële beslissingen.”

Volgens Wiggers vergroot dat het risico op fouten en misleidende antwoorden — ook bij geavanceerde modellen die internetbronnen gebruiken:

“Het is niet gezegd dat deze systemen goede bronnen raadplegen, en wat ze eruit halen, herschrijven ze. Daardoor kunnen er fouten of hallucinaties ontstaan.”

Daarnaast waarschuwt hij voor de omgang met persoonlijke data:

“Is het wel verstandig om financiële informatie te delen met een groot Amerikaans bedrijf dat niet duidelijk is over wat het met die data doet?”

Wiggers pleit daarom voor wat hij noemt ‘AI-wijsheid’: bewustwording over hoe deze systemen werken, vergelijkbaar met mediageletterdheid.

“Voor feitjes of herschrijven van zinnen kan AI handig zijn, maar voor financiële beslissingen is het absoluut geen goede raadgever.”