Bankfraude - Reactie de Volksbank

  • 7 min. leestijd
09112020 volksbank.jpg

De Volksbank heeft gereageerd op de uitzending van Radar over bankfraude.

Goed dat jullie vanuit Radar opnieuw aandacht besteden aan het voorlichten van consumenten op het gebied van Cybercrime. Sinds het uitbreken van de coronavirus in maart zien wij vanuit de sector een toename van online oplichting en fraude. Criminelen gaan hierin geraffineerd en doortrapt te werk. In algemene zin stijgt de omvang van oplichting en fraude omdat criminelen inspelen op het sentiment (angst, onzekerheid maar ook hulpvaardigheid). De situatie rondom corona heeft kenmerken in zich die deze toename kunnen verklaren. Mensen zien en spreken elkaar immers minder waarbij wij met elkaar een groter beroep doen op online activiteit en meer vertrouwen op online communicatie. Het komt dus ook minder vreemd over als je in deze tijd ineens een digitale hulpvraag krijgt, bijvoorbeeld via whatsapp. Criminelen maken daar misbruik van.
 
Hieronder vind je de antwoorden, op de gestelde vragen aan de Volksbank:

1. Welke soorten fraude en oplichting kunnen klanten van banken tegenkomen?

De wijze waarop fraudeurs en oplichters proberen om klanten van banken hun geld afhandig te maken, verandert voortdurend. Op dit moment zijn dit de drie belangrijkste soorten fraude en oplichting die rondgaan:

  • Hulpvraagoplichting (WhatsApp-oplichting). Een oplichter doet zich via WhatsApp voor als een familielid of goede vriend en vraagt om hulp bij betalingen. Het slachtoffer wordt misleid om zelf betalingen te doen of geld over te boeken.
  • Bankhelpdeskoplichting (spoofing). Een oplichter doet zich aan de telefoon voor als een medewerker van de bank. Het slachtoffer ziet meestal het echte telefoonnummer van zijn bank op zijn telefoonscherm, dat nummer is nagebootst (spoofing). De zogenaamde bankmedewerker beweert dat er wordt ingebroken in de bankrekening van het slachtoffer en dat het slachtoffer daarom zijn rekeningsaldo moet ‘veiligstellen’ door het over te boeken naar een andere, zogenaamd veilige 'kluisrekening'. Het slachtoffer wordt misleid om zelf naar één of meerdere rekeningen geld over te boeken. Het gaat hier vaak om grote bedragen.
  • Phishing & smishing (valse berichten die naar valse websites leiden). Het slachtoffer ontvangt een vals bericht, via e-mail (phishing), SMS (smishing), WhatsApp of andere berichtendiensten, met een link die uiteindelijk naar een valse website leidt, zogenaamd van de bank van het slachtoffer. Op die valse website moet het slachtoffer dan zijn of haar geheime beveiligingscodes voor internetbankieren, iDEAL of iDIN intikken, die door de fraudeurs worden onderschept.

2. Wat doen banken tegen deze soorten fraude en oplichting?

Banken ondersteunen klanten tijdens betalingen met hulpmiddelen zoals instelbare bedrag- en daglimieten. Door deze in te stellen kunnen klanten voorkomen dat onverwacht grote bedragen overgeboekt worden. In Nederland bestaat daarnaast een controle op de ingevoerde combinatie van bankrekeningnummer en naam, de zogeheten IBAN-Naam Check. In geen enkel ander EU-land bieden banken een dergelijke controle.

Banken nemen achter de schermen technische maatregelen, om fraude en oplichting zo goed mogelijk automatisch te detecteren en te voorkomen. Niet alle fraude en oplichting is herkenbaar voor de bank. Daarom  moeten klanten ook zelf waakzaam zijn. Daartoe geven wij voorlichting (zoals workshops in SNS-winkels) over hoe je fraude en oplichting kunt herkennen en wat je er zelf tegen kan doen. En uiteraard via de mobiel bankieren app en via de internetbankieren-omgeving en via nieuwsbrieven en de website.

Gaat het ondanks bovenstaande preventieve maatregelen toch mis, dan proberen banken zo snel mogelijk in te grijpen om verdere schade te voorkomen. Geïdentificeerde bankrekeningen van geldezels worden geblokkeerd, er wordt aangifte gedaan bij de politie en er worden gerechtelijke stappen genomen om de schade terug te mogen halen bij  de fraudeurs en oplichters en terug te geven aan de slachtoffers. Banken investeren continu om de maatregelen tegen fraude en oplichting te verbeteren en uit te breiden. De Volksbank heeft in de afgelopen maanden ook de personele bezetting op de fraudeafdeling uitgebreid.

3. Wat kunnen klanten van banken doen tegen fraude en oplichting?

Jezelf wapenen tegen cybercriminelen begint bij de uniforme veiligheidsregels:

  • Houd beveiligingscodes geheim.
  • Laat de bankpas nooit door een ander gebruiken.
  • Beveilig apparatuur die wordt gebruikt bij bankzaken.
  • Controleer de bankrekening.
  • Meld incidenten direct en volg aanwijzingen van de bank op.
  • En door te zorgen dat je de bedrag- en daglimieten instelt.

Vervolgens is het belangrijk om goed op de hoogte te blijven door berichten en waarschuwingen van de bank over fraude en oplichting goed te lezen. Voor iedere gangbare en veel voorkomende soort fraude of oplichting kunnen klanten op de veilig bankieren pagina’s van de bank  of op  www.veiligbankieren.nl lezen wat criminelen doen, wat ze zelf kunnen doen om veilig te bankieren en hoe ze fraude kunnen melden. Onze pagina’s zijn:

Let op, de belangrijkste tip om te voorkomen dat je als klant opgelicht wordt is de oplichters te herkennen. Herkenbare signalen hiervoor zijn: wanneer je onder druk wordt gezet om snel te handelen en er gedreigd wordt met negatieve consequenties wanneer je niet meewerkt (geblokkeerde bankrekening of pas, geld dat wordt weggesluisd, kind krijgt deurwaarders op de stoep, etc.) dan heb je hoogstwaarschijnlijk contact met een crimineel. Hang op, klik weg, bel uw bank en verifieer het verhaal.

4. Wat kan een klant doen als die toch slachtoffer is geworden?

Zodra een klant het vermoeden heeft slachtoffer te zijn van fraude of iets verdachts, moeten zij dit zo snel als mogelijk melden via de klantenservice. De merken van de Volksbank (SNS, ASN Bank en RegioBank) zijn zo 24/7 bereikbaar om de klant te woord te staan en maatregelen te nemen om verdere schade te beperken. Wij zullen de klant bijstaan met raad en advies afhankelijk van het type fraude of oplichting dat heeft plaatsgevonden. In ieder geval adviseren wij om altijd aangifte te doen bij de politie.

5. Wat kan een bank doen nadat een klant slachtoffer is geworden?

Een bank kan om te beginnen zorgen dat de klant niet nog meer schade krijgt, door zijn bankpas of rekeningsaldo te blokkeren.
Als de oplichter of fraudeur bij dezelfde bank als het slachtoffer zit, dan kan de bank ook de bankpas en het rekeningsaldo van die oplichter of fraudeur blokkeren, zodat die niet meer aan de buit van toekomstige slachtoffers kan komen. Als de oplichter of fraudeur bij een andere bank zit, dan kan de bank van het slachtoffer aan die andere bank vragen om de bankpas en het rekeningsaldo van de oplichter of fraudeur te blokkeren.

Als het rekeningsaldo van een oplichter of fraudeur is geblokkeerd én de buit nog op die rekening staat én een rechtbank daarvoor toestemming geeft, mag de betrokken bank die buit weer terugboeken naar de slachtoffers. Zonder goedkeuring van een rechtbank mag een bank niets terugboeken van de rekening van een (tot dan toe vermeende) oplichter of fraudeur. Ten eerste zullen we altijd maatregelen nemen om verdere schade voor de klant te beperken, bijvoorbeeld door de bankpas of de rekening te blokkeren. Ten tweede doen we ons uiterste best om de gestolen gelden veilig te stellen, waar nodig in samenwerking met andere banken. Ook doen we zelf aangifte, zodat de criminelen kunnen worden opgespoord en vervolgd.

6. Welke aantallen en welke schade zijn er dit jaar gemoeid met de drie genoemde specifieke soorten fraude en oplichting?

Uit veiligheidsoverwegingen specificeren wij geen individuele uitkomsten. Via de Betaalvereniging Nederland worden geaggregeerd op sectorniveau statistieken gepubliceerd. Dit is een update van de meest recente cijfers: De exacte schade voor dit jaar is nog niet bekend.  Schade die door banken wordt vergoed was in 2019 bijna 15 miljoen euro.  Met phishing en smishing was in 2019 bijna 8 miljoen euro gemoeid.

7. Wanneer vergoedt een bank de schade wel en wanneer niet?

Schade van slachtoffers waarbij de crimineel de betaling heeft uitgevoerd, vergoeden wij altijd als is voldaan aan de veiligheidsregels. Vanuit de Volksbank beoordelen wij echter iedere situatie waarbij klanten gedupeerd zijn op zichzelf vanuit onze missie bankieren met de menselijke maat en helpen we klanten dus ook uit coulance.