Bij hoge bloeddruk is voorkomen beter dan genezen. 'Bloeddrukverlagers moet je je hele leven blijven slikken.'

Let op: stop nooit zonder overleg met je arts met medicijnen!

Een hoge bloeddruk komt steeds vaker voor naarmate mensen ouder worden. Boven de zeventig jaar heeft maar liefst 70% van de mensen een verhoogde bloeddruk. Cardioloog Remko Kuipers: 'Door de hoge druk ontstaan er in de binnenwand van de aderen een soort scheurtjes en die kunnen een bloeding veroorzaken, maar ook door ons lichaam gerepareerd worden. Dan krijg je een litteken, oftewel aderverkalking. Als dat in je hoofd gebeurt, kun je een hersenbloeding of een beroerte krijgen, maar het kan ook in je hart of nieren gebeuren.'

Bovendruk en onderdruk

Het hart pompt bloed met kracht de slagaders in. Daardoor ontstaat een druk op de bloedvaten en dit noem je bloeddruk. Je hebt een bovendruk en een onderdruk. De bovendruk is normaal 120 mmHg (millimeter kwik), de onderdruk 80 mmHg. Als de bovendruk boven 140 mmHg komt of de onderdruk boven 90 mmHg is, spreekt je van een hoge bloeddruk.
'Voor bloeddrukverlagers geldt dat je ze je hele leven moet slikken'

Er zijn verschillende medicijnen om de bloeddruk te verlagen, zoals betablokkers, waarvan propranolol en metoprolol de bekendste zijn. Verder worden calciumantagonisten, ACE-remmers en plaspillen voorgeschreven. Arts en verouderingswetenschapper David van Bodegom van kennisinstituut Leyden Academy: 'Welke pil de dokter kiest, hangt af van je leeftijd, je genetische achtergrond en welke andere aandoeningen je eventueel hebt. Voor al deze pillen geldt dat je ze je hele verdere leven moet slikken.'

Radar besteedde in 2019 aandacht aan bloeddrukverlagers en de richtlijn hiervoor

Als je eenmaal een hoge bloeddruk hebt, zijn medicijnen volgens Remko Kuipers meestal noodzakelijk. 'Met een hoge bloeddruk leef je met een tikkende tijdbom, omdat je risico loopt op een hart- of herseninfarct en je mogelijk verlamd kunt raken. Dus je kunt beter niet eerst iets aan leefstijl doen.'

Bekende risicofactoren voor hoge bloeddruk zijn onder meer roken, alcohol, stress, overgewicht en weinig bewegen. Kuipers: 'De risicofactoren die je hebt, werk je niet in een paar dagen weg. Ik geef mensen met een hoge bloeddruk vrijwel altijd medicijnen, maar stuur ze ook direct op pad om hun leefstijl te veranderen. Als hun bloeddruk dan lager wordt, kunnen we de medicatie alsnog afbouwen.'  

Elke dag een wandeling maken verlaagt de bloeddruk

Als je vroeg ontdekt dat je bloeddruk verhoogd is, kun je vaak nog veel doen om deze te verlagen. David van Bodegom schreef het boek Ontpillen, waarin hij laat zien hoe je zelf je leefstijl kunt verbeteren. Elke dag een wandeling maken zou de bloeddruk al verlagen. 'Studies laten zien dat je per week maar twee uur hoeft te bewegen om de bovendruk al 4 mmHg te laten dalen, dat is het effect van een halve pil. De intensiteit van het lopen maakte in deze studies niet uit: twee uur lopen verlaagt de bloeddruk net zoveel als twee uur hardlopen.'

Niet te veel alcohol nuttigen, groene of zwarte thee drinken, een paar kilo afvallen en tijd nemen om te ontspannen zou de bloeddruk ook al aanzienlijk verlagen. En je moet uitkijken met zout. Van Bodegom: 'Nederlanders eten gemiddeld meer zout dan de zes gram per dag die maximaal wordt aangeraden. 80% van het zout dat we binnenkrijgen, is verwerkt in producten, 20% voegen we zelf toe. Verschillende studies laten zien dat een zoutarm dieet de bovendruk gemiddeld met 4 mmHg laat dalen.'

Wil je toch zout eten, kies dan voor kaliumzout in plaats van gewoon zout dat uit natrium bestaat. Kuipers: 'Kalium zit in groente en fruit en heeft een bloeddrukverlagend effect. Als je daar natrium zout over zou strooien, gaat je bloeddruk minder sterk omhoog. Je kunt ook een potje kaliumzout kopen, mocht je perse zout over je eten willen strooien.'

Met drop en chocolade moet je ook voorzichtig zijn, omdat daar bepaalde stoffen in zitten waar je bloeddruk van omhoog kan gaan. Koffie daarentegen heeft weinig effect, terwijl mensen dit wel vaak denken. Van Bodegom: 'Het is een fabeltje dat koffie altijd zorgt voor een sterke bloeddrukstijging. Alleen bij mensen die niet gewend zijn om koffie te drinken, verhoogt koffie de bloeddruk. Studies laten zien dat mensen die gewend zijn om dagelijks gemiddeld vijf koppen koffie te drinken, hier nauwelijks een hogere bloeddruk door krijgen.'

'Doe gewoon alles wat je oma zou doen'

Remko Kuipers schreef het boek Het Oerdieet, waarin hij uitlegt waarom we allemaal zouden moeten eten als een oermens om gezond oud te worden. 'Doe gewoon alles wat je oma zou doen, zo'n 50 jaar geleden. Val af, ga niet te laat naar bed, snack niet te vaak en eet geen bewerkt voedsel. Er is een hele lange lijst met bloeddrukverlagende producten. Als je deze opzoekt, kun je aan de hand daarvan een gezonde levensstijl opbouwen.'

De belangrijkste reden om de bloeddruk te verlagen is het voorkomen van een hartinfarct of beroerte. Volgens Van Bodegom is daarvoor niet alleen je bloeddruk van belang: 'Je kunt bijvoorbeeld ook stoppen met roken. Je bloeddruk daalt daar niet van, maar roken is één van de belangrijkste risicofactoren voor het krijgen van een hartinfarct of een beroerte.'