Brandstoftoeslag (achtergrond)

Wie een vliegreis boekt weet dat er -naast de prijs van de vakantie en vlucht- altijd extra kosten bij komen, zoals bijvoorbeeld luchthavenbelasting, veiligheidstoeslag en reserveringskosten. Bij die kosten zit ook altijd een brandstoftoeslag. Door de hoge olieprijs is de prijs van kerosine flink gestegen en dat merken de reizigers. Want naast de gebruikelijke brandstoftoeslag, krijgen veel vakantiegangers nu ook éxtra brandstofnaheffingen.Bekijk de uitslag van Radars Testpanelenquête.

De naheffingen zijn volgens de luchtvaartmaatschappijen nodig omdat de kerosine zo duur is geworden, dat ze niet meer kunnen vliegen voor het bedrag dat ze in eerste instantie in gedachte hadden. Luchtvaartmaatschappijen sluiten namelijk ver van te voren een contract met een leverancier van kerosine. Als later dan blijkt dat ze niet meer kunnen vliegen voor die prijs, rekenen ze de extra kosten door aan de reiziger. Die is daar uiteraard allesbehalve blij mee.

Zo zegt ook de Consumentenbond: "Het is vooral irritatie. Mensen hebben een vakantie geboekt of een vlucht, die hebben de zaak betaald en denken daarmee is de kous af, kunnen we op pad en het is natuurlijk nooit prettig om ineens geconfronteerd te worden met een prijsverhoging, want dat is het eigenlijk. "

De Consumentenbond krijgt de laatste maanden veel vragen over de brandstofnaheffingen. Reizigers willen bijvoorbeeld weten wanneer er nog brandstof geheven mag worden. In de reisvoorwaarden van de Algemene Nederlandse Vereniging voor Reisondernemingen, de ANVR, staat het volgende: "Zolang er alleen een aanbetaling is gedaan en de reissom nog niet helemaal is voldaan, heeft de reisorganisator het recht tot 20 dagen voor vertrek nog brandstof te heffen. Als de hele reis al wel is betaald, mag er vanaf 6 weken voor vertrek geen brandstof meer worden geheven."

Er is een uitzondering; als je met een Néderlandse luchtvaartmaatschappij een chartervlucht binnen Europa maakt, geldt er een prijsgarantie en mag er geen extra brandstof worden geheven. Voor alle andere vluchten geldt die prijsgarantie niet. "Ik kom toch voorbeelden tegen ook van vliegvakanties binnen Europa, waar alsnog een heffing bovenop komt, maar dat zou dus niet moeten kunnen. De regels zijn kennelijk zo ingewikkeld dat ook de reisbranche het niet altijd snapt," aldus de Consumentenbond.

Die regels staan in de reisvoorwaarden van de ANVR. Daarin staat onder andere dat een reisorganisatie moet aangeven hoe de verhoging is berekend. Alleen luchtvaartmaatschappijen laten niets zien, omdat ze bang zijn dat hun concurrenten er dan achter komen hoeveel ze voor hun brandstof betalen.

We bellen Tui Nederland: "Omdat ze daarmee indekkingstrategie moeten prijsgeven niet graag doen, geef je inzicht hoe jij het gedaan heb, hoe kwetsbaar je bent."

Het is dus niet na te gaan waar de extra naheffingen vandaan komen. En er is bovendien ook geen controle. De reisbranche heeft wel de Code Reisaanbiedingen opgesteld, waarin staat dat alle op dat moment onvermijdbare kosten in de reisprijzen moeten zijn opgenomen. Dit om te voorkomen dat reisaanbieders misleidende reclame maken.

Vroeger werd er reclame gemaakt dat je bijvoorbeeld voor 9 euro naar Rome kon vliegen; dat was dan de prijs zonder alle kosten en toeslagen. Nu moet bij het boeken van de reis alle toeslagen en belastingen al in de prijs zitten. Alleen de brandstoftoeslag valt buiten die Code. Dat zijn namelijk kosten die fluctueren en die dus niet onvermijdbaar zijn. Dus als de olieprijs stijgt, mogen luchtvaartmaatschappijen achteraf nog naheffingen doen. Wettelijk doen ze dus niets verkeerd.

De Consumentenbond: "Luchtvaartmaatschappijen vinden het wel makkelijk is mijn indruk, het is zo dat, ze kunnen met een prijs komen, en dan afhankelijk van de brandstofontwikkeling kunnen ze daar gewoon een toeslag bovenop doen. Dat is voor hun heel makkelijk, maar voor de klant niet. "

Dat de regels inderdaad niet helemaal duidelijk zijn, blijkt ook uit het volgende voorbeeld dat bij Radar binnenkwam. Mevrouw Eichhorn boekt begin januari bij KLM een reis voor 4 personen naar Athene –(binnen Europa dus)- met de vertrekdatum 13 oktober. Bij het boeken betaalt ze in totaal 200 euro brandstoftoeslag en ze moet vanwege de hoge brandstofprijs meteen ook een extra naheffing betalen van 16 euro. Eind februari krijgt ze opnieuw een brandstofnaheffing van 16 euro. En daar blijft het niet bij: eind juni volgt er weer een brief: haar gezin moet nog eens 48 euro betalen, een maand later komt daar weer 16 euro bij en eind augustus moet ze nog eens 32 euro betalen. In totaal is ze dan 128 euro kwijt aan extra brandstofnaheffingen. En ze had al 200 euro brandstoftoeslag betaald, dus in totaal heeft haar gezin voor 328 euro aan brandstof betaald.

De Consumentenbond vindt 't belachelijk dat luchtvaartmaatschappijen naheffingen doen: "Brandstoftoeslagen zouden volgens ons ook niet nodig moeten zijn, omdat dat tot het bedrijfsrisico hoort. Als de kosten omhoog gaan, dan moet je dat maar goed incalculeren, maar verstandig je brandstof inkopen. Het is ook zo dat wanneer je met de bus reist, ook niet ineens een stripje duurder als de ruwe olieprijs op de wereldmarkt ineens omhoog gaat."Reactie van KLM

Reizigers krijgen geen overzicht en weten dus niet waar de bedragen van de brandstofnaheffingen op zijn gebaseerd. Ze moeten de luchtvaartmaatschappijen op hun woord geloven.

"Ik wil geen maatschappij betichten van oneerlijkheid, het enige dat ik wel kan zeggen is dat het inzicht totaal ontbreekt, dat er heel veel niet logisch is," aldus Wim Butte, directuer van Vliegwinkel.nl.  Ook hij krijgt veel klachten. Hij moet als reisagent de brandstoftoeslag van de luchtvaartmaatschappijen doorberekenen aan zijn klanten. Die willen uitleg, maar Butte snapt er soms zelf ook niets van: "Bijvoorbeeld, er worden andere toeslagen op dezelfde vlucht berekend, afhankelijk waar je vertrekt. Bijvoorbeeld Amsterdam-New York, als je in New York vertrekt, betaalt daar je ticket, dan is de brandstoftoeslag 50 euro goedkoper dan dat je hier zou zijn vertrokken, vliegtuig vliegt gewoon heen en weer. Dat kan je niet aan mij uitleggen en ook niet aan de consument."

Reizigers weten vaak namelijk niet wat hun rechten zijn en voelen zich verplicht om die naheffingen te betalen, omdat ze bang zijn dat hun reis anders niet doorgaat.

Alleen wat blijkt, je kan als reiziger wél weigeren. Wim Butte: "Je hoeft het niet te betalen, niet te accepteren, op moment dat ticket nog niet is afgegeven, dan zie ik er vanaf, maar ja, als je daarmee je vakantie in het water ziet vallen, dan is het een lastige keus.

De Consumentenbond beaamt dat: "Je wil gewoon op vakantie, dus je gaat niet op laatste moment zeggen, dat betaal ik niet, maar ze hebben het recht wel, dan krijgen ze hun geld terug." 

Veel consumenten weten echter niet dat ze zo'n naheffing kunnen weigeren. Uit onze testpanelenquête blijkt dat 95,3 procent hier niet van op de hoogte is. Slechts 4,7 procent wist dat ze kon weigeren.

Zolang je je ticket niet in handen hebt, kunnen luchtvaartmaatschappijen tussen boeking en vertrek dus nog brandstof naheffen. En wat als de olieprijs in de tussentijd weer daalt? Dan zou je denken dat reizigers de naheffingen weer terug krijgen, maar dat gebeurt niet altijd. We gaan even terug naar ons voorbeeld van mevrouw Eichhorn. Half juli is de olieprijs weer gaan dalen, maar mevrouw Eichhorn kreeg daarna toch nog 2 keer een naheffing, namelijk eind juli en half augustus. Ondanks de lage olieprijs krijgt ze  dus geen geld terug en moet ze zelfs extra betalen. En ze is niet de enige: uit ons testpanel-enquête blijkt dat mensen die na 1 augustus een reis maakten (of nog gaan maken), dus toen de olieprijs weer lager was, slechts 4,6 procent een compensatie heeft gekregen. 94,3 procent kreeg geen geld terug. :Het blijft gewoon volstrekt onduidelijk wanneer dat wel of niet gebeurt, dan brengt bij mensen ook gevoel van onrust, waar ben ik nu aan toe," zo zegt De Conumentenbond.

Om verwarring te voorkomen, wil de Consumentenbond dat luchtvaartmaatschappijen voortaan alle brandstofkosten in het ticket verwerken: "Ik denk dat het beter is om te zeggen, die brandstoftoeslagen moeten eruit, daar moeten we vanaf. "

In de studio was aanwezig Hendrik Noorderhaven van EU claim. Zij nemen het nu op voor mensen met een vertraagde of gecancelde vlucht. Volgens Noorderhaven is de naheffing belajelijk, vooral omdat het volgens de regels mag.

Noorderhaven heeft het voorbeeld van mevrouw Eichhorn voor ons bekeken. Volgens hem is de naheffing van 112 euro onterecht: "Op moment van aankoop van haar ticket stond er expliciet op de site van KLM dat de brandstoftoeslag niet verhoogd kon worden. Er werd uitsluiten gerept over een verlaging.

Noorderhaven van EU-Claim gaat de de zaak van mevrouw Eichhorn en nog een aantal andere zaken aanhanging maken bij de rechter. 

Ook in de studio was Emile Roemer, Tweede Kamerlid voor de SP. Van de mensen die een naheffing hebben gehad blijkt dat 47% van de mensen die naheffing hebben gehad - na 1 augustus – Wat raar is want toen zijn de brandstofprijzen gaan dalen: "Dat is belachelijk. De toeslag is een bedrijfsrisico, en die moet niet op het bord van de klant terecht komen," aldus Roemer.

Het voor de consument niet duidelijk hoe de brandstofheffing en de naheffingen berekend worden, dit is wel verplicht maar gebeurt dus niet. Roemer: "De transparantie is blijkbaar ver te zoeken. Dit moet aangekaart worden in de Europese Unie. Naar mijn mening moet hier een algeheel verbod op komen."