De banken hebben in een sneltreinvaart een noodplan in elkaar getimmerd om mensen die in acute financiële problemen zitten te helpen. Zo hebben een aantal hypotheekverstrekkers - waaronder de vier grote banken - een betaalpauze van drie maanden ingelast voor wie zijn hypotheek tijdelijk niet kan betalen. Kijk voor meer details op de site van je bank: ABN AMRO, ING, Rabobank en de Volksbank (moederbedrijf van SNS Bank, RegioBank, ASN Bank en BLG Wonen).

Onderzoeksbureau Moneyview heeft de maatregelen per hypotheekverstrekker op een rij gezet.

Inmiddels hebben al 12.000 klanten van de vier grote banken contact opgenomen met hun bank voor zo’n betaalpauze. Lees hier de antwoorden die ABN AMRO, ING, de Rabobank en de Volksbank hebben gegeven op de vragen van Radar hierover.

Betaalpauze zonder kosten

Iedere bank hanteert zijn eigen regels en levert maatwerk, maar de betalingsachterstand moet pas ontstaan zijn na 1 maart 2020 en moet ook komen door het coronavirus. Wie gebruik maakt van zo’n betaalpauze van drie maanden moet later alsnog de kosten voldoen. De vier banken zeggen dat ze geen kosten rekenen voor deze betaalpauze.

ABN AMRO schrijft op zijn site: 'In deze periode betaalt u geen rente en aflossing. Na de betaalpauze begint u met het terugbetalen van de gemiste termijnen. Hiervoor heeft u tot uiterlijk december 2021 de tijd. U behoudt dan uw recht op hypotheekrenteaftrek. Over dit gemiste bedrag betaalt u geen vertragingsrente.'

Geen inkomen, kosten lopen door

Stijn Willems is fysiotherapeut. Hij heeft drie jaar geleden met een aantal fysiotherapeuten een maatschap opgezet: de Fysiovrienden. Fysiek contact met patiënten is vanwege het coronavirus nu niet mogelijk, dus zijn werk ligt grotendeels stil. Geen inkomen, maar de kosten voor de praktijk en privéleven lopen gewoon door. Hij zegt: 'Van onze financieel adviseur hebben wij een plan gekregen en gehoord dat we de lening even stop kunnen zetten. Alleen waar wij heel erg benieuwd naar zijn, is dat als wij de lening drie maanden stopzetten wat dat voor gevolgen heeft voor de lange termijn?'

Stijn vraagt zich dus af of hij voor zijn hypotheek die loopt bij ABN AMRO uitstel moet aanvragen. En hij is benieuwd wat hem dat gaat kosten om de gemiste termijnen weer in te halen.

Betaalpauze gaat meteen in

Hoe de rentepauze er precies uitziet hangt af van de soort hypotheek of om het om een particulier of een zakelijke klant gaat. Het is vaak maatwerk en er wordt gekeken naar de financiële situatie van de klant. Mariëlle Lichtenberg, directeur particulieren van de Rabobank zegt: 'In het geval van een particuliere klant die voldoet aan de voorwaarden gaat de betaalpauze meteen in. De incasso wordt direct stopgezet of teruggedraaid als deze al uitgevoerd is.

De klant ontvangt na telefonisch contact een schriftelijke bevestiging van de betaalpauze. In deze bevestiging leggen we uit wat we precies hebben afgesproken en dat de klant hiermee een betaalachterstand krijgt die hij later moet terugbetalen. Het versturen van de bevestiging regelen we centraal. Let op: in verband met het opstarten van alle activiteiten kan het 1 tot 2 weken duren voordat de klant de schriftelijke bevestiging ontvangt.'

Rekenvoorbeeld betaalpauze

Financieel adviseur Harrie-Jan van Nunen rekent op verzoek van Radar uit wat de financiële gevolgen kunnen zijn. Ons rekenvoorbeeld sluit op 1 januari 2018 een annuïtaire hypotheek af van 250.000 euro tegen 2,5% rente. Je last vanaf 1 mei 2020 een betaalpauze in van drie maanden. Je betaalt nu per maand 987,80 euro voor rente en aflossing. Dus in drie maanden is dat 2963 euro bruto.

Om in aanmerking te blijven komen voor hypotheekrenteaftrek moet je de gemiste termijnen voor 31 december 2021 terugbetalen. Kijk voor meer informatie op de site van de Belastingdienst.

34.137 euro hypotheekrenteaftrek mislopen

Van Nunen zegt: 'Het is een mooi woord, ''betaalpauze''. Het is uitstel van aflossing en rente. Je moet dus na het uitstel de betaling van je maandelijkse hypotheeklasten weer inhalen.'

De maandlasten van 987,80 euro worden verhoogd met 211,65 euro. Dus je betaalt de komende 14 maanden 1199,45 euro per maand voor de rente en aflossing. Lukt het niet om die bijna 3000 euro voor 31 december 2021 terug te betalen, dan verlies je je recht op hypotheekrenteaftrek. Dan loop je over de resterende looptijd bij de eerste belastingschijf van 37,35% zo’n 34.137 euro aan hypotheekrenteaftrek mis!

3.170 euro aan extra kosten

Op deze regeling is weer een uitzondering, indien er sprake is van betalingsonmacht. Alleen als je betalingsregeling kunt maken met de geldverstrekker om de hypotheek alsnog binnen de oorspronkelijke termijn volledig af te lossen kun je je hypotheekrenteaftrek behouden. Je betaalt voortaan 20 euro per maand meer. Het maandbedrag stijgt naar 1.007,46 euro.

Dat klinkt niet veel, maar deze verhoging per maand is voor de resterende looptijd van 26 jaar! Dus dan kost die betaalpauze je uiteindelijk 3170 euro bruto aan extra kosten. Dus het is voor de consument van belang om de gemiste termijnen op tijd terug te betalen om niet geconfronteerd te worden met extra kosten of het mislopen van hypotheekrenteaftrek.

Overwaarde op pand

Brigitte Verwimp runt kapsalon Haarfijn Brabant in Veldhoven. Door de overheidsmaatregelen is haar zaak gesloten en zijn alle inkomsten opgedroogd, maar de kosten lopen gewoon door. 'Ik ben een kleine ondernemer en heb een bedrijfspand. Ik heb mijn geld in stenen zitten. Mijn pand kent een overwaarde van 150.000 euro en ik heb een kleine hypotheek van 50.000 euro. Ik zou enorm geholpen zijn wanneer ik een stukje extra hypotheek op kan nemen. Is dat mogelijk?', vraagt de kapster zich af die klant is bij de Rabobank.

Verzilveren of extra krediet

Volgens de Rabobank is in dit geval mogelijk om overwaarde te verzilveren. Ze zou ook een kredietaanvraag kunnen doen. Wat de beste oplossing is wordt in overleg met de klant bekeken. ‘We kijken altijd naar het belang van de consument en dat een lening op een later moment niet moeilijk terug te betalen is’, zegt de woordvoerster.

Boetevrije verlaging hypotheekrente

De zelfstandige zonder personeel Sadhna Oediet Doebé heeft een hypotheek bij Florius. Ze zegt: ‘Ik heb drie jaar geleden mijn hypotheekrente vastgezet. Ik heb vanwege de coronacrisis als zzp’er geen inkomsten meer. Een lagere hypotheekrente helpt mij door lagere lasten, kan ik langer op mijn gespaarde reserves leven. Nu gaat het grootste deel van mijn inkomen op aan mijn woonlasten, terwijl de hypotheekrente nu laag is.’

Sadhna vraagt zich af of consumenten niet meer hebben aan een boetevrije verlaging van de hypotheekrente. Dat is toch beter voor de klant en de bank? Volgens de banken blijven dezelfde voorwaarden gelden als voor de coronacrisis. Mensen die hun hypotheek willen oversluiten naar een lagere rente blijven een boeterente betalen.

Veelgestelde vragen

Een paar veelgestelde vragen:

• De betaalpauze is voor drie maanden. De overheid heeft nu alle bijeenkomsten tot 1 juni opgeschort. Wat als ik langer niet kan werken en meer dan drie maanden betaalproblemen heb. Wordt die betaalpauze dan verlengd? Dat is voor de banken nog koffiedik kijken. De ontwikkelingen gaan zo snel en veranderen per dag. Niemand weet hoe lang deze situatie duurt. Dus dat weten de banken nog niet. Alles is maatwerk.  
• Als ik mijn hypotheek niet op tijd betaal, krijg ik dan een negatieve BKR-registratie. is dat ook het geval bij zo’n betaalpauze? Hierover zijn de banken nu in gesprek met het Bureau Krediet Registratie (BKR). Meer informatie vind je op de site van het BKR.  
• Als ik straks wel weer inkomen heb, hoe snel moet je dan het openstaande bedrag voldoen? De exacte plannen worden door de banken nog nader uitgewerkt. Ze weten nog niet precies hoe ze het geld gaan terugvragen dat hangt af van de fiscale regels. Hierover zijn de banken samen met de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) in gesprek met de overheid en de Belastingdienst en na die gesprekken wordt gekeken in welke vorm(en) er moet worden terugbetaald door de consument.  
• Kan ik de betaling van mijn spaarhypotheek tijdelijk stopzetten? Vanwege de fiscale regels kan zo’n rentepauze voor mensen met een opbouwproduct zoals een spaarhypotheek grote fiscale nadelen opleveren. Dus je moet de premie voor de aflossing wel blijven betalen. De Rabobank schrijft op hun site: ‘Op dit moment kunnen we alleen de betaling van rente en aflossing voor de hypotheek tijdelijk stopzetten. Het is nog niet duidelijk of er ook mogelijkheden komen om premie of inleg voor een opbouwproduct tijdelijk stop te zetten. Als meer bekend is over de mogelijkheden hierin vullen we de vragen en antwoorden hierop aan.’   
• Wat als ik geen betaalpauze krijg en ik kan mijn hypotheek niet betalen, moet ik dan mijn huis verkopen? Banken willen nu niemand zijn of haar huis uit jagen. De woordvoerster van de Rabobank zegt: ‘Ons doel is mensen zo lang mogelijk in hun woning te laten wonen. We gaan in gesprek met de klant en gaan samen op zoek naar een oplossing.’  
• Kun je  overwaarde in je woning snel verzilveren om aan contant geld te komen? Ja, dat is mogelijk, maar dat hangt heel erg af van de financiële situatie van de klant. Zo’n lening moet wel in het belang van de klant zijn. Je hebt er niets aan als mensen het niet terug kunnen betalen. Dus ook hier wordt maatwerk geleverd door de banken.  
• Kun je rood staan op je betaalrekening tijdelijk verhogen, zodat je toch boodschappen kunt doen? Dat kan, maar mensen moeten zich realiseren dat hier flinke rentepercentages tegenover staan. Bij de Rabobank en ING betaal je 12,9% rente. Bij ABN Amro tussen 9,9% en 12,9%, SNS Bank rekent 11%, Triodos 10% en ASN Bank 9%.  
• Ik was al in een vergevorderd gesprek met mijn hypotheekadviseur. Nu is door de corona-crisis tijdelijk mijn inkomen weggevallen. Stellen banken aanvullende eisen bij een hypotheekaanvraag? Nee, de acceptatievoorwaarden zijn nog hetzelfde. De Rabobank zegt: ‘We wijzen onze klanten wel op de gevolgen als ze bijvoorbeeld lang geen inkomen hebben. Dat is onze zorgplicht. Dus hier wordt aan gerefereerd in zo’n gesprek, maar er volgt niet automatisch een afwijzing.’  
• De huis overdracht is aanstaande. Ik heb al een waarborgsom overgemaakt of een bankgarantie afgegeven aan de notaris, maar ik krijg de financiering niet rond. Ben ik mijn geld voor mijn bankgarantie kwijt? Als je al een offerte hebt gekregen van de bank, dan is die ook bindend daar veranderen banken niets aan. Je ziet soms dat consumenten zich nu terugtrekken in hun drie dagen bedenktijd. Lees ook informatie hierover op de site van de Vereniging Eigen Huis. Maar als een consument zelf onder het koopcontract uit wil, omdat die zijn baan is kwijtgeraakt, dan raak je wel de waarborgsom kwijt die inmiddels betaald is aan de notaris.