De 'daith'-piercing als behandeling tegen migraine, werkt dat?

Je lijdt al jaren aan zware migraine, bent constant overprikkeld of kampt met langdurige klachten na corona. Dan stuit je online op een oplossing: een ‘therapeutische’ of zelfs ‘medische’ daith-piercing. Klinieken beweren met een piercing, strategisch geplaatst in je oorkraakbeen, de zogenaamde ‘nervus vagus’-zenuw te stimuleren.

De behandeling met één piercing kost ongeveer 200 euro. Volgens de aanbieders ervaart zeker 80 procent van de gebruikers een aanzienlijke vermindering van een breed scala aan klachten. Sommigen zouden een tweede piercing aan het andere oor nodig hebben voor beter resultaat. Radar neemt deze alternatieve behandeling onder de loep.

Volle wachtkamers, lange wachttijden

Dat de daith-piercing gewild is blijkt wel uit de drukte bij de aanbieders. Zo meldt NVS Kliniek in Veldhoven op haar website: “Vanwege de vele aanvragen hebben we een wachttijd van een aantal maanden”. Bij de Daith Kliniek in Eindhoven zitten de meeste plekken voor de komende weken ook vol. Deze populariteit bleek ook uit een oproep door Radar onder gebruikers van de piercing: er kwamen 140 reacties binnen en op Facebook werd ruim 500 keer gereageerd.

De ervaringen zijn verdeeld, maar een meerderheid (67%) is opvallend positief. De piercing wordt gezet tegen een breed scala aan klachten, van reuma tot post-covid, maar migraine en hoofdpijn zijn de meest genoemde redenen. De positieve reacties op onze oproep zijn niet mals: "mijn leven teruggekregen," "een lifesaver," en "mijn pijnscore ging van een 8 naar een 2."

Remedie tegen een eindeloze lijst aan klachten

Ook de websites van aanbieders als Daith Kliniek Eindhoven en NVS Klinieken staan vol hoopvolle verhalen. De piercing wordt gepresenteerd als een medische behandeling. Met speciale apparatuur wordt de ‘exacte’ locatie op de zenuwbaan getraceerd, wat het forse prijsverschil met een reguliere piercingshop (rond de 50 euro) moet rechtvaardigen voor een piercing op dezelfde plek.

De lijst van aandoeningen die de piercing verhelpt, is eindeloos. Van migraine, ADHD, parkinson en reuma tot PTSS, depressie en zelfs obesitas. Het wordt gepresenteerd als een middel dat het zenuwstelsel “in balans" brengt en “belastende therapieën en operaties bespaart.”

Ervaringen van gebruikers

De effectiviteit van de behandeling wordt bevestigd door een aantal respondenten op onze oproep. Radar sprak telefonisch met enkelen van hen voor dit artikel. Zo vertelde Monique dat ze eerder dit jaar piercings in beide oren liet zetten tegen een cocktail van klachten, waaronder overprikkeling, ADHD en post-covid: "Op 10 april liep ik de kliniek binnen en een uur later was mijn leven compleet veranderd."

Ze vertelde dat ze direct een positief effect voelde toen de kliniek op zoek ging naar de juiste prikplek: "Het voelde alsof twee handen heel lief over mijn hersenen aaiden". Ook Karin is lyrisch. Zij liet de piercing al in december 2020 zetten, en ging van drie tot vier zware migraineaanvallen per week naar slechts zes lichte aanvallen in bijna vijf jaar tijd. “Ik heb mijn leven weer terug”, vertelt ze.

Tegenover deze succesverhalen staan teleurstellingen. Gertine vertelde dat ze al veertig jaar aan chronische migraine lijdt en de piercing probeerde bij de NVS Kliniek uit wanhoop. Het deed niets. Toen ze terugging naar de kliniek, kreeg ze naar eigen zeggen het verwijt dat de piercing niet werkte omdat ze te veel stress had: “Ze gaan totaal voorbij aan het feit dat migraine een hersenziekte is. Je krijgt migraine van stress, niet andersom”. Ook Robin had een negatieve ervaring. De piercing had geen enkel effect op haar migraine en na 3,5 jaar was de wond nog steeds niet geheeld, vertelde ze.

Het gezegde “baat het niet, dan schaadt het niet” blijkt dus niet altijd op te gaan. Uit de reacties op de oproep van Radar blijkt dat minimaal 15% van de respondenten expliciet melding maakt van problemen met de wondgenezing. Opvallend is dat zelfs de zeer tevreden Monique problemen ervoer: vier maanden na het zetten begon de plek plotseling te bloeden. Haar verklaring: “Omdat ik te veel heb gedaan.”

Wat zegt de huidige wetenschap?

Radar legde de claims en ervaringen voor aan Hans Carpay, neuroloog en directeur van The Migraine Clinic, en Ritu Saxena, neuroloog bij het hoofdpijncentrum van het Maasstad Ziekenhuis. Na het bekijken van de websites van verschillende aanbieders is hun oordeel hard: “Het is natuurlijk heel onaannemelijk dat één simpele ingreep aan het oor een dusdanig breed scala aan ziektebeelden zou verbeteren,” stelt Carpay. Saxena vult aan: “Ze beginnen met een beetje wetenschap over de nervus vagus, en doen dan allerlei veronderstellingen die nergens op gebaseerd zijn. Het is klassieke pseudowetenschap.”

Volgens de neurologen is het zeer onwaarschijnlijk dat een piercing een zenuw kan stimuleren. De huidige effectieve behandelmethoden en studies naar nervus vagus stimulatie gebeuren met elektrische pulsen met een speciaal apparaatje, een soort pacemaker. Dit wordt bijvoorbeeld gebruikt tegen epilepsie. Carpay noemt het echter onwaarschijnlijk dat het doorboren van een “heel dun, heel minuscuul takje van een hele grote zenuw” een werkzaam mechanisme is. Saxena voegt toe: "Misschien maak je hem met een piercing juist wel kapot.”

Hoe zijn de overweldigend positieve reacties dan te verklaren?

 "Migraine is een aandoening met een enorm hoge placebo-respons", legt Saxena uit. “Er is ook helemaal niets mis met het placebo-effect. Ook medicijnen die wij als werkzaam beschouwen, danken een deel van hun effect aan het placebo-effect”, vertelt ze. De verwachting, de aandacht, de kosten en de fysieke ingreep kunnen samen een krachtig placebo-effect creëren. Carpay trekt een vergelijking: “Ik heb ook mensen die op pelgrimstocht naar Lourdes zijn geweest en nooit meer migraine hebben.”

Beide neurologen plaatsen kanttekeningen bij de reacties op de oproep van Radar. Omdat mensen die een positief effect ervaren volgens hen sneller geneigd zijn te reageren, kan dit een vertekend beeld geven. Neuroloog Ritu Saxena vindt het lastig om conclusies te verbinden aan de reacties: “Ik weet niet wie die mensen zijn en wat ze hebben, en of iedereen wel is wie die zegt dat hij is. Dat heb je natuurlijk ook met zo'n enquête”. Volgens de artsen kan echt bewijs alleen geleverd worden door een gedegen wetenschappelijke studie.

Saxena kon geen overtuigende studies terugvinden over de daith piercing in de wetenschappelijke literatuur op navraag van Radar. Carpay bestempelt de kosten van de behandeling als "veel te duur" en kent verhalen van mensen die er 400 euro voor betaalden. Bovendien waarschuwt hij voor de fysieke risico's: “De kans op infecties is groot op deze plek in het kraakbeen, en mensen hebben daar echt last van”.

Reguliere behandelingen tegen migraine

Volgens Carpay is het grootste probleem dat veel mensen met migraine denken dat er niets aan te doen is, terwijl er veel bewezen behandelingen zijn. Zijn advies? “Ga er nou gewoon mee naar je huisarts. Noem het geen hoofdpijn, noem het migraine”.

Bewezen effectieve behandelingen volgens Saxena zijn als volgt: “Allereerst zijn er pillen die je dagelijks moet slikken.” Meestal zijn dat pillen die ook bedoeld zijn als bloeddrukverlagers of tegen epilepsie zoals propranolol en candesartan. Die laatste kan echter niet gebruikt worden tijdens de zwangerschap. Als deze pillen niet effectief blijken, mag een patiënt botox proberen: injecties worden dan geplaatst in het voorhoofd, de hals en de schouders. Als botox dan óók niet effectief blijkt, mag een patiënt modernere medicatie proberen, de zogenaamde CGRP-remmers.

De dragers van de piercing gaven aan dat zij huiverig zijn om dit soort methoden te gebruiken, zoals Karin: “Het idee dat ik dan dagelijks aan de medicijnen of spuiten zou moeten, zag ik niet zitten.” Carpay kan zich daar wel wat bij voorstellen: “Er zijn ook best veel migrainepatiënten die dat niet willen en die bijvoorbeeld dan zeggen: 'Nou, dan doe ik liever die piercing’.”

Reactie van de klinieken

Radar heeft de kritiek van de neurologen en de ervaringen van de respondenten voorgelegd aan Daith Kliniek Eindhoven en NVS Kliniek in Veldhoven, de twee meest genoemde aanbieders in onze oproep. Beide klinieken verdedigen hun werkwijze en de resultaten.

Op de vraag hoe de piercing precies werkt, antwoorden beide klinieken dat het een vertakking van de nervus vagus in het oor stimuleert, waardoor het zenuwstelsel beter in balans komt. NVS Kliniek noemt dit een “mechanische stimulatie” en vergelijkt het met de elektrische stimulatie die in de reguliere zorg hoopvolle resultaten geeft. Ze vergelijken de constante prikkel met een vinger die tussen de deur zit: “Als je je vinger tussen de deur doet, voel je daar dan wat van?” Daarnaast is deze stimulatie minder invasief en goedkoper, aldus NVS Kliniek.

Daith Kliniek Eindhoven erkent dat het wetenschappelijk bewijs over de behandeling “nog beperkt” is en dat zij zich baseren op “praktijkervaringen”. NVS Kliniek geeft aan dat er voldoende bewijs is over de effectiviteit: “Empirisch bewijs van al deze mensen die zeggen dat ze geholpen zijn is toch ook bewijs?”. De Veldhovense kliniek geeft aan al meer dan 18.000 mensen te hebben behandeld uit binnen- en buitenland. Ze dagen critici uit om een grootschalig wetenschappelijk onderzoek te financieren. Hier doen zij graag aan mee: “Wij hebben geen geheimen”.

Beide klinieken zijn kritisch over de suggestie dat het om een simpel placebo-effect gaat. NVS Kliniek noemt het een “denigrerende en zeer kleinerende opvatting” ten opzichte van de patiënt, die vaak juist al de hoop opgegeven heeft, enorm sceptisch is, en toch “enorm verbaasd” is over de resultaten. Daith Kliniek Eindhoven stelt dat het effect een “aantoonbare fysiologische reactie” is. Een tijdelijke verergering van klachten, die zij vaak zien, zou volgens hen juist bewijzen dat het geen placebo is, maar een teken van een herstellend zenuwstelsel .

De prijs van circa 200 euro voor één piercing wordt door beide klinieken gerechtvaardigd. Ze benadrukken dat het gaat om een uitgebreide behandeling van 60 tot 90 minuten, inclusief intake, metingen, nazorg en adviezen. “Bij een piercingshop loop je na 10 minuten naar buiten”, aldus NVS Kliniek. Op de vraag welke medische het personeel precies heeft, stelt NVS Kliniek hun behandelaars zelf op te leiden, omdat “zelfs neurologen en artsen erg weinig over deze zenuw en de mogelijke werking ervan” weten.

Beide klinieken leggen uit dat ze niet focussen op losse symptomen, maar op het herstellen van de balans in het zenuwstelsel. Veel mensen bevinden zich volgens NVS Kliniek niet in een toestand van rust maar in een constante ‘fight/flight'-modus’ door trauma of stress, waardoor er geen ruimte is voor herstel en allerlei verschillende klachten blijven bestaan. Daith Kliniek Eindhoven voegt toe dat ze niet beweren ernstige aandoeningen te genezen, maar dat het tot rust brengen van het zenuwstelsel wel de symptomen kan verlichten: 

Onbegrepen en onbewezen

De visie op de daith-piercing kent een duidelijke scheiding. Aan de ene kant staan de klinieken en tevreden klanten die spreken over positieve resultaten. Zij zien de positieve ervaringen als bewijs en voelen zich onbegrepen door een medische wereld die volgens hen te veel leunt op medicatie.

Aan de andere kant staan de neurologen die zich niet geholpen voelden door de piercing. Zij bestempelen de claims als “klassieke pseudowetenschap” zonder een aannemelijk werkingsmechanisme. “Als het zo fantastisch is, dan zou je toch gewoon een studie moeten kunnen doen waarin je dat laat zien?”, stelt Saxena voor. Zij sluit af met de vraag: “Als dit nou zo goed zou helpen, dan zou toch iedereen zo'n gaatje in zijn oor krijgen?”