De psychologische impact van quarantaine op coronapatiënten
Mentaal zijn het zware weken voor de meesten van ons. We worden fysiek gescheiden van onze geliefden, we hebben nauwelijks bewegingsvrijheid en er is een voortdurende angst om zelf ziek te worden van het coronavirus. Maar het zijn de ernstig zieke coronapatiënten die mentaal het hardst worden geraakt. Zij staan er helemaal alleen voor in het ziekenhuis terwijl ze daarnaast ook nog eens doodziek zijn. Hoe groot de psychologische impact is op hen blijkt nu uit een grote, nieuwe overzichtsstudie uit Groot-Brittannië die inmiddels is gepubliceerd in The Lancet, een van de meest vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften ter wereld.
Omdat er nog maar weinig bekend was over de mentale impact van quarantaine op deze groep patiënten hebben zeven wetenschappers uit Groot-Brittannië de afgelopen periode tien eerdere onderzoeken op dit vlak tegen het licht gehouden. Deze studies betroffen onderzoeken naar de psychologische gevolgen van quarantaine bij mensen met SARS, ebola en de Mexicaanse griep. Uit de nieuwe analyse blijkt nu dat de psychologische impact van quarantaine op deze groep groot is en dat de effecten ervan nog lang kunnen blijven aanhouden. Zo bleek dat ruwweg een derde van de patiënten na genezing nog jarenlang met posttraumatische stresssymptomen kampt. Daarnaast bleken ze vaak nog jarenlang angstig en ontwikkelden ze slaapproblemen.
Totale paniek
Ook de 57-jarige ex-coronapatiënt Jean-Louis de Bont uit Uden voelt zich nog geregeld angstig en slaapt slecht. Begin maart voelt hij zich niet lekker. Als hij vervolgens echt hoge koorts krijgt, gaat hij toch maar naar de huisartsenpost. Direct wordt hij opgenomen in het Bernhoven ziekenhuis. Twee dagen later blijkt dat hij COVID-19 heeft, iets waar hij zelf al meteen bang voor was. De Bont: 'Ik was niet in een risicogebied geweest maar je las natuurlijk de horrorverhalen in de krant. En ik herkende de symptomen. Ik had het benauwd, ik hoestte veel en had hoge koorts.'
Vanaf het moment dat hij Corona blijkt te hebben, breekt er in het Bernhoven ziekenhuis totale paniek uit. De verpleging had hem de dagen ervoor zonder beschermende middelen verpleegd, hij had gewoon bezoek gekregen in die tijd en bovendien lag hij met een andere patiënte op een kamer die nota bene net van de IC afkwam en geen Corona had. In allerijl werd er ingegrepen. Binnen een half uur lag hij alleen op een kamer en was bezoek, op zijn vrouw na, niet langer toegestaan. De Bont: 'Mijn vrouw mocht, helemaal ingepakt, iedere middag kort even langs komen bij mij. Verder waren de dagen lang en verschrikkelijk eenzaam. Voor mijn gevoel stond ik er helemaal alleen voor in deze strijd.'
'Komen en gaan van ambulances en lijkwagens'
Twaalf dagen ligt hij uiteindelijk in het Bernhoven ziekenhuis in Uden, de regio die landelijk gezien het zwaarst getroffen wordt op dat moment door het coronavirus. Zijn tijd in het ziekenhuis omschrijft de Bont als zeer beangstigend. De Bont: 'Ik lag alleen op een kamer, volledig geïsoleerd van anderen. Ik kon de hele dag alleen maar naar buiten kijken. En daar zag ik dan dat het een komen en gaan was van ambulances voor het ziekenhuis. Ik zag er zeker dertig voorbijkomen iedere dag. En ook nog vijf tot tien lijkwagens. Dat hakt er echt in.' Op de intensive care, met oorspronkelijk zes bedden, komt Jean-Louis uiteindelijk niet terecht. Deze ligt dan al vol, deels ook met niet coronapatiënten. Toch is ook De Bont deze dagen ernstig ziek: 'Ik ben extreem benauwd geweest en heb verschillende keren echt koortspieken gehad van 40 graden en meer. Na zo’n koortspiek was ik dan echt volledig uitgeput.' Twee keer was hij er fysiek en mentaal zo slecht aan toe dat hij dacht: het is goed zo, laat me maar gaan. De Bont: 'Een moment vergeet ik nooit meer. Ik zag een fel licht, stapte voor mijn gevoel als het ware uit bed en liet daarbij mijn lichaam liggen. Het voelde alsof het klaar was. Ik kon niet meer.'
Na twaalf dagen is hij eindelijk toch genoeg opgeknapt om het ziekenhuis te mogen verlaten. Maar ook thuis is het niet meteen weer wat het was. Zo heeft hij dan nog altijd koortsaanvallen en krijgt hij nog veel medicatie. Daarbij komt dat hij ook thuis voor de zekerheid nog twee weken in volledige quarantaine moet. Pas na drie weken gaat het fysiek langzaam een beetje de goede kant op met hem. De Bont: 'Ik ben nog snel moe en kortademig. En ik slaap slecht. Maar ik kan af en toe ook weer genieten. Van de zon en van het feit dat ik langzaam weer iets kan. Zo lukt het me sinds een paar dagen weer een stukje de straat op en neer te lopen of om een kleine klusje te doen. Maar ik ben helaas nog lang niet de oude.'
Kans op een posttraumatische stressstoornis
Fysiek gaat het dus steeds een klein stukje beter met De Bont. Maar ook psychisch heeft hij een aardige knauw gekregen. De Bont lag langer dan tien dagen in volledige quarantaine terwijl hij bovendien doodziek was. Uit de nieuwe overzichtsstudie gepubliceerd in The Lancet blijkt dat deze groep de grootste kans heeft op het ontwikkelen van een posttraumatische stressstoornis. De Bont gelooft niet dat daar in zijn geval sprake van is. Maar zeker weten doet hij dat nog niet. De Bont: 'Deze hele ervaring is voor mij bijzonder traumatiserend geweest. De eenzaamheid, de angst om te overlijden, de ambulances die je af en aan ziet rijden terwijl je alleen op een ziekenhuiskamer ligt...'
In een poging om de psychologische impact op hem zoveel mogelijk te beperken, voert hij nu op aandringen van zijn arts al gesprekken met een psycholoog en hij denkt na over EMDR, een speciale traumabehandeling die hem is aangeraden. De Bont: 'Maar wat me op dit moment nog het meest goed doet, is de steun van familie en vrienden. Met hun steun en met de professionele hulp die me nu wordt aangereikt, hoop ik dat het me lukt deze zware tijd zo snel mogelijk weer achter me te laten.'