De wereld achter kant-en-klare sportmaaltijden: ‘Zitten wel vier suikerklontjes in’

Voedingswaarden

Samen met Marije Verwijs, voedings- en gezondheidsexpert van het Voedingscentrum, hebben we de voedingswaarden van kant-en-klare sportmaaltijden onder de loep genomen. De kant-en-klare sportmaaltijden, zoals die van XXL Nutrition, Prep The Food of Muscle Meat, komen in energie redelijk overeen met een zelfgemaakte warme maaltijd. 

Kun je te veel eiwit eten?

Kant-en-klare sportmaaltijden zijn vaak rijk aan eiwitten. Voor iemand die weinig tot gemiddeld actief is, is de eiwitbehoefte ongeveer 0,83 gram per kilogram lichaamsgewicht per dag. Dit betekent dat iemand van 75 kilogram zo’n 62 gram eiwit nodig heeft. Deze sportmaaltijden bevatten dan al (ruim) de helft van wat diegene nodig heeft. 

“Op zich kan de hoeveelheid eiwit geen kwaad. We eten in Nederland al ruim meer dan onze behoefte, gemiddeld eten we één gram per kilogram per dag, dus het is voor de meeste mensen niet nodig om dit soort maaltijden te nuttigen”, aldus het Voedingscentrum.

Eiwitgebruik sporters

Voor sporters die intensief trainen, vier keer of meer per week, kan het nuttig zijn om meer eiwitten te consumeren. De door het Voedingscentrum aanbevolen hoeveelheid eiwit varieert doorgaans tussen de 1,2 en twee gram per kilogram lichaamsgewicht per dag, afhankelijk van persoonlijke doelen en de soort training. “Desondanks hebben de meeste sporters geen speciale maaltijden nodig; een gezond en gevarieerd voedingspatroon levert doorgaans al voldoende eiwitten”, aldus het Voedingscentrum.

XXL Nutrition benadrukt dat de kant-en-klare sportmaaltijden zijn afgestemd op een sportief publiek dat veelal in de sportschool te vinden is en doelen zoals spieropbouw of vetverlies (met spierbehoud) nastreeft. “In wetenschappelijke studies wordt een eiwitinname tussen de 1,6 en twee gram per kilogram lichaamsgewicht als ideaal geacht om de sportdoelen te bereiken voor een sporter die optimale prestaties en resultaten nastreeft.”  

Sportdiëtiste Myrthe Rebattu kan dit beamen: "Sporters hebben een hogere eiwitbehoefte dan niet-sporters. Afhankelijk van de sport en het doel is dit een bepaalde aanbeveling.”

Gevolg te veel zout

Het Voedingscentrum concludeert dat de maaltijd van XXL Nutrition redelijk veel zout bevat, zo’n twee tot drie gram. Het Voedingscentrum adviseert om niet meer dan zes gram zout per dag binnen te krijgen. “Eet je door de dag heen meer maaltijden die veel zout bevatten, kun je te veel zout binnen krijgen.” Wanneer je zelf kookt, kun je deze hoeveelheid minderen. Een te hoge zoutinname kan onder andere leiden tot een verhoogde bloeddruk, nier- en hart- en vaatziekten.

Zout in kant-en-klare maaltijden 

XXL Nutrition vertelt dat zij betreft de hoeveelheid zout strenge richtlijnen nastreven waarbij er wordt gestreefd naar 2,1 gram zout per maaltijd en nooit meer dan 3,4 gram zout. “Het klopt dat een kant-en-klare diepvriesmaaltijd altijd hoger in zout, en daarna natrium, zal zijn dan een vergelijkbaar vers bereide maaltijd zonder toegevoegd zout.” 

Zij verklaren dat hun doelgroep meer zweet dan gemiddeld en daarmee naast vocht, ook meer elektrolyten waaronder natrium verliest. “Hierdoor is het aannemelijk dat onze sportieve doelgroep niet binnen de algemene referentiekaders valt qua zoutinname.”

Rebattu kijkt kritisch naar het toegevoegde zout in de kant-en-klare chicken saté en chicken teriyaki van XXL Nutrition. “Het klopt dat sporters meer zout verliezen. Echter is het onmogelijk om daar een getal aan te verbinden omdat iedereens zweetratio (hoeveel iemand zweet, red.) en zoutconcentratie anders is.” Fanatieke sporters eten vaak meer, maar zo krijgen ze dus ook meer zout binnen. We maken dus verschil tussen zout wat in gezonde basisvoeding zit en zout dat wijzelf toevoegen. Dat laatste is waar het vaak misgaat, vertelt Rebattu. 

Wanneer een sporter 3000 kilocalorieën moet eten en hij doet dat met onder andere zes volkoren boterhammen met hartig beleg, dan zit je al gauw over de aanbeveling voor zout zonder dat we het zout dat men zelf toevoegt meerekenen. In de chicken teriyaki zit 6,2 gram zout, wanneer je deze maaltijd nuttigt betekent dit dat je te veel zout zou binnenkrijgt. “Met de rest van een gezonde voeding op de dag kom je dan wel heel erg hoog uit en vind ik het niet meer te rechtvaardigen”, aldus Rebattu.

Hoeveelheid groente

Het Voedingscentrum ziet dat er weinig groente in de kant-en-klare maaltijd zit. “Omgerekend zit er ongeveer 120 gram groente in de maaltijden, wat de helft van de groente aanbeveling is.” In Nederland eten we zo’n 81 procent van de groente tijdens de avondmaaltijd, de kleinere hoeveelheid groenten in deze kant-en-klare maaltijd maakt het moeilijker om voldoende groenten binnen te krijgen gedurende de dag. Mensen die voldoende groente eten, lopen een kleiner risico op hartziekten en beroertes. Ook blijkt dat een hoge inname van groenten samenhangt met een verminderd risico op darmkanker. Bovendien is er een link tussen het consumeren van groene bladgroenten en een lagere kans op type-2-diabetes en longkanker.

XXL Nutrition verklaart dat hun sportieve doelgroep gemiddeld vier tot zes maaltijden per dag consumeert, waarbij meerdere van deze maaltijden groente bevatten. Wanneer je kijkt naar de kant-en-klare Chicken Saté maaltijd heeft de consument minimaal twee maaltijden per dag nodig om de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid groente van 250 gram te consumeren. “Er kan dus niet direct gesteld worden dat deze maaltijd te laag in groente is.”

Rebattu vertelt dat de maaltijd erg weinig groenten bevat. Wel benadrukt zij dat de doelgroep die deze kant-en-klare sportmaaltijden consumeert, vaak zowel bij de lunch als avondeten deze maaltijden eet. “Dan zou je dus bijna op 200 gram groenten op een dag uitkomen. Toch zou het de fabrikant sieren om er meer groenten in te doen en er niet vanuit gaan dat de klant meerdere sportmaaltijden per dag zal eten. Meer groenten kan nooit kwaad, te weinig wel.”

Hoe (on)gezond zijn kant-en-klare sportmaaltijden?

Het Voedingscentrum vertelt dat het lastig is om van één maaltijd te zeggen of het gezond of ongezond is. Het ligt aan je hele voedingspatroon, wat je elke dag opnieuw eet. Zij constateren dat de maaltijden van XXL Nutrition redelijk wat zout bevatten, en daarvan kun je volgens hen het best niet te veel binnenkrijgen.

Wanneer je als niet-sporter wel dagelijks kant-en-klare sportmaaltijden nuttigt, kun je te veel eiwit binnenkrijgen. Je lichaam gebruikt deze eiwitten als energiebron. “Krijg je in totaliteit te veel energie binnen, dan zul je op de langere termijn aankomen in gewicht”, aldus het Voedingscentrum.

Rebattu heeft de kant-en-klare sportmaaltijd Chicken Saté van XXL Nutrition bekeken en komt tot de volgende conclusie: “XXL Nutrition heeft alleen gekeken naar de kilocalorieën en de macronutriënten. Een simpele manier van voeding beoordelen waardoor de inhoud mist.  De maaltijd kan qua calorieën en macronutriënten aan de behoefte van een sporter voldoen. Uiteraard is de ene sporter de andere niet en zal het daarom niet voor iedereen of voor ieder doel geschikt zijn. Bijvoorbeeld omdat er voor sommige te veel of te weinig calorieën in zitten.”

Daarnaast constateert Rebattu dat de maaltijd niet geschikt is om vlak voor een training te eten omdat er te veel vet in zit. Dit kan maag- en darm klachten geven. 

“Inhoudelijk vind ik dit geen gezonde maaltijd volgens de richtlijnen. Er zitten slechts 119 gram groenten in en dat is te weinig want 150 gram is de minimale aanbeveling. De rijst is niet zilvervlies en daardoor minder vezelrijk. Er zit vijftien gram suiker in de maaltijd, dat zijn zo’n vier suikerklontjes! De hoeveelheid zout mag eigenlijk niet boven de twee gram uitkomen en zit met 2,84 gram dus echt te hoog”, aldus Rebattu.

Waar moet je als consument op letten tijdens het kopen van zo een sportmaaltijd?

Allereerst is het goed om te bedenken of je zo’n sportmaaltijd wel nodig hebt. 

De hoeveelheid eiwitten die in deze kant-en-klare maaltijden zitten hebben de meeste mensen niet nodig. “Als je een recreatieve sporter bent, ben je al goed bezig qua beweging. De meeste mensen eten ruim voldoende eiwitten, en heb je dus niet perse meer nodig”, aldus het Voedingscentrum. Door meer eiwitten te consumeren, krijg je niet meer spiermassa. Het gaat gepaard met de juiste dosis krachttraining.

Daarnaast is het belangrijk om te letten op de prijs. Wanneer je zelf kookt en slim omgaat met je inkopen, zoals het bereiden van meerdere porties en door te profiteren van aanbiedingen, kun je flink besparen op je voedselkosten.

Een ander belangrijk aandachtspunt is duurzaamheid. Door zelf te koken kun je keuzes maken waardoor je maaltijd minder impact heeft op het milieu. Denk bijvoorbeeld aan minder vlees, kiezen voor groente die in het seizoen is en je kunt kiezen voor topkeurmerken die bijdragen aan een duurzame voedselketen.

Ten slotte is het belangrijk om goed te letten op de hoeveelheid zout die zo’n maaltijd levert.