Een betere nachtrust door planten in je slaapkamer?
Planten in de slaapkamer zijn hot. Ze zouden goed zijn voor je gezondheid en bijdragen aan een betere nachtrust. Tuincentra, lifestylemagazines en webwinkels spelen in op deze trend en ook op social media is de urban jungle-stijl niet meer weg te denken. Wat is er waar van die gezondheidsclaims?
Natuurlijke hulpmiddelen
Kamerplanten zouden natuurlijke hulpmiddelen zijn voor stressvermindering, schonere lucht en betere slaap. Zo zou sansevieria hoofdpijn verlichten, aloë vera de nachtrust verbeteren en de lepelplant de luchtvochtigheid verhogen.
Vooral de ananasplant wordt geprezen, onder meer vanwege zijn vermeende ‘anti-snurk’-effect. Een van de grootste tuincentra van Nederland schrijft dat deze plant “ontstekingsremmend werkt en de luchtwegen verruimt.”
NASA-onderzoek
De oorsprong van veel gezondheidsclaims over planten ligt bij een NASA-onderzoek uit 1989. Daaruit kwam naar voren dat bepaalde planten vluchtige organische stoffen (VOS) zoals formaldehyde en benzeen uit de lucht konden halen. Dit zijn stoffen die voorkomen in onder meer verf, schoonmaakmiddelen en meubels. Als je langdurig wordt blootgesteld aan deze VOS kan dat gezondheidsklachten veroorzaken, zoals hoofdpijn, duizeligheid of irritatie aan ogen en luchtwegen.
Maar er is een belangrijke kanttekening: het NASA-onderzoek vond plaats in kleine, afgesloten testkamers, zonder ventilatie en met hoge concentraties vervuilende stoffen – niet bepaald vergelijkbaar met een normale slaapkamer.
Zeer beperkt tot geen effect
Piet Jacobs, onderzoeker bij TNO, is dan ook kritisch over het doortrekken van deze laboratoriumresultaten naar de praktijk. “Uit literatuuronderzoek blijkt dat planten een zeer beperkt of zelfs helemaal geen effect hebben op de concentratie van VOS in huis. Om überhaupt enig meetbaar effect te bereiken, zou je de hele slaapkamer vol moeten zetten met planten. Dat effect treedt bovendien voornamelijk overdag op, onder invloed van zonlicht en fotosynthese. In het donker valt die werking vrijwel stil.”
Ook andere onderzoekers sluiten zich hierbij aan. Joe Allen van Harvard benadrukt het belang van goede ventilatie voor een gezond binnenklimaat. En Elliott Gall van Portland State University stelt dat luchtvervuiling aanpakken bij de bron veel effectiever is dan proberen het te compenseren met planten. Planten zijn volgens hem vooral decoratief, maar geen oplossing voor vervuilde lucht.
Sommige planten doen iets meer – maar het blijft marginaal
Uit laboratoriumtests blijkt wel dat bepaalde planten iets beter in staat zijn schadelijke stoffen op te nemen of zuurstof af te geven. De sansevieria (vrouwentong), lepelplant, aloë vera en arecapalm worden vaak genoemd als relatief actieve planten. Sommige geven zelfs ’s nachts zuurstof af, wat prettig klinkt in een slaapomgeving.
Maar in de harde werkelijkheid van onze slaapkamers met luchtstroming, tapijt, gordijnen en open ramen lijkt het niet relevant. Michael Waring, hoogleraar aan Drexel University, analyseerde twaalf studies waarin bijna tweehonderd planten werden getest. Zijn conclusie: zelfs met planten die het goed doen, is de opname van schadelijke stoffen zó laag dat het nauwelijks iets oplevert.
Ventilatie: de echte sleutel tot een gezonde slaapkamer
Wie echt wil zorgen voor een gezonde slaapomgeving, kan volgens de wetenschap beter investeren in goede ventilatie. Jacobs: “Het effect van ventilatie op concentraties van VOS is veel groter dan dat van planten. Het advies is om tijdens het slapen continu te ventileren, bijvoorbeeld door een raam open te zetten. In de winter is het verstandig om raamroosters open te zetten, als je die hebt, en de ventilatie-unit in stand 2 te zetten.”
Onderzoek van de TU Eindhoven stelt dat ventilatie ook goed werkt tegen te veel CO₂, één van de stoffen in de lucht die we uitademen. Te hoge concentraties zouden leiden tot lichtere slaap, vaker wakker worden en gezondheidsklachten zoals hoofdpijn, benauwdheid en astma – vooral bij kinderen.
Wat planten wél doen: rust, sfeer en psychologisch effect
Hoewel ze volgens de wetenschap weinig betekenen voor onze fysieke slaapkamergezondheid, zijn planten zeker niet nutteloos. Meerdere onderzoeken laten zien dat een groene omgeving een positief psychologisch effect heeft. Planten zorgen voor rust, verminderen stress en dragen bij aan een gevoel van welzijn. Niet voor niets gebruikt NASA planten aan boord van het ruimtestation ISS – niet vanwege luchtzuivering, maar vanwege de positieve invloed op sfeer en gemoedstoestand.