Een mooie uitvaart hoeft niet duur te zijn - zo bereid je je voor
Uitvaartondernemers rekenen een basistarief van zo'n 1500 euro, met uitschieters naar boven. Daar komen de kosten van kist, koeling, aula, koffie, cake en crematie of begrafenis bij. Verdrietig en onvoorbereid laat je je wellicht zomaar iets onnodig duurs aanpraten. Nergens voor nodig. Zorg dat je voorbereid bent door onderstaande zaken vast op een rijtje te zetten.
Je verdiepen in je uitvaart of die van je ouders, en dan vooral in de kosten die daaraan zijn verbonden, daar heeft niemand zin in. Terwijl iedereen weet dat het geregeld moet worden. Net zoals je moet uitzoeken of je een woekerpolis hebt, kijken of het slim is om de hypotheek over te sluiten, en of je iets moet regelen voor je pensioen en arbeidsongeschiktheid. Omdat je zo geen zin hebt om ook maar één punt van dit lijstje aan te pakken, druk je misschien de eerste de beste adviseur met een panklare 'oplossing' aan je hart. Heb je een uitvaartverzekering, net als zeventig procent van de Nederlanders? Dan lijkt het onheil min of meer bezworen. Opgelucht propte je waarschijnlijk ooit de papieren onder in een la. Waardoor bij een sterfgeval de papieren standaard zoek zijn.
De dood is vaak vrediger dan gedacht
In Amerika is onderzoek gedaan naar de gemoedstoestand van ongeneeslijk zieke mensen die een blog bijhielden. Angst, spijt en eenzaamheid blijken niet de overheersende emoties. Ze schrijven juist positief over hun familie en hun geloof. Hoe meer de dood dichterbij kwam, hoe positiever de toon van de blogs werd. Verpleeghuisarts en filosoof Bert Keizer juicht elke studie toe die ons vooroordeel over 'de gruwel van het sterfbed' nuanceert. 'Dat hele doodgaan wordt zwaar overschat, qua moeilijkheid. De familie is met de dood bezig, maar jijzelf niet', zegt Keizer. Goed om te weten.
Wat niet is onderzocht, is de gemoedstoestand van de familie. Maar het ligt voor de hand dat de familie meestal in shock is (als het overlijden onverwacht was), oververmoeid (na nachten waken), of beide. Emotioneel ben je sowieso, je hebt haast (de kaarten!) en hebt waarschijnlijk een belachelijk gebrek aan kennis. Had de overledene een verzekering, en zo ja, wat dekt die dan en waar zijn de papieren? Als je de papieren kunt vinden is er natuurlijk geen tijd om de voorwaarden te lezen. Het enige wat je leest (vanwege de grote letters) is 'melden sterfgeval: 24 uur bereikbaar' en een telefoonnummer.
Heeft het verzorgingshuis een deal met de uitvaartondernemer?
Zo gaat het dus meestal: mensen zijn moe, verdrietig en niet goed voorbereid en bellen een telefoonnummer om een sterfgeval te melden. De uitvaartondernemer of de uitvaartverzorger van de verzekering die is gebeld, staat in no time voor je neus, condoleert en gaat met de onvoorbereide familie om de tafel. Dit is een cruciaal moment. Het zou kunnen dat je een dienstbare uitvaartondernemer hebt getroffen die gewetensvol wil meedenken over jullie wensen én de kosten.
Maar het zou ook kunnen dat je een uitvaartondernemer treft bij wie de eigen verdiensten vooropstaan. Of een uitvaartverzorger van de verzekering die de kosten juist verhoogt, omdat hij een bonus krijgt voor het vergroten van de omzet van de baas. Het kan ook zijn dat het verzorgingshuis waar de overledene woonde een deal heeft met een uitvaartondernemer en dat je niet echt zelf hebt kunnen kiezen. Of de beheerder van het mortuarium in het ziekenhuis heeft al contact gelegd met een uitvaartondernemer.
Om dit soort toestanden te voorkomen zit er maar één ding op: je hierin te verdiepen. Voordat er iemand is overleden. Is er een uitvaartverzekering? Zo ja, zoek dan uit of je volgens die verzekering zelf een uitvaartondernemer mag kiezen, zonder dat dat invloed heeft op de uitkering. Is het een naturapolis: welke diensten zitten in het pakket? Is het een kapitaalverzekering: welke waarde heeft de polis? Is de polis zoek, vraag hem dan op. Zoek ook uit of er misschien een tweede polis is afgesloten.
Lees ook: Consument weet weinig over dekking van eigen uitvaartverzekering
Wanneer is een uitvaartverzekering nodig?
Moet je altijd een uitvaartverzekering afsluiten? Ga naar uitvaart.nl en dan naar 'kosten berekenen' en maak een schatting van de kosten van een door jou (of je ouders, je partner of andere dierbare) gewenste uitvaart. De begroting die daar wordt gegeven is aan de ruime kant. Het is niet moeilijk om de kosten te beperken, bijvoorbeeld door meer dingen zelf te doen. Misschien heb je dus niet zo veel nodig. Ga ook na of je verwacht dat er spaargeld is. Is er een laag verzekerd bedrag maar ook spaargeld, of is er geen verzekering maar wel genoeg spaargeld, dan is een (extra) verzekering niet nodig. Je behoudt dan alle vrijheid om zelf een uitvaartondernemer te kiezen. Voor je gevoel kan een verzekering misschien nodig zijn om nabestaanden te helpen als dat nodig is. Maar als je zelf een uitvaartondernemer inhuurt, gaat die persoon óók helpen, en hij komt óók direct, daar hoef je niet voor verzekerd te zijn.
Welke uitvaartondernemer kies je?
Ben je onlangs bij een uitvaart geweest waarvan je vond dat alles fijn was geregeld? Vraag na een paar maanden (zet in je agenda!) de organiserende familie naar hun ervaringen met die uitvaartondernemer. Was het iemand van de verzekering, een kleine zelfstandige, een budget-uitvaarder? Hoe kijken ze terug op de dienstverlening en de rekening? Precies dus zoals je ook zou informeren naar goede vaklieden als je je huis wilt verbouwen.
Uitvaartondernemers hanteren een basistarief van ongeveer 1500 euro, met uitschieters naar boven. Daar komen de kosten van kist, koeling, aula, koffie, cake en crematie of begrafenis bij. Vooral de eenpitters zijn blij met klandizie. Zij moeten het hebben van mond-tot-mondreclame. De kans op oprechte dienstverlening is bij hen groter. Het is niet per definitie goedkoper, maar je kunt hen wel vragen mee te denken over het beperken van de kosten.
Er zijn ongeneeslijk zieke patiënten die zelf alvast een uitvaartondernemer kiezen met wie ze een klik hebben. Of die bijvoorbeeld een gesprek aanvragen met verschillende ondernemers en er dan één kiezen. Je kunt als familie na een sterfgeval ook je wensen invullen op uitvaart.nl: je krijgt dan offertes van verschillende ondernemers.
Morele druk tijdens het regelen van de uitvaart
Zit je vast aan de uitvaartverzorger van de verzekering, dan is het extra belangrijk dat je goed bent voorbereid. Verzekeraars hebben verschillende mensen in dienst. Chauffeurs die de overledene vervoeren en mensen die de laatste verzorging geven. Deze mensen doen het zware werk en verdienen niet bijzonder veel. De uitvaartverzorgers die na een melding bij de familie komen, hebben meestal een verkoopachtergrond. Zij gaan helpen de uitvaart organiseren, maar willen ook zo veel mogelijk verkopen, zodat de kosten boven de dekking uitkomen. Verzekeringsuitvaartverzorgers verdienen beter en krijgen een bonus als ze voor meer omzet zorgen. Het is niet in het belang van het verzekeringsbedrijf om veel uren aan een uitvaart te besteden, of het komt voor hun eigen rekening als zij meer dan het vastgestelde aantal uren besteden. Soms is er sprake van morele druk. Je wilt als familie de kosten beperken maar ook weer niet gierig overkomen. Daar speelt de verzorger mogelijk op in.
Budget-uitvaartondernemers
Sinds een aantal jaren bestaan er prijsvechters; budget-uitvaartondernemers die concurreren op de prijs. De goedkoopste crematie, met de soberste zorg, een nette kist (waar een klein krasje op kan zitten, de zogenaamde B-keus) en vervoer kan voor circa 1250 euro. Met opbaren en een klein afscheid erbij wordt dat zo'n 1500 euro, en met gebruik van een aula, condoleance en kaarten ongeveer 4000 euro. Voorbeeld van zo'n budget-uitvaartondernemer is Uitvaart.24. Die verzorgt dus een gewone uitvaart met alles erop en eraan, die bij een ander 6000 - 8000 euro kan kosten.
Zelf de uitvaart regelen
Je kunt ook bijna alles zelf doen. Zelf een kist bestellen of er zelf een maken, zelf de overledene vervoeren in een stationwagen of een busje: het kan en het mag. Er zijn ook uitvaartondernemers bereid om alleen die diensten te leveren die jij niet zelf wilt of kunt doen; hiernaar kun je informeren bij de ondernemers, of kijk op doe-het-zelf-uitvaart.nl. In het boek Laat je niet kisten door de commercie staan veel uitvaartervaringen. De goede ervaringen zijn inspirerend en bemoedigend, de slechte leerzaam.
Niet thuis overleden?
Let op! Als iemand is overleden in het ziekenhuis gaat hij/zij naar het mortuarium, dat soms banden heeft met of zelfs in handen is van een uitvaartondernemer, die zichzelf als logische keuze opdringt. Je hebt dat als nabestaande soms niet in de gaten. Wees er alert op en maak duidelijk dat je zelf een uitvaartondernemer wilt kiezen en pas een keuze zult maken na familieberaad. Als iemand is overleden in een zorginstelling heeft die instelling zelf soms een deal met een uitvaartondernemer, die de laatste verzorging doet of de rouwkamer beheert. Ook hier ontstaat verwarring: is dit nu dienstverlening of klantenwerving? Dit gebrek aan keuzevrijheid is niet de bedoeling.
De kleur van de auto
Verzekeraars en ondernemers willen graag dat je nadenkt over je uitvaart, maar dan over de minst belangrijke details, zoals de kleur van de auto en de kist. Bedenk vooral hoeveel je wilt en kunt uitgeven en pas daar de wensen op aan, in plaats van andersom. Als je niet bent voorbereid op het maken van dit soort keuzes, doe je straks misschien zomaar wat in de haast en omdat er emoties meespelen.
Het schandaal van Yarden
De AVVL was een in 1919 opgerichte natura-uitvaart verzekering, die in 2001 opging in Yarden. In 2007 heeft Yarden alle voormalige AVVL-verzekerden met de en-blocclausule een kapitaalverzekering gegeven voor een schandalig laag bedrag. Wie direct protesteerde behield het recht op vergoeding van 'een compleet verzorgde uitvaart', mits Yarden de uitvaart verzorgt. Je kunt ook nu nog dat recht veiligstellen door alsnog de 'keuzebrief' op te vragen. Kijk op yardenclaim.nl voor voorbeeldbrieven en een stappenplan. [Update: de website is op dit moment niet bereikbaar] Dat kan duizenden euro's schelen.
Beluister ook de uitzending die Radar over het Yarden-schandaal maakte:Duizenden euro's extra bij Yarden voor uitvaartDit artikel is eerder gepubliceerd in Radar+, Winter 2017, nummer 6