Eerste analyse van afspraken Klimaatakkoord
Twee belangrijke adviseurs van het kabinet, het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), komen vrijdag met een eerste analyse van de afspraken die tot dusver zijn gemaakt op weg naar het Klimaatakkoord. De hoofdlijnen daarvan werden in juli gepresenteerd. Maar op veel terreinen is nog onduidelijk wat er precies moet gebeuren en wie de rekening betaalt.
In het Klimaatakkoord moet uiteindelijk worden vastgelegd hoe Nederland gaat voldoen aan internationale afspraken over terugdringing van de CO2-uitstoot. Die moet in 2030 grofweg zijn gehalveerd ten opzichte van 1990. Daarbij wordt met name veel verwacht van verduurzaming van de elektriciteitsproductie. Maar ook bijvoorbeeld de industrie en het vervoer moeten op termijn zo veel mogelijk af van fossiele brandstoffen.
Klimaatbeloftes schrikken VVD en CDA af
De coalitiepartijen hebben afgesproken dat Nederland zijn klimaatbeloftes waar moet maken. Maar inmiddels lijken VVD en CDA wat terug te schrikken voor de hoge kosten die sommige maatregelen met zich kunnen meebrengen, ook voor burgers en bedrijven. D66 en ChristenUnie willen juist meer vaart maken.
'Technisch haalbaar'
Met de maatregelen die genoemd worden in de eerste opzet voor een Klimaatakkoord, moet het 'technisch' haalbaar zijn de CO2-uitstoot in 2030 grofweg te hebben gehalveerd ten opzichte van 1990. Maar wat dat gaat kosten en wie de rekening betaalt, is nog lang niet duidelijk genoeg.
Dat concluderen het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) in een eerste analyse van de plannen. Een echte doorrekening, die de kosten voor overheid, burgers en bedrijven inzichtelijk maakt, bleek niet mogelijk. Veel van de voorstellen zijn daarvoor nog niet concreet genoeg.
Verwachte kosten investering 80 tot 90 miljard
Op grond van de maatregelen die al wel zijn uitgewerkt, heeft het PBL becijferd dat de jaarlijkse meerkosten oplopen tot 3 à 4 miljard euro in 2030. De benodigde investeringen worden geschat op 80 tot 90 miljard euro in de jaren 2019 tot en met 2030. De werkelijke kosten hangen volgens het planbureau evenwel volledig af van de keuzes die het kabinet de komende maanden maakt. 'Het wat is met dit voorstel duidelijker geworden, nu komt het aan op het hoe'. De analyse van het CPB is nog beknopter. Dat komt doordat op veel terreinen nog geen afspraken op papier staan. Van sommige maatregelen kunnen de financiële gevolgen wel los worden beoordeeld. Maar als ze deel gaan uitmaken van een integraal pakket, kunnen de effecten flink afwijken.
'Kabinet aan zet'
'Het kabinet is aan zet', zegt Ed Nijpels, die de klimaatonderhandelingen leidt. Volgens de oud-minister zijn duidelijke politieke keuzes nodig voordat de onderhandelingen over een definitief Klimaatakkoord kunnen worden afgerond.
Nijpels vindt dat het kabinet wel vaart moet maken. Uitstel van een Klimaatakkoord, omdat met name de coalitiepartijen VVD en CDA moeite lijken te hebben met de mogelijk hoge kosten voor burgers en bedrijven, noemt hij 'een zondige gedachte'. Nederland moet binnenkort ook in Europees verband met concrete plannen komen om zijn klimaatbeloftes na te komen. 'Dan moet het huiswerk af zijn', aldus de VVD'er.
Nog geen afspraken
De analyse van het CPB is nog beknopter dan die van het PBL. Dat komt doordat op veel terreinen nog geen afspraken op papier staan. Van sommige maatregelen kunnen de financiële gevolgen wel los worden beoordeeld. Maar als ze deel gaan uitmaken van een integraal pakket, kunnen de effecten volgens het CPB flink afwijken.
'Burger als citroen uitgeknepen'
Oppositiepartijen reageren kritisch op de analyse van de plannen van de partijen. Volgens PVV-leider Geert Wilders blijkt uit de analyse van het CPB en het PBL dat de kosten nog hoger zijn dan gedacht. 'Burgers worden als citroenen uitgeknepen voor die peperdure groene gekte! Kabinet wil huishoudens compleet failliet laten gaan. Waanzin. Kappen ermee', twittert hij.
GroenLinks noemt politiek leiderschap nodig voor het uitwerken van het klimaatakkoord. 'Het kabinet moet nu richting geven aan een robuust en rechtvaardig klimaatbeleid en daarbij duidelijk maken dat de rekening van de energietransitie niet eenzijdig bij burgers mag komen te liggen', vindt Kamerlid Tom van der Lee. Kamerlid Lammert van Raan van de Partij voor de Dieren wijst erop dat volgens de stukken tien bedrijven verantwoordelijk zijn voor de helft van de emissie van schadelijke stoffen. 'Waaronder dat bedrijf dat én subsidie voor transitie wil én afschaffing dividendbelasting wil én onderwijs beïnvloedt: Shell.'
'Haalbaarheid goed nieuws'
Kamerlid Rob Jetten van regeringspartij D66 stelt zich positief op. Hij noemt het 'goed nieuws dat de klimaatdoelen haalbaar zijn. Nu politieke keuzes maken zodat we snel een ambitieus klimaatakkoord sluiten', zegt hij op Twitter. Agnes Mulder van coalitiegenoot CDA vindt dat er 'nog veel open eindes zijn'. 'Het CDA wil een wenkend perspectief dat draagbaar, haalbaar en betaalbaar is', laat ze weten.
Carla Dik-Faber (ChristenUnie) is eveneens positief, maar dringt wel aan op vaart. 'Vanaf morgen komt het erop aan dat we de juiste maatregelen ook daadwerkelijk gaan nemen. Dat moet snel, dat moet goed, dat moet rechtvaardig. We kunnen het ons niet veroorloven om de klimaatrekening door te schuiven naar onze kinderen.'
Milieuorganisaties roepen op tot daadkracht
Om de ambitie van 'groenste kabinet' waar te maken, moet nu worden doorgepakt. Daarom roepen milieuorganisaties als Greenpeace, Milieudefensie, Natuur & Milieu het kabinet op de 'daadkracht te tonen die past bij de urgentie van klimaatverandering.'
Installatiekoepel UNETO-VNI vindt ook dat de politiek moet doorpakken. Voorzitter Doekle Terpstra: 'We kunnen ons geen vertraging veroorloven. We staan voor de grootste verbouwing van Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog. Vóór 2050 moeten we acht miljoen gebouwen verduurzamen. Dat kan, maar dan moeten we nu wel aan de slag.'
'Geen conflict binnen coalitie'
Binnen de regeringscoalitie is geen sprake van een 'groot conflict' over de maatregelen die worden voorgesteld. Volgens minister-president Mark Rutte werkt het kabinet eensgezind aan een inhoudelijke reactie op de plannen. 'Wij verwachten deze binnen een week te kunnen geven.'
Over de noodzaak om door te gaan op de ingeslagen weg, bestaat ook volgens minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) geen verdeeldheid. 'In het regeerakkoord staan heldere afspraken, er is niemand die zich daarvan distantieert', aldus de minister.
Bron: ANP