Facebook moet verbod op zwarte piet niet afdwingen

zwartepiet-op-fb-of-niet-polluitslag-780.jpg

90 procent van bijna 8000 pollrespondenten vindt het een slecht besluit van Facebook, om voortaan afbeeldingen met 'discriminerende stereotyperende kenmerken' te weren. Zwarte piet en Joodse karikaturen vallen hieronder. Slechts 1 op de 10 vindt het wel een goed idee. Om te zien of deze voorkeur samenhangt met de mening over het behouden van zwarte piet, vroegen we de pollrespondenten ook om aan te geven of zij zwarte piet willen behouden of niet. 86 procent wil zwarte piet graag behouden, 11 procent ziet zwarte piet liever vertrekken en nog eens 3 procent heeft hier geen mening over.

Wat vinden mensen van het besluit van Facebook wanneer we dit per groep bekijken? Van de mensen die zwarte piet verdedigen, vindt 98 procent het de stap van Facebook een slecht idee. Veel mensen geven aan dat zwarte piet niet racistisch (bedoeld) is, en dat Facebook zich hier niet mee moet bemoeien: 'Ik vind dat ik op mijn account van Facebook zelf mag bepalen wat ik erop zet en deel met mijn vrienden', laat iemand bijvoorbeeld weten. Veel mensen geven aan dat er genoeg andere zaken zijn waar Facebook achteraan zou kunnen: 'Laat Facebook zich druk maken om de vele oplichtingen en nepprofielen op Facebook. Want daar kunnen ze zogenaamd weinig aan doen. Ze bedoelen dat ze daar te veel aan verdienen.'

Laat Facebook zich druk maken om de vele oplichtingen
 

Veel mensen geven aan dat zij het gevoel hebben dat zij hun vertrouwde cultuur verliezen, en dat het averechts werkt om een verandering op zo'n manier opgedrongen te krijgen: 'In mijn omgeving beginnen juist mensen feller te worden door om de haverklap voor racist te worden uitgemaakt!'

'Prima als de overhitte discussie verdwijnt'

Van de groep mensen die zwarte piet willen behouden, vindt een klein aandeel (2%) de stap van Facebook om afbeeldingen van zwarte piet te weren alsnog een goede zaak. Sommigen alleen al omdat zij de discussie moe zijn. Anderen vinden dat zwarte piet wel mag blijven, maar in aangepaste vorm: 'Ik hoop dat alleen stereotype zwarte pieten verboden worden', laat een respondent weten. Dat is inderdaad de insteek van Facebook: afbeeldingen van zwart geschminkte personen in combinatie met bijvoorbeeld grote rode lippen en een pruik verwijderen.

Zwarte Piet en Joden zijn onvergelijkbaar
 

Ook scharen sommigen zich achter het besluit van Facebook omdat zij vinden dat Joodse karikaturen wél verbannen mogen worden. Meerdere mensen noemen deze twee zaken onvergelijkbaar, omdat zij zwarte piet niet kwetsend bedoelen: 'Zwarte Piet mag best op Facebook. Karikaturen om mensen te bespotten niet.'

Piet mag blijven, maar niet als stereotype

Van de mensen die zwarte piet graag zien verdwijnen, is een flinke meerderheid van 80 procent positief over het plan van Facebook. Ook binnen deze groep laten veel mensen weten dat zij de traditie wel willen behouden, maar niet in de stereotype vorm: 'Ik was voor zwarte Piet, maar zie inmiddels hoeveel sommige mensen erdoor gekwetst worden. Waarom zou je dan zo doorgaan? Ander kleurtje of roetveeg is voor de kinderen net zo goed en voor de gepeste mensen (kinderen) juist beter.'

Facebook mag dit doen. Wie het er niet mee eens is, heeft de keuze om bij Facebook weg te gaan
 

'Zolang alles wat met discriminatie te maken heeft op verzoek verwijderen, vind ik een prima idee', laat een respondent weten. En ook anderen noemen het een goed besluit: 'Blijkbaar heeft de pietdiscussie een zetje uit het buitenland nodig.' En, zo voegt deze persoon eraan toe: 'Elk platform heeft trouwens recht op eigen regels, ben je het er niet mee eens, ga dan ergens anders heen.'

Voor verandering, maar niet gedwongen door Facebook

1 op de 5 van degenen die tegen zwarte piet zijn vindt het, ondanks dat zij zwarte piet liever zien gaan, een slechte zaak dat Facebook op de inhoud gaat zitten. Voor sommigen is het heel simpel: 'Ik wil niet dat er iemand of iets voor mij gaat bepalen wat ik wel of niet mag zien.' Sommige respondenten wijzen erop dat het afdwingen van verandering niet werkt: 'Dit soort dingen verbieden zorgt alleen voor meer polarisatie, als ik kijk naar zwarte Piet was toen ik opgroeide en hoe hij nu is, zit er al een wereld van verschil in. Bijvoorbeeld Surinaams accent, rode lippen, oorbellen zijn al weg. Deze langzame verandering werd maatschappelijk gedragen, echter dit draagvlak is in mijn omgeving weer helemaal weg.'

Verbieden zorgt alleen voor meer polarisatie
 

Voor anderen gaat het om de intentie: 'Als ik een leuke oude foto van mijn zoon met piet heb, wil ik die kunnen plaatsen. Er zit dan geen kwaad achter', laat een deelnemer aan de poll weten. Een andere respondent schetst de verschillen: 'Ik vind het niet goed dat een deel van de Nederlandse cultuur teniet wordt gedaan door mensen die niet begrijpen waar het vandaan komt. Maar… ik vind het ook niet goed dat mensen zwarte piet misbruiken om zich te verzetten tegen medelanders met een donkere huidskleur.'

Ook binnen deze groep wijzen mensen erop dat er veel meer zaken zijn waar Facebook de pijlen op zou kunnen richten. De eerdergenoemde (voor Facebook lucratieve) nep-advertenties bijvoorbeeld, maar veel mensen vinden het ook half werk: 'Verbied je karikaturen van Joden en Zwarte Piet omdat ze beledigend kunnen zijn dan ken ik nog heel veel andere voorbeelden die minstens even kwetsend kunnen zijn.

Lijkt me heerlijk als ik dit niet meer op Facebook krijg te zien
 

Vooral de discussie te sterk gekleurd

Van degenen die zich onthouden van een mening over het voortbestaan van zwarte piet in de omstreden verschijning, is 85 procent niet te spreken over de door Facebook aangekondigde actie: 'Maak mij niet uit of zwarte Piet blijft of verdwijnt. Waar ik tegen ben is dat Facebook/Instagram gaat bepalen wat wij willen laten zien.' 15 procent van deze groep is daar juist wel positief over, in veel gevallen (zoals ook in andere groepen gemeld) om maar van de discussie af te zijn: 'Ik wil Sinterklaas en zijn knecht/assistent graag behouden. De kleur maakt mij niks uit. Het gezeur erover ben ik meer dan zat. Lijkt me heerlijk als ik dit niet meer op Facebook krijg te zien.'

Informatie poll 'Facebook verbiedt zwarte piet'

De poll werd tussen 12 en 23 augustus 2020 ingevuld door 7956 mensen. Zij beantwoorden niet alleen de vraag of zij het besluit van Facebook goedkeuren, maar ook hoe zij in de discussie over zwarte piet staan. De antwoorden hebben we, zoals aangegeven, per groep geanalyseerd. Wil jij vaker je meningen en ervaringen delen? Meld je (gratis) aan voor het Radar Testpanel.