Fietschip

In de strijd tegen fietsendiefstal moest een registratiechip er voor gaan zorgen dat de opsporing van gestolen fietsen zou verbeteren. Twintig miljoen euro is er de afgelopen jaren ingestoken. Maar die investeringen lonen nog niet, ook al zijn er al vier miljoen fietsen met een chip. Deze registratietag zit namelijk meestal in het slot. En dat haalt een gelouterde fietsendief er binnen een minuut af. In Amsterdam is een landelijke proef gehouden met het chippen van tweedehands fietsen, maar het blijkt niet dat die minder gestolen worden. Bovendien is het systeem duur en kan bij een op de vijf fietsen de chip niet worden aangebracht, bijvoorbeeld omdat het frame te dik of juist te dun is. En grootscheepse zoektochten naar gestolen fietsen blijken zo effectief als het zoeken van een speld in een hooiberg. Van elke duizend gecontroleerde fietsen blijken er slechts zeven gestolen.

De kosten per opgespoorde fiets bedragen op deze manier bijna driehonderd euro per tweewieler. In onder meer Nijmegen en Groningen gebruikt de politie een ouderwetsere, maar zeker niet minder effectieve methode. Op basis van uiterlijke kenmerken (een stickertje van een rijwielhandel aan de andere kant van het land, een weggevijlde postcode of andere sloten dan de originele, worden fietsen als verdacht bestempeld. Deze fietsen worden nagetrokken in een database van gestolen fietsen.

Het probleem bij deze methode, is dat de database nog niet landelijk is. In Amsterdam kunnen ze een in Haarlem gestolen fiets niet terugvinden. Al jaren zijn de betrokken overheden, de fietsbranche en de politie aan het ruziën over de aanleg en vooral de kosten voor deze database. De kogel is inmiddels door de kerk, en op 1 januari moet bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer eindelijk een voor iedereen te raadplegen systeem in werking zijn.

Het controleren van fietsen op bijvoorbeeld stations helpt wel iets. Het aantal aangiften in Amsterdam is met 6 procent gedaald. De registratietag is bij de controle een handig hulpmiddel, omdat-ie het proces versnelt. Maar als Radar met de controleurs op stap gaat op  station Amsterdam Amstel, blijkt dat zij bij het herkennen van een gestolen fiets toch terug moeten grijpen op het oude vertrouwde framenummer. De reden? Van het slot met chip zijn alleen nog braaksporen zichtbaar.

Zowel de Fietsersbond, de fabrikanten als de Stichting Aanpak Voertuigcriminaliteit (STAVC) beamen dat het systeem van de chip in het slot niet werkt. 'Maar het is het enige systeem dat we nu hebben, dus zijn we hier maar mee begonnen', zegt directeur Guus Wesselink van de STAVC. Er is de afgelopen jaren door de fietsfabrikanten ongeveer twintig miljoen euro geïnvesteerd in de fietschip. Deze tag zit in het slot, omdat-ie anders niet uit te lezen is. Dat komt doordat radiosignalen niet door een metalen constructie heen kunnen worden gelezen (het zogenoemde principe van de Kooi van Faraday).

Ondanks het feit dat dit probleem vooraf bekend was, is er toch begonnen met het inbouwen van de registratietags. De STAVC wil nog niet afstappen van de chips. Daarom worden in november uitvinders uitgenodigd om een oplossing te bedenken voor het probleem van de makkelijk te verwijderen fietschips. Fietsenfabrikant Batavus wacht hier niet op. In Heerenveen is inmiddels een systeem ontwikkeld dat wel moet werken. 'We plaatsen de chip in een stuk frame van carbon, in het frame bij het achterwiel', legt directeur Rob Beset uit. 'Als je de chip daar weghaalt, stort de fiets in elkaar.'

Het is niet voor het eerst dat Batavus voorop loopt bij de ontwikkeling van antidiefstalchips. Ook de eerste tags, die in de zadelbuis van een fiets werden geplaatst, kwamen uit de stal van deze fabrikant. Deze waren alleen af te lezen wanneer het zadel van de fiets werd gehaald, maar zijn inmiddels met een grotere scanner wel uit te lezen. Maar ook deze tags zijn niet diefstalproof. 'Met een stang kan je de chip kapotraggen', zegt Marc Beek, die beroepshalve demonstraties geeft van de werkwijze van fietsendieven. Hij adviseert mensen om de fiets vooral goed vast te zetten, met zowel een ringslot als een kettingslot, dat aan een hek of een paal wordt gebonden. 'Op die manier lukt het de dief niet om jouw fiets snel in een busje te stoppen, en zal hij een andere fiets gaan zoeken.' Aangifte doen wanneer de fiets onverhoopt toch weg is, vergeten ook veel mensen, drukt controleur Ron Commandeur van de gemeente Amsterdam iedereen op het hart. 'Want dagelijks komen we tig fietsen tegen waarvan we kunnen zien dat-ie gejat is, maar waar geen aangifte van ligt.'