Gezonder eten of afvallen door een Airfryer te gebruiken?
Als je gezonder wil eten, doe je er dan goed aan je eten klaar te maken in de Airfryer? Radar spreekt met Joëlle Janssen: voedingswetenschapper, promovenda én blogger bij I'm a Foodie.
Dat je je gezondheid niet bepaald een boost geeft als je alleen maar kaassoufflés eet kun je waarschijnlijk ook wel bedenken. Het maakt dan niet zoveel uit of je die snacks klaarmaakt in de Airfryer of de frituurpan. Voor je gezondheid is het ook van belang om te kijken naar de manier waarop voedsel is klaargemaakt. Of de Airfryer daarnaast nog gezondheidsvoordelen heeft, hangt af van hoe je nu eet.
Kant-en-klare producten in de Airfryer
Janssen ziet dat de Airfryer - dat is overigens een merknaam, eigenlijk spreken we van een heteluchtfriteuse - vooral gebruikt wordt om kant-en-klare producten, zoals kaassoufflés en friet, in te bereiden. Die producten zijn simpelweg niet gezond, en worden ook niet ineens gezonder als je een heteluchtfriteuse gebruikt. Ze bevatten vaak veel toegevoegd zout, relatief veel verzadigd vet en weinig goede voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en vezels.
En er zit nog een nadeel aan kant-en-klare producten voor in de oven of Airfryer. Janssen: 'Om de "bruinheid" en "krokantheid" van die voedingsmiddelen te stimuleren bevatten ze een laagje, vaak gemaakt van suiker aan de buitenkant, en dat kan de vorming van de schadelijke stof acrylamide stimuleren.'
Schadelijke stof acrylamide
Janssen: 'Er is te weinig onderzoek gedaan naar de effecten van acrylamide bij mensen, maar uit studies bij dieren blijkt dat de stof kankerverwekkend kan zijn. Het advies van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) is dan ook om de inname ervan te beperken door gevarieerd te eten en niet te veel kant-en-klare producten te gebruiken die gebakken zijn, en voedsel niet te bruin te bakken.'
Je kunt dus beter kiezen voor onbewerkte producten, zoals groenten. En ja, die kun je ook in de Airfryer klaarmaken. Wortelen, pompoenstukjes, spruitjes, zoete aardappelen, bloemkool: ze kunnen allemaal in de heteluchtfriteuse. Het resultaat is, volgens Janssen, ook nog eens 'superlekker, omdat de groenten wat krokanter worden'.
Patat zelf maken
In plaats van friet uit de supermarkt, kun je patat ook zélf maken. Als je je zelfgemaakte frietjes in de Airfryer doet, ben je waarschijnlijk gezonder bezig dan wanneer je de frituurpan gebruikt. Dat heeft ook weer te maken met de vorming van acrylamide. Janssen: 'Bij de bereiding van verse aardappelen in een heteluchtfriteuse werd 77 procent minder acrylamide gevormd in vergelijking met een frituurpan, en na het voorweken van de aardappelen in water zelfs 90 procent.' Janssen benadrukt wel dat daarnaar meer onderzoek gedaan moet worden, en dat zij zich baseert op één wetenschappelijke studie.
En let nog even op: Kies je ervoor een product met zetmeel te bakken, zorg dan dat je het eerst goed wast en een half uur laat weken in water. Eventueel kun je ook eerst kort blancheren (koken en dan met koud water afspoelen). En bak niet te bruin! Janssen: 'Het gezondheidsvoordeel gaat verloren als je heel bruin bakt.'
Frituurvet versus plantaardige olie
Als het toch over gezondheidsvoordelen gaat: gebruik je vast frituurvet in de frituurpan, dan kan dat - vanwege de verzadigde vetzuren - schadelijk zijn: het verhoogt je LDL-cholesterol. In de Airfryer gebruik je vaak geen, of een klein beetje, olie. Ga je voor plantaardige olie, zoals olijfolie of zonnebloemolie? Dan ben je juist goed bezig voor je cholesterol.
Tot zover de effecten voor je gezondheid. Er wordt ook gezegd dat de Airfryer kan helpen als je wil afvallen. Wat is daarvan waar? Janssen: 'Allerlei factoren kunnen een rol spelen als je probeert af te vallen: wat je eet, of je beweegt, wat je mindset is, of je stress hebt, of je goed slaapt. Dat is samen samen belangrijker dan de manier waarop je je voedsel klaarmaakt.'
Caloriebesparing door de Airfryer?
Toch kan een Airfryer je wel helpen: bijvoorbeeld als je het apparaat gebruikt om groenten in klaar te maken (en zoals al eerder gezegd worden ze daar lekkerder van!). Janssen: 'Als je dat dan meer eet, dan kan dat goed werken.'
Eet je vijf keer per week friet uit de frituur, en vervang je de frituurpan door een Airfryer, dan heb je waarschijnlijk ook een caloriebesparing. Ook dan kan het lonen, maar zo vertelt Janssen: 'Calorieën zeggen niet per se iets over hoe gezond iets is. Gezond eten gaat om voedingsstoffen: vette vis, avocado's en noten bevatten veel onverzadigde vetzuren en zijn daarom gezond. Maar als je er teveel van eet kun je aankomen omdat ze wel veel calorieën bevatten.'
Drie vuistregels voor gebruiken van de Airfryer
Tot slot: heb je een Airfryer thuis? Janssen geeft drie vuistregels:
- Gebruik de heteluchtfriteuse voor de bereiding van verse producten uit de de Schijf van Vijf, zoals (zoete) aardappel, mager vlees, (vette) vis of groenten;
- Voeg plantaardige olie toe, zoals olijfolie of zonnebloemolie;
- Bak voedsel niet te bruin en laat het zeker niet aanbranden. Was en blancheer (zoete) aardappelen kort voor je ze in de Airfryer doet en laat ze eerst goed drogen.