Glucosamine (Achtergrond)

Veel ouderen in ons land hebben last van artrose, een aandoening aan het kraakbeen in de gewrichten. Artrose kan niet genezen worden en er zijn geen officiële medicijnen. Wel is er het voedingssupplement glucosamine.

Als we de advertenties mogen geloven is het een heus wondermiddel. Het belooft van alles, zoals:  

- soepele gewrichten

- behoud van veerkracht

- en opbouw van het kraakbeen

Glucosamine zou vooral mensen helpen die artrose hebben, oftewel gewrichtsslijtage. In Nederland hebben ruim 600.000 mensen deze vorm van reuma, bijna de helft daarvan heeft heupartrose. Artrose komt het meeste voor bij mensen boven de 50 jaar. Het gaat gepaard met fikse pijnen en stijfheid. Er zijn weinig behandelmethodes voor artrose. Naast pijnstillers wordt dus ook het voedingssupplement glucosamine door veel patiënten gebruikt. Glucosamine is een stofje dat in elk menselijk weefsel voorkomt.

Glucosamine wordt ook in de fabriek nagemaakt en als voedingssupplement verkocht. Hoewel het een supplement is, heeft het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen glucosamine sinds 2005 wel geregistreerd. Niet als geneesmiddel, maar als middel voor verlichting van symptomen van artrose in de knie. Glucosamine is zonder recept verkrijgbaar bij de drogist en apotheek. De Reumalijn adviseert wel om altijd met een arts te overleggen als je als patiënt het middel willen proberen. Toch wordt er dus volop reclame gemaakt voor glucosamine.

Glucosamine is in vele vormen, soorten en maten verkrijgbaar, en ook de prijzen lopen uiteen. Er zijn hele simpele pillen op de markt, maar ook duurdere pillen, met meerdere stoffen erin. De kosten kunnen als artrosepatiënt behoorlijk oplopen. Van 100 euro tot 400 euro per jaar. In totaal wordt jaarlijks voor 28 miljoen euro aan glucosamine verkocht.

De effecten van glucosamine sulfaat voor de behandeling van artrose is al jaren controversieel. Er is namelijk geen eenduidend bewijs dat 't daadwerkelijk helpt. Omdat er nog veel onzekerheid rond glucosamine is, deed het Erasmus MC in Rotterdam de afgelopen 2 jaar onderzoek naar wat voor effect glucosamine suflaat op heupatrose heeft.

Ruim 220 patiënten met milde tot matige heupatrose werden dus vergeleken met patiënten die een placebo, een nepmedicijn, gebruikten. En wat blijkt: er kwam uit dat we geen effect van glucosamine zagen op de klachten en op het ziekteproces. Toch dachten veel patiënten dat ze wel baat hadden door het gebruik van glucosamine, zelfs de patiënten die een nepmedicijn kregen.

Professor Hans Bijlsma is reumatoloog in het Utrecht Medisch Centrum. Hoewel uit het onderzoek van het Erasmus MC nu naar voren is gekomen dat glucosamine sulfaat geen effect heeft op heupartrose, kan 't volgens Bijlsma wel helpen bij andere vormen van artrose. "Er zijn heel wat patiënten die er baat bij hebben. Er zijn ook veel onderzoeken die laten zien dat met name op het component pijn,wat voor patiënt een van de meest belangrijke dingen is van artrose, het een gunstig effect kan hebben. Dit effect is niet heel groot. Als we een ideaal middel hadden voor artrose hadden we hele discussie niet. Maar met beperkte mogelijkheden die we hebben bij artrose is dit iets waar veel mensen baat bij hebben."

Glucosamine sulfaat zou dus wel helpen bij de pijn. In het verleden zijn er verschillende onderzoeken gedaan waaruit inderdaad zou blijken dat 't middel een positief effect heeft bij artrose. Maar volgens Adam Cohen zouden die onderzoeken niet representatief zijn. Onderzoeken zouden kwalitatief niet goed zijn opgezet of betaald zijn door fabrikanten.

Glucosamine zou- volgens de fabrikanten-  onder andere de gewrichten beschermen, de soepelheid bevorderen en zelfs weer kraakbeen aanmaken. Onzin, zo zegt Cohen.

Het onderzoek van het Erasmus MC richt zich alleen op heupartrose en op glucosamine sulfaat en zegt volgens de onderzoekers niets over andere vormen van artrose. Maar Adam Cohen gaat wel een stapje verder. Volgens hem helpt glucosamine helemaal niet. Hoewel Adam Cohen dus zegt dat glucosamine overbodig is, vindt reumatoloog Hans Bijlsma dat als patienten glucosamine willen slikken, ze dat gewoon moeten proberen. Ze moeten dan wel glucosamine sulfaat nemen.

"Wat we zien is dat er allerlei combinatieproducten worden gemaakt, waar naast glucosamine sulfaat, chrondoitine sulfaat en ook andere dingen worden gedaan, en daar is helemaal niets van bewezen, maakt het wel duurder, maar niet beter. "

En ook bij de glucosamine sulfaat moet je volgens Bijlsma goed kijken welke je inneemt.

"Er zijn heleboel soorten glucosamine sulfaat, allerlei fabrikanten die het maken, er zijn er een paar die geregistreerd zijn omdat we daar goed van weten wat het productieproces is, maar het middel waar het meeste onderzoek naar gedaan is, en wat er het beste uitkomt is een italiaans merk, van rotafarm, is niet in nederland te koop, dus eigenlijk al die merken die in Nederland te koop zijn werken niet? De merken die in Nederland te koop zijn, adviseer ik in ieder geval een van de geregisteerde merken te nemen, dan weet je in ieder geval wat er inzit." Cohen: "glucosamine kan je laten staan en het geld uitgeven aan iets dat leuk is."

Radar heeft verschillende fabrikanten gebeld en om een reactie gevraagd:Reactie Glucon CombiReactie Lucovitaal

Ook spraken we met Bart van den Bemt, apotheker in de St. Maartenskliniek te Nijmegen. In 2004 deed hij onderzoek naar de kwaliteit van glucosamine. Daar kwamen verassende conclusies uit. Reactie van Van den Bemt.

De koeplorganisatie van apothekers, de KNMP, reageert met een persbericht op de uitzending van TROS Radar.