Tot voor kort kreeg je in het geval van een procedure meestal rechtshulp van een jurist van de verzekeraar. Zelfs een advocaat kiezen viel in veel gevallen niet onder de dekking.

Wil jij zelf actie ondernemen? Lees dan het artikel 'Kan ik geld terugclaimen?'

Voorbeeld 1: Alleen coulancevergoeding

Dat ondervond ook Robert van Doorn. In 2004 is er een reorganisatie bij het modebedrijf waar hij werkt. Ook op zijn afdeling verdwijnen mensen. In deze onzekere periode belt hij met zijn rechtsbijstandsverzekeraar, Centraal Beheer.

Deze adviseert hem om te wachten. Pas als er daadwerkelijk ontslag komt, gaan ze met de zaak aan de slag.

Tot 3 keer toe probeert meneer van Doorn advies te krijgen en tot 3 keer toe wordt hij afgewimpeld. Gelukkig overleeft meneer van Doorn de ontslagronde, maar in 2009 is het alsnog raak bij een tweede ontslagronde. Door zijn eerdere ervaring wil hij niet opnieuw in zee met zijn rechtsbijstandsverzekeraar, maar een eigen advocaat kiezen. Centraal Beheer laat weten dat ze dit niet vergoeden. Uiteindelijk betaalt meneer van Doorn de advocaat uit zijn eigen zak. Centraal Beheer betaalt, na aandringen, een coulancebedrag van €1000,-

Tegen Europese richtlijn in

Dat verzekeraars zo afwijzend staan tegenover het recht op de vrije advocaatkeuze is eigenlijk vreemd. Want het recht hierop staat al jaren in de wet. Dat zegt ook advocaat Hermeline Vermeulen; 'Het is een Europese richtlijn, die dus ook rechtstreeks voor Nederland gold.' Deze richtlijn is in 1993 al in de Nederlandse wet opgenomen.

Voorbeeld 2: Advocaat niet verplicht

Advocaat Vermeulen kreeg via een cliënt te maken met rechtsbijstandsverzekeraar DAS. Deze cliënt zat in een ontslagprocedure en wilde zelf een advocaat kiezen. DAS weigerde een externe advocaat te betalen, omdat arbeidszaken meestal via de kantonrechter gaan, en dan is het inschakelen van een advocaat niet verplicht. Ze betalen pas, zo liet DAS weten, als zij vinden dat er iemand buiten de verzekering om ingeschakeld moet worden. Dan pas is er sprake van een verplichting om de advocatenkosten te vergoeden.

Advocaat Vermeulen zag dit anders en stapte namens haar cliënt naar het Europees Hof. Ze werd daar in het gelijk gesteld. Verzekeraars mogen het recht op de vrije advocaatkeus niet beperken tot bepaalde procedures.

Volgens financieel journalist en jurist Jan Hein Strop maakt de uitspraak veel duidelijk. ‘Dit betekent dat wanneer je als rechtsbijstand-verzekerde in procedure terecht komt bij de kantonrechter, en dan moet je denken aan bijvoorbeeld ontslagzaken of bestuursrechtelijke geschillen, je dan altijd zelf je advocaat mag kiezen. Nou, dat was vroeger echt niet duidelijk.’

Advocaatkosten terugclaimen

Jan Hein Strop runt een intermediairsbureau voor juristen en advocaten, Legal Dutch. Volgens hem zijn verzekerden jarenlang dekking onthouden, waar ze wel voor hebben betaald. Hij wil nu via een collectieve procedure proberen om onterecht betaalde advocatenkosten uit het verleden terug te vorderen. Hier heeft hij de Stichting Rechtsbijstandclaim voor opgericht, waar gedupeerden zich kunnen melden. Inschrijven kost eenmalig 95 euro,  

Volgens advocaat Vermeulen is het een duidelijke zaak en hoeft er niet eens geprocedeerd te worden. Verzekeraars zouden twee juristen vrij moeten maken die de claims gaan beoordelen. Is er in het verleden geprocedeerd? Dan was er dekking.

Vergoeding in de toekomst

Dit zijn allemaal zaken uit het verleden, maar hoe zit het nu? Wat als je nu zelf een advocaat wilt kiezen. Krijg je die dan zo vergoed, of zit er een addertje onder het gras.

Voorbeeld 3: Vergoeding in de toekomst

Advocaat Elke Lambooy, van Spoorlaan Advocaten voert namens haar cliënt Bianca een procedure tegen DAS. Ze komt daar terecht na een mislukte bezwaarprocedure bij het UWV. Volgens Bianca ging het vanaf het begin al mis bij haar rechtsbijstandsverzekeraar. ‘DAS zag geen heil in de UWV-zaak. We zijn tussentijds nog van jurist gewisseld, maar ook die was niet tot nauwelijks bereikbaar. Het bezwaarschrift hebben we uiteindelijk zelf geschreven en ook bij de hoorzitting was de jurist niet aanwezig.’ Ook wil DAS niet meegaan in een beroepsprocedure bij de rechter. Bianca moet deze via een geschillenprocedure afdwingen.

Bianca stapte naar advocaat Lambooy. Zij constateert dat DAS veel steken heeft laten vallen. Begrijpelijk dat Bianca nu een eigen advocaat wil. Geconfronteerd met de uitspraak van het Europees Hof komt DAS met een vergoeding voor de eigen advocaat over de brug. De verzekeraar wil €1000,- vergoeden – volgens advocaat Lambooy een erg laag bedrag.

Vrije advocaatkeuze nog altijd gefrustreerd

Wel het recht op vrije advocaatkeuze dus, maar voor een bodemprijs. In de polisvoorwaarden worden de interne juristen nog altijd onbeperkt vergoed, maar wie een externe advocaat wil, krijgt te maken met kostenbeperkingen en een eigen bijdrage. Dat roept de vraag op of het recht op vrije advocaatkeuze zo niet ingeperkt wordt. Voor advocaat Lambooy is het duidelijk; op deze manier wordt het wel heel lastig gemaakt een eigen advocaat in te huren en bestaat feitelijk het recht op de vrije advocaatkeuze niet.

Rechtsbijstandsverzekeraar DAS reageert in de studio.

---

TROS Radar is benieuwd naar de ervaringen van DAS-verzekerden die hun geld terugclaimen. Hou ons op de hoogte via [email protected]