Hoe ondersteun je iemand met dementie?
Een op de vijf mensen krijgt dementie. Bij vrouwen is de kans zelfs nog veel groter, namelijk een op de drie. Door de vergrijzing zal in 2040 ruim een half miljoen Nederlanders dementie hebben.
Eerder schreven we al over de symptomen van dementie en hoe je het herkent. Maar wat kun je doen als iemand die dichtbij je staat de diagnose dementie krijgt? Hoe kun je iemand dan het best ondersteunen?
Houd iemand met dementie op de hoogte
Dementie in de beginfase kan voor een kloof tussen jou en de patiënt zorgen, omdat informatieverwerking achteruit gaat en dit ten laste komt van de communicatie. Je naaste met dementie heeft recht op informatie, geef hem of haar daarom zoveel mogelijk de kans om dingen zelf te doen. Mocht dit te moeilijk worden, houd je naaste dan op de hoogte van de stappen die je onderneemt.
Fantasie om dementie te verbloemen
De persoon met dementie zal met zijn of haar fantasie ook het gebrek aan bepaalde herinneringen proberen op te vullen. Ga hier niet tegenin, maar ga mee in de belevingswereld van de naaste. Er tegenin gaan zal voor onbegrepen frustraties en een falend gevoel zorgen.
Wat te doen bij lastige communicatie?
De communicatie wordt minder doordat je naaste problemen krijgt met het vinden van bepaalde woorden en zinsbouwvormen. Hierdoor zal je geduld getest worden. Vaak komen deze herhalingen van verhalen of fouten voort uit onrust. Probeer je naaste dus gerust te stellen of van het onderwerp af te leiden. Je kan de communicatie waar mogelijk in stand houden door je lichaamstaal in te zetten en te communiceren met beelden. Foto’s en pictogrammen werken op een gegeven moment vaak beter dan woorden. Vaak zegt voor de persoon met dementie de manier waarop je de woorden brengt meer dan de inhoud van je verhaal. Houd het daarom overzichtelijk en gebruik zo nu en dan humor.
Omgaan met verminderd tijdbesef
Voor iemand met alzheimer is tijd een abstract begrip. Het verschil tussen een paar uur en een paar dagen is lastig uit elkaar te houden. Dit maakt het leven voor hen zwaar. Afspraken worden moeilijk, tijdsbepalingen als gisteren en morgen zijn vaag, degene heeft geen besef van zijn of haar eigen leeftijd en je naaste heeft ook geen besef meer van het seizoen. Om de nare gevolgen hiervan zoveel mogelijk te beperken kun je 24-uursklokken met dagaanduiding aanschaffen. Iemand met dementie weet immers bij een gewone agenda niet of hij/zij al een kruisje heeft gezet bij de dag die het is. Ook zou je op een whiteboard een dagelijkse structuur kunnen opschrijven, dit zorgt voor veel rust. Als je naaste moeite heeft met het dag- en nachtritme, dan kun je diegene overdag laten bewegen. Loop dagelijks een stuk met hem of haar zodat hij of zij aan het einde van de dag moe is en beter slaapt. En het klinkt tegenstrijdig, maar mensen met alzheimer kunnen nog gewoon dingen (opnieuw) leren. Zo kun je diegene ook een paar sportoefeningen leren zodat die dagelijks worden gedaan of je kan je naaste een vaste wandelroute leren.
Achterdochtig gedrag
Een van de symptomen van dementie is achterdochtig gedrag. Het inschattingsvermogen van je naaste gaat achteruit met als gevolg dat hij of zij in de war raakt. Voel je hierdoor vooral niet aangevallen en probeer je voor te stellen hoe het is als je geheugen je in de steek laat. Neem de vermoedens serieus en help je naaste hierin.
Degene met alzheimer kan de dementie ook ontkennen. Je doet er verstandig aan om hier niet tegenin te gaan, dit zal net als het ingaan tegen fantasie, zorgen voor frustraties en conflicten. Het is goed om de mensen in de omgeving, ondanks de ontkenning van je naaste, op de hoogte te stellen van zijn of haar dementie. Zo kunnen zij ook anticiperen op het veranderende gedrag van je naaste. Mocht je naaste nou wel bewust zijn van zijn of haar dementie en maakt hij of zij zich daar boos om, dan is het mogelijk dat hij of zij die woede ook op jou afreageert. Hoe je hiermee het beste om kunt gaan lees je in deze handleiding van Alzheimer Nederland.
In samenwerking met het Trimbos-instituut heeft Alzheimer Nederland een online trainingsprogramma opgezet om je te helpen met het omgaan met iemand met dementie.