Hoe vies en ongezond is jouw smartwatchbandje?
Een smartwatch of fitnesshorloge haal je om bewuster en gezonder te leven. Maar wat als het apparaat om je pols juist slecht is voor je gezondheid? Uit onderzoek blijkt dat de bandjes van smartwatches niet alleen bacteriën aantrekken, maar dat sommige materialen ook schadelijke chemicaliën bevatten, waaronder PFAS. Wat zit er precies op en in je bandje, en waar moet je als consument op letten?
Bacteriën op je pols
Smartwatchbandjes zijn ideale broedplaatsen voor bacteriën. Dat blijkt uit onderzoek van de Florida Atlantic University. Onderzoekers testten twintig verschillende bandjes van mensen met uiteenlopende beroepen en levensstijlen. Maar liefst 95 procent van de bandjes was besmet met bacteriën die infecties kunnen veroorzaken, vooral bij mensen met een verminderde weerstand of wanneer de bacteriën via wondjes de huid binnendringen.
De meest voorkomende bacteriën waren soorten van Staphylococcus, Enterobacteriaceae (waaronder E. coli) en Pseudomonas. Vooral die laatste is zorgwekkend, want deze bacterie kan resistent zijn tegen antibiotica en ernstige infecties veroorzaken. E. coli, bekend van besmettingen via voedsel of slecht gewassen handen, werd ook aangetroffen en kan maag-darminfecties veroorzaken. De onderzoekers waarschuwen dat zelfs relatief lage aantallen van deze ziekteverwekkers een risico zijn voor de gezondheid.
Veel bacteriën in de sportschool
Bezoekers van de sportschool hadden gemiddeld de meeste bacteriën op hun bandjes. Van welk materiaal het bandje is gemaakt speelt daarbij wel een grote rol. Metalen bandjes bleken zo goed als bacterievrij, terwijl rubber, plastic, nylon en siliconen juist bacteriën aantrekken.
De reden is dat veel van die materialen kleine opening hebben en vocht vasthouden. Allemaal oppervlaktes waar bacteriën zich makkelijk aan kunnen hechten.
Daarom is het goed om na intensieve fysieke activiteit je smartwatchbandje regelmatig schoon te maken of te desinfecteren. Zo voorkom je dat potentieel schadelijke bacteriën zich over tijd ophopen.
PFAS: chemische stoffen die blijven hangen
Smartwatchbandjes kunnen ook PFAS bevatten, ook wel bekend als 'eeuwige chemicaliën'. Ze breken nauwelijks af in het milieu en in ons lichaam. PFAS worden in verband gebracht met onder andere hormoonverstoringen, leverproblemen, verzwakking van het immuunsysteem en een verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker.
De University of Notre Dame voerde onderzoek uit waar zij 22 verschillende smartwatchbandjes testen. Vijftien van de 22 bandjes bevatten PFAS, in sommige gevallen in zorgwekkend hoge hoeveelheden.
Fluorelastomeer
Vooral bandjes van fluorelastomeer, een synthetisch rubber dat veel wordt gebruikt in duurdere horlogebandjes, bevatten extreem hoge hoeveelheden van de stof perfluorhexaanzuur (PFHxA). Eén bandje overschreed zelfs de grens van 16.000 deeltjes per miljard. Dat aantal zegt op zichzelf misschien weinig, maar het is een recordhoogte voor een consumentenproduct dat direct in contact komt met de huid.
Het PFAS-probleem is vooral zorgwekkend omdat smartwatches vaak langdurig worden gedragen, gemiddeld zo’n elf uur per dag. In combinatie met zweet en wrijving kan dat er mogelijk voor zorgen dat de huid meer PFAS opneemt. Het is nog niet precies bekend hoeveel PFAS op die manier het lichaam binnenkomt. Onderzoekers zijn het erover eens dat langdurige blootstelling een gezondheidsrisico vormt.
Welke materialen zijn veilig?
Als consument kun je niet altijd direct zien of een bandje PFAS bevat of bacteriegevoelig is. Toch zijn er duidelijke verschillen tussen materialen, die vaak worden genoemd bij de productbeschrijving:
Verhoogd risico op PFAS of bacteriën:
Fluorelastomeer / fluoro-rubber / FKM-rubber
➤ Bevat vaak hoge concentraties PFAS
➤ Veel gebruikt in duurdere sport- en luxe bandjes
➤ Lastig te herkennen zonder productinformatie
Nylon (textielbandjes)
➤ Trekt makkelijk bacteriën aan
➤ Houdt vocht vast en is lastig grondig te reinigen
Voorzichtig mee zijn:
Siliconen
➤ Meestal PFAS-vrij, maar kan bacteriën aantrekken
➤ Regelmatig schoonmaken
Leer (natuurleer of synthetisch)
➤ Bevat van nature geen PFAS, maar kan behandeld zijn met coatings die dat wel bevatten
➤ Gevoelig voor bacteriegroei bij veelvuldig dragen of zweten
➤ Moeilijk grondig te reinigen zonder het materiaal te beschadigen
Veilige keuzes:
Metaal (zoals roestvrij staal, zilver of goud)
✔ Vrijwel geen bacteriegroei
✔ Geen PFAS
✔ Makkelijk te reinigen en duurzaam
Wat kun je zelf doen?
Draag je dagelijks een smartwatch of fitnesstracker? Dan is het geen gek idee om kritisch naar je bandje te kijken. Niet alleen vanwege hygiëne, maar ook omdat je langdurig blootgesteld kan worden aan chemische stoffen. Dit kun je doen:
- Check het materiaal: Kijk of het bandje gemaakt is van fluorelastomeer, FKM of fluoro-rubber. Kies liever voor siliconen zonder toevoegingen of metalen bandjes.
- Maak je bandje regelmatig schoon: Gebruik een desinfecterende spray of alcohol van 70 procent. Appelciderazijn is minder effectief. Zeker als je sport of je horloge ook ’s nachts draagt, is regelmatig schoonmaken essentieel.
- Wissel van bandje: Gebruik bijvoorbeeld een ander bandje tijdens het sporten of slapen. Dat verlengt de levensduur van het bandje en zorgt ervoor dat je minder wordt blootgesteld.
Een smartwatch is een waardevolle toevoeging voor wie bezig is met een gezonde leefstijl, zoals voldoende beweging, goede slaap en bewuste voeding. Maar denk ook na over wat je op je huid draagt en hoe lang je dit al doet. Zodat je horlogebandje je gezondheid niet stiekem tegenwerkt.
Bronnen: