Hoofdelijke aansprakelijkheid - reactie ING

Hoe gaat uw bank om met ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid?
Uit elkaar gaan is een ingrijpende gebeurtenis voor klanten die grote persoonlijke en financiële grote gevolgen heeft. ING is er samen met de (intermediaire) adviseur op deze momenten voor onze hypotheekklanten om een passende en duurzame oplossing te bieden. Hierbij is het belangrijk dat:
·         De klant zorgvuldig hypotheekadvies krijgt. 
·         De klant de nieuwe maandlasten bestendig kan betalen, zodat deze niet in de problemen raakt bij verdere tegenslag/tegenvallers. 
·         Waar mogelijk een restschuld bij verkoop wordt voorkomen. 
·         Waar mogelijk een verhoging van de schuldpositie van de klant wordt voorkomen. 
Indien een van beide klanten in de woning wil blijven en er wordt ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijkheid voor een van beide partners aangevraagd, dan kan indien dat nodig is een verruimde kredietbeoordelingstoets worden toegepast. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een toets op werkelijke lasten of het toepassen van de ruimere NIBUD financieringslastpercentages voor beheersituaties. Bij een verzoek ‘ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijkheid’ moet vaak een deel van de hypotheek worden omgezet om de hypotheekrenteaftrek voor de klant te borgen. ING biedt in deze gevallen de mogelijkheid om de rente te middelen.
 
Welke stappen moet een consument bewandelen om ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid voor elkaar te krijgen?
Samen met de hypotheekadviseur kijkt de klant of het overzetten van de hypotheek op een naam mogelijk is. De hypotheekadviseur beschikt over een rekentool waarmee op voorhand de haalbaarheid bepaald kan worden. De hypotheekadviseur kijkt naar het geheel van:
·         inkomsten en uitgaven
·         De fiscale gevolgen van scheiden voor uw hypotheek
·         Of de partner uitgekocht moet worden
·         Eventuele te betalen partner- en/of kinderalimentatie
Er is een echtscheidingsconvenant nodig om te kijken welke afspraken de klant heeft gemaakt over o.a. de verdeling van woning, hypotheek en eventuele alimentatie. Als de klant niet getrouwd was, maar met de ex-partner samenwoonde in de woning, dan kan de klant zelf een overeenkomst opstellen. Het maakt hierbij niet uit of er sprake is van een samenlevingscontract.
Als blijkt dat de degene die in het huis wilt blijven wonen de hypotheek kan dragen, zorgt ING voor het ‘ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid’ van de vertrekkende partner. Daarbij is het volgende van belang:
·         De eigendom van de woning moet worden overgedragen aan degene die blijft. Daarvoor moeten beide ex-partners naar de notaris: de notaris stelt de akte van verdeling op.
·         Voor het ‘ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid’ tekenen beide ex-partners. De vertrekkende partner is dan niet langer meer aansprakelijk voor de hypotheekschuld.
·         Vaak moeten nog wel aan de hypotheek gekoppelde beleggingsdepots, verzekeringen en spaarrekeningen worden aangepast.
 
Waar gaat het mis? Hoe ontstaat het probleem zoals hierboven beschreven?
ING zal zich altijd tot het uiterste inspannen om woningbehoud te realiseren en ontslag hoofdelijke aansprakelijkheid mogelijk te maken. Indien echter blijkt dat de achterblijvende partner in het geheel niet voldoet aan de NIBUD financieringsnormen of de verruimingen die in dergelijke situaties mogelijk zijn, zal ontslag hoofdelijke aansprakelijkheid niet mogelijk zijn. De adviseur zal die situatie bespreken met beide (ex-)echtgenoten om uiteindelijk tot een oplossing te komen. Verkoop van de woning is hierbij niet uitgesloten. 
 
Op welke gronden mag een bank ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid weigeren?
Indien de achterblijvende partner niet voldoet aan de gestelde normen (onvoldoende inkomen heeft om de financiering alleen te dragen) zal de bank uit hoofde van haar zorgplicht een dergelijk ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid niet kunnen toekennen. In verreweg de meeste situaties waarbij sprake is van woningbehoud in geval van echtscheiding kunnen klanten echter bediend worden o.b.v. het beoogde maatwerk. Het doel van het toepassen van de verruimde normen is woningbehoud te realiseren op een verantwoorde manier. Of woningbehoud verantwoord is, wordt bepaald door de betaalbaarheid van de lasten voor de klant. Dit wordt onderbouwd door de adviseur en vormt gezamenlijk onderdeel van de beoordeling door ING.
 
Wat als de ex-partner die achterblijft in het huis geen nieuwe hypotheek kan krijgen (te laag salaris of verscherpte leenregels, waardoor die minder kan lenen dan voorheen of verplicht wordt om af te lossen op de hypotheek), maar wel in het huis blijft wonen op de oude hypotheek?
Deze situatie kan ontstaan als de vertrekkende partner niet wordt ontslagen uit de hoofdelijke aansprakelijkheid, terwijl er geen overeenstemming wordt bereikt over de verkoop van de woning. Zolang de hypotheeklast betaald wordt en er geen langdurige achterstanden zijn, hoeft ING ook geen actie te ondernemen. In deze situatie blijven beide schuldenaren hoofdelijk verbonden aan de hypotheek. De vertrokken partner wordt pas geconfronteerd met een dergelijke situatie zodra de achtergebleven partner niet meer aan haar/zijn verplichtingen kan voldoen.
 
Welke rol speelt een bank als de twee partijen er onderling niet uitkomen en in een patstelling belanden? De man blijft in het huis wonen en weigert verkoop. De vrouw verlaat het huis en wil ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid, maar de bank werkt hier niet aan mee?
Indien een dergelijk situatie ontstaat waarbij de achterblijvende partner de overblijvende schuld niet alleen kan dragen, er geen alternatieven meer zijn en hij/zij geen medewerking verleent aan de verkoop van de woning, acht de bank dit de verantwoordelijkheid tussen beide (ex-)echtgenoten. De hypotheekadviseur zal zijn uiterste best doen de (ex)partners hierin zo goed mogelijk te adviseren en de financiële consequenties van de keuzes helder te krijgen.  
 
Wat voor zorgplicht hebben banken bij ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid?
Het uitgangspunt is dat financiële problemen en gedwongen verkoop van de woning zoveel mogelijk voorkomen moet worden. Dit is in het belang van de klant en moet dus ook verantwoord zijn voor de klant. ING volgt de aanbeveling van de toezichthouder AFM die aangeeft hoe kredietverstrekkers kunnen omgaan met de hypotheeknormen bij een relatiebreuk. De tijdelijke regeling hypothecair krediet biedt de mogelijkheid om in geval van echtscheiding af te wijken van de leennormen als dit verantwoord is. Dat moet dan wel gemotiveerd worden. 
 
Tot hoeveel jaar na een scheiding kunnen banken consumenten dwingen de hypotheeklasten te betalen van hun ex, als er geen ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid is geweest en hun ex verzaakt de hypotheeklasten te betalen?
Als er geen ontslag uit hoofdelijke aansprakelijkheid wordt verleend, op grond van bovenstaande afwegingen, zijn de hypotheeklasten nog steeds formeel de verantwoordelijkheid van beide partijen. Beide partijen blijven als schuldenaren verantwoordelijk voor het nakomen van de betalingsverplichtingen voor de totale duur van de hypotheekovereenkomst.  
 
ING zal haar uiterste best doen om een oplossing te vinden die passend is voor haar klanten. ING is van mening dat het geen passende oplossing is dat klanten wel schuldenaar blijven maar geen eigenaar meer zijn van de woning. Klanten zullen onderling in goed overleg met hun adviseur deze situatie moeten trachten te voorkomen.