HPV-vaccin: achtergrond
Vorige week maandag zijn de vaccinaties gestart van jonge meiden tegen HPV, het virus dat baarmoederhalskanker tot gevolg kan hebben. Er doen zowel positieve als negatieve verhalen de ronde over dit vaccin. Op welke punten kunnen we vraagtekens zetten?
Vanaf september 2009 worden alle meisjes van 12 ingeënt tegen HPV met het vaccin Cervarix. De meiden van 13 tot 16 zijn nu alvast aan de beurt in de inhaalcampagne. HPV staat voor humaan papiloma virus en kan baarmoederhalskanker veroorzaken. Er zijn heel veel verschillende types van het virus. De types HPV 16 en HPV 18 zijn verantwoordelijk voor 70% van de gevallen van baarmoederhalskanker. Het vaccin waarmee wordt ingeënt, beschermt tegen deze 2 types van HPV-infecties en tegen enkele voorstadia van baarmoederhalskanker. Volgens het RIVM is een groot gedeelte van de gevallen van baarmoederhalskanker te voorkomen met deze inenting. Volgens Flora van Leeuwen, epidemioloog van het Nederlands Kanker Instituut, is het een zeldzame ziekte. V V Een ander belangrijk punt dat uit het rapport van de Gezondheidsraad blijkt, is dat de bijwerkingen op lange termijn niet bekend zijn.
Je kunt het HPV oplopen na seksueel contact. Daarbij is huid op huid-contact al voldoende. Dat betekent niet dat het virus er voor zorgt dat je daadwerkelijke baarmoederhalskanker krijgt. Maar liefst 80% van de vrouwen krijgt ooit in haar leven een HPV-infectie en in bijna alle gevallen geneest het vanzelf. Bij de 10% van de vrouwen waarbij het niet vanzelf geneest, krijgt 2 % baarmoederhalskanker. Dat betekent dat van de 10.000 mensen die het HPV virus krijgen, er 4 baarmoederhalskanker ontwikkelen.
an Leeuwen: "Er zijn jaarlijks rond de 600 nieuwe diagnoses van baarmoederhalskanker en dat aantal daalt. Dat komt omdat we in Nederland een goed bevolkingsonderzoek hebben. Hierdoor worden heel veel gevallen al ontdekt in een voorstadium, waarin het nog geen kanker is."Toch overlijden er per jaar 200 vrouwen aan baarmoederhalskanker. Volgens het RIVM zouden er door deze vaccinatie 100 levens per jaar worden gered.BevolkingsonderzoekVanaf je 30e levensjaar wordt je opgeroepen om een uitstrijkje te laten maken bij de huisarts. Het bevolkingsonderzoek begint pas op je 30e levensjaar, omdat een HPV 10 tot 15 jaar nodig heeft om van een infectie te ontwikkelen in baarmoederhalskanker. En nu is er dus een preventief vaccin dat meiden, voordat ze seksueel actief zijn, kunnen beschermen tegen de ziekte.Het vaccin waarmee nu wordt ingeënt, wordt door een aantal wetenschappers van onder andere het Nederlands Kanker Instituut en het Erasmus Medisch Centrum kritisch bekeken. Zij denken dat het te snel is ingevoerd in het Rijks Vaccinatie Programma, omdat er nog een groot aantal onduidelijkheden over het vaccin is.
an Leeuwen: "De onderzoeken die nu gedaan zijn hebben maar een vervolgtijd van 6 jaar gehad. De groep die nu wordt ingeënt zit tussen de 12 en 16 jaar. Baarmoederhalskanker is echter een ziekte die vrouwen tot ver boven de 80 kunnen krijgen, dus eigenlijk zou het vaccin 60 tot 70 jaar moeten beschermen."Het vaccin is dus nog maar zes jaar onderzocht, terwijl het tussen de 10 en 15 jaar duurt voordat baarmoederhalskanker zich openbaart.Rijks Vaccinatie ProgrammaToch heeft Minister Ab Klink het advies van de Gezondheidsraad om het vaccin in het Rijks Vaccinatie Programma toe te laten, overgenomen. Het advies is gegeven aan de hand van een rapport van de Gezondheidsraad. Opvallend is dat er in dat rapport tal van 'onzekerheden' over het vaccin in staan. Onzekerheden die u als ouder niet onthouden moeten worden.Zo zegt de Gezondheidsraad dat het nog niet zeker is of het vaccin wel werkzaam is tegen baarmoederhalskanker. Er is geen onderzoek gedaan naar het effect van de vaccinatie van meisjes in de beoogde doelgroep, dus meisjes van 12 jaar. En de bijwerkingen op lange termijn onbekend zijn. En toch is het vaccin opgenomen in het Rijks Vaccinatie Programma omdat het vaccin volgens hen wel effectief bewezen is.Mevrouw Van Leeuwen is een van die wetenschappers die in twijfel trekt of er nu al landelijk moet worden gevaccineerd. Volgens haar is er nog onvoldoende bewijs dat het vaccin effectief en veilig is.Naast de mogelijkheid dat andere varianten van het virus een belangrijkere rol kunnen gaan spelen, vindt ze het zorgelijk dat het middel niet getest is op de doelgroep van 12-jarigen.Het is niet bewezen dat de vaccinatie effectief is bij meisjes van 12 jaar. De onderzoeken zijn gedaan bij meiden van 15 tot 25 jaar. De groep van 12 jaar is niet specifiek onderzocht. Het zijn maar kleine aantallen geweest en het is bij deze vaccinatie heel belangrijk om naar de veiligheid en effectiviteit bij deze leeftijdsgroep te kijken.Volgens het RIVM is er in de zogenaamde bridging studies onderzoek gedaan naar de aanmaak van antistoffen tegen het virus. En de 12-jarigen blijken daarbij hetzelfde niveau aan antistoffen aan te maken als de oudere meisjes.Van Leeuwen: "We hebben het nu over een grote groep meisjes die gevaccineerd gaat worden met een middel dat alleen getest is op oudere meisjes. Ik denk dat het belangrijk is om de veiligheid in kaart te brengen en denk dat het beter was geweest om dat in vooraf in een grootschalig onderzoek te doen."Geruchten
Op internet gaan geruchten rond dat er meisjes zouden zijn overleden na het vaccineren met het HPV Vaccin. Deze wild west verhalen over bijwerkingen gaan vooral over het andere vaccin: Gardasil, wat overigens ook in Nederland via de huisarts of GGD verkrijgbaar is. Zo zouden er doden gevallen zijn en zouden vrouwen blijvend verlamd of gehandicapt geraakt zijn.Marina Conyn van het RIVM: "We hebben een heel goed beeld van de bijwerkingen. Zijn al een half miljoen kinderen ingeënt en allemaal goed gemonitord. En er zijn geen gekke dingen gebeurd.Ook doet het verhaal de ronde dat een met HPV besmette vrouw 45% meer kans heeft op baarmoederhalskanker. Maar "dat is niet iets om ons zorgen over te maken," aldus mevrouw Van Leeuwen.Van Leeuwen: "Het is gevonden in 1 studie, maar men moet zich hierover geen zorgen maken."We weten dus niet wat voor een bijwerkingen het vaccin heeft op de lange termijn en of het werkt of niet. Volgens mevrouw Conyn zal de tijd het leren.Conijn: "Er is wel bewijs dat het vaccin werkt tegen het HPV virus, maar nog geen bevestiging dat het ook tegen baarmoederhals kanker werkt, maar dat zal zeker de komende jaren komen."Er is dus wel bewijs dat het vaccin het HPV virus bestrijdt, maar er is nog niet bevestigd dat het ook baarmoederhalskanker kan voorkomen. Die bevestiging kan pas over een paar jaar worden gegeven. Het vaccin is pas 6 jaar onderzocht en de ziekte openbaart zich na 10 tot 15 jaar. Toch wordt deze kant van het verhaal niet duidelijk naar voren gebracht in de informatievoorziening voor de ouders en meisjes.Iedereen die ingeënt wordt, krijgt een oproepkaart met een folder erbij van het RIVM. Ook op hun website staat informatie over de ziekte en de vaccinatie. Toch is de voorlichting volgens mevrouw Van Leeuwen niet volledig. "Het is jammer dat er niet aan toegevoegd is dat je, ook als je gevaccineerd bent, beter kunt ingaan op de uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek. We moeten niet krijgen dat de groep die nu gevaccineerd is, zich beschermd gaat wanen tegen baarmoederhalskanker."In de folder wordt volgens mevrouw Van Leeuwen ook niet duidelijk aangegeven dat het vaccin niet helpt als je al seksueel actief bent. "Bij die groep weten we niet of de vaccinatie nut heeft. Als ze al contact hebben gehad met het virus, is de kans op bescherming door vaccinatie heel klein. Ik denk dat de meisjes er in de folder op gewezen hadden moeten worden dat het juist voor hen belangrijk is om op andere manieren de kans op baarmoederhalskanker te verkleinen.Conijn: "Als je al een infectie hebt, dan zal het daar niet meer tegen kunnen werken. Als je dat al hebt verlies je dus iets van de effectiviteit van het vaccin, maar het is niet zo dat een meisje altijd al een infectie heeft opgelopen, laat staan met beide typen. En je kunt daarom het beste aan al deze meisjes de vaccinatie geven. Baat het niet dan schaadt het niet!Volgens mevrouw Van Leeuwen geeft de folder niet alleen te weinig informatie over de effectiviteit van het vaccin bij seksueel actieve meiden, ook staat er niet duidelijk in dat het vaccin geen levenslange bescherming biedt tegen baarmoederhalskanker. En het blijkt dat toch veel meisjes dat denken.
HPV staat voor humaan papiloma virus en kan baarmoederhalskanker veroorzaken. Er zijn heel veel verschillende types van het virus. De types HPV 16 en HPV 18 zijn verantwoordelijk voor 70% van de gevallen van baarmoederhalskanker. Het vaccin waarmee wordt ingeënt, beschermt tegen deze 2 types van HPV-infecties en tegen enkele voorstadia van baarmoederhalskanker. Volgens het RIVM is een groot gedeelte van de gevallen van baarmoederhalskanker te voorkomen met deze inenting.
Volgens Flora van Leeuwen, epidemioloog van het Nederlands Kanker Instituut, is het een zeldzame ziekte. V
V
Een ander belangrijk punt dat uit het rapport van de Gezondheidsraad blijkt, is dat de bijwerkingen op lange termijn niet bekend zijn.
Meer informatie (links)
- www.prikenbescherm.nl
- Artikel van mevrouw Van Leeuwen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
- Fabels en feiten op een rijtje betreffende de vaccinatie tegen HPV
Artikel van mevrouw Van Leeuwen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Fabels en feiten op een rijtje betreffende de vaccinatie tegen HPV