Ik ga scheiden: heb ik recht op partneralimentatie?
De kogel is door de kerk; jij en je partner hebben besloten om te gaan scheiden. Straks moet je zelf financieel zien rond te komen, maar hoe ga je dat doen? Wellicht heb je recht op partneralimentatie. Radar legt uit hoe dit in Nederland is geregeld.
Wie heeft recht op financiële bijdrage?
Wanneer je gaat scheiden van je partner, heeft mogelijk één van jullie recht op partneralimentatie. Dit is de partner die na de scheiding onvoldoende inkomsten heeft om in zijn of haar levensonderhoud te voorzien. De financiële behoefte is gerelateerd aan de welstand die jullie gewend waren tijdens het huwelijk.
Stel Kees verdient 6.000 euro en Julia ontvangt 3.000 euro per maand. Na de scheiding zou Julia met dit bedrag in haar levensonderhoud kunnen voorzien, maar ze zal heel wat moeten inleveren. Zij kan daarom behoefte hebben aan een alimentatiebedrag. Op deze manier kunnen Kees en Julia beide hun levensstandaard, zoals ze die gewend waren, zoveel mogelijk behouden.
Kinderalimentatie gaat voor
Als je samen kinderen hebt, dan gaat de kinderalimentatie voor de partneralimentatie. Dit houdt in, dat eerst het bedrag voor de kinderalimentatie wordt bepaald. Als er bij de alimentatiebetaler nog financiële ruimte over is, wordt de partneralimentatie vastgesteld.
Berekening van het bedrag
De hoogte van partneralimentatie wordt berekend aan de hand van wat je nodig hebt en aan wat je partner kan betalen. De behoefte aan partneralimentatie kunnen jullie samen berekenen en bepalen. Vaak doe je dit in overleg met een mediator, advocaat of notaris. Wanneer je er samen niet uitkomt, bepaalt de rechter het tarief.
Jaarlijkse verhoging
Jouw alimentatie wordt elk jaar verhoogd aan de hand van de loonstijging. Dit wordt in november door de overheid bekendgemaakt. Het percentage gaat per 1 januari van het nieuwe jaar in.
Aangifte inkomstenbelasting
Als jij partneralimentatie ontvangt, moet je dit bij de aangifte inkomstenbelasting opgeven als inkomen. Wanneer je alimentatie betaalt, kun je het bedrag in je aangifte inkomstenbelasting aftrekken.
Sinds 2020 is ook een wijziging in het aftrektarief gekomen, je kunt nu minder partneralimentatie aftrekken van de belasting. Als je inkomsten hebt van 68.507 euro of hoger, kun je vanaf 2023 nog 37,05 procent aftrekken. Deze verandering kan aanleiding zijn om het alimentatiebedrag aan te passen.
Duur van betalingsplicht
De duur van de alimentatieplicht is per 1 januari 2020 veranderd. Het aantal jaren dat je recht hebt op alimentatie, is de helft van het aantal jaren van jullie huwelijk of geregistreerd partnerschap met een maximum van 5 jaar. Stel je bent 4 jaar getrouwd geweest, dan heb je recht op 2 jaar partneralimentatie.
Er zijn enkele uitzonderingen op de nieuwe regel:
- Als jullie samen kinderen hebben onder de 12 jaar, dan stopt de alimentatie pas wanneer je jongste kind 12 is.
- Als je huwelijk of geregistreerd-partnerschap 15 jaar of langer duurde en de alimentatie-ontvanger krijgt binnen 10 jaar AOW, dan stopt de alimentatie wanneer de AOW start.
- Wanneer de alimentatie-ontvanger over meer dan tien jaar AOW krijgt, maar je huwelijk heeft wel 15 jaar of langer geduurd, dan krijg je 10 jaar lang alimentatie. Mits je voor of op 1 januari 1970 geboren bent.
Oude regeling partneralimentatie
Wanneer je voor 1 januari 2020 getrouwd bent, dan geldt nog de oude regeling. Je kunt maximaal 12 jaar partneralimentatie ontvangen, tenzij je huwelijk niet langer dan 5 jaar geduurd heeft. In dit geval is de duur van de alimentatieplicht gelijk aan de lengte van het huwelijk of het geregistreerd partnerschap.
Ben je voor 1994 getrouwd, dan is de duur afhankelijk van jullie eigen afspraken. Wanneer er niets is vastgesteld, geldt er geen termijn.
Wijzigen van betalingsovereenkomst
De partneralimentatie kan onder sommige omstandigheden later nog verhoogd of verlaagd worden, bijvoorbeeld als de situatie van de alimentatiebetaler verandert. Je kan hierbij denken aan:
- ontslag en de eventueel daarbij komende werkloosheid;
- een nieuwe baan met een ander inkomen;
- hogere hypotheeklasten na noodzakelijke verhuizing;
- een kind dat bij de andere partner gaat wonen.
De alimentatie stopt wanneer de alimentatie-ontvanger:
- genoeg inkomsten heeft om zelf in de levensonderhoud te voorzien;
- hertrouwt, gaat samenwonen of een geregistreerd partnerschap aangaat;
- overlijdt.
Als je de alimentatie wijzigt of stopzet, moet je eerst een verzoekschrift indienen via de rechter. Daarbij is een advocaat nodig. Het is ook mogelijk om de alimentatieduur te verlengen, je moet dan aanvraag doen bij de rechter.
Afzien van partneralimentatie
Wanneer jullie beiden, na de scheiding en los van elkaar, genoeg inkomsten hebben om in jullie eigen levensonderhoud te voorzien, kun je afzien van partneralimentatie. Het kan zijn dat er in de toekomst wel behoefte ontstaat aan partneralimentatie. Afspraken hieromtrent moet je wel van tevoren opnemen in het echtscheidingsconvenant.
Je kunt dus afstand doen van partneralimentatie, maar dit is niet altijd zonder consequenties. Als je bijvoorbeeld zonder deze alimentatie niet kunt voorzien in je eigen levensonderhoud en een bijstandsuitkering nodig hebt, kan de gemeente het volgende doen:
- Ze geven jou een wel bijstandsuitkering, maar het deel dat je zou krijgen aan partneralimentatie wordt geclaimd bij je ex-partner.
- Ze brengen het alimentatiebedrag in mindering op je uitkering.
- Ze weigeren de uitkering.
Niet nakomen betalingsafspraak
Als je ex-partner de partneralimentatie niet meer betaalt, kun je de hulp inschakelen van het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdrage (LBIO). Zij kunnen de alimentatie voor je innen door bijvoorbeeld beslag te leggen op zijn of haar salaris.
Bron: Rijksoverheid/uitelkaar.nl/Judex