Is biologisch écht veel beter?

Wat is biologisch?

Bij een biologisch product is tijdens de productie zoveel mogelijk rekening gehouden met mens, milieu en dierenwelzijn. Wat "zoveel mogelijk rekening houden" inhoudt, is vastgesteld in Europese wetgeving. 'Hierin staan eisen voor de manier waarop een biologisch product tot stand komt, zoals de weidegang voor vee', zegt Mariken de Bruijn, woordvoerder van Skal Biocontrole. Skal houdt in Nederland toezicht op de naleving van de biologische wetgeving. 

Het verschilt per product welke eisen zijn opgesteld. Hieronder staan een aantal eisen per sector:

Biologische landbouw en verwerking:

• Dieren krijgen minder antibiotica.
• Gewassen worden uitsluitend op grond geteeld en niet op kunstmatige ondergronden. 
• Producten worden niet doorstraald om ze langer houdbaar te maken. 
• Geen gebruik van chemische stoffen voor kleur, geur en smaak. 

Biologische kippen:

• Biologische kippen hebben veel meer ruimte in vergelijking met de niet-biologische soort: maximaal tien biologische kippen per vierkante meter ten opzichte van zo'n twintig per vierkante meter bij niet-biologische kippen zonder Beter Leven-keurmerk.
• Biologische kippen worden op latere leeftijd geslacht, minimaal na 81 dagen. Een 'plofkip' wordt volgens Wakker Dier al na 41 dagen geslacht. 
• Biologiche kippen hebben ruimte om naar buiten te gaan. Dit is bij de minst biologische kipsoorten (lees: zonder Beter Leven-keurmerk) niet mogelijk. 

Biologische runderen:

• Biologische koeien hebben met minimaal acht vierkante meter meer ruimte. Ter vergelijking: rundvlees met één ster van het Beter Leven-keurmerk moet minimaal 5,4 vierkante meter ruimte hebben. Voor rund zonder keurmerk is geen eis voor de weidegang.
• De dieren moeten zachte ligplekken hebben.
• Ze kunnen minimaal 210 dagen per jaar de wei in. Voor melkvee is dit minimaal 120 dagen. Ook hier is voor dieren zonder keurmerk geen eis voor. 

Een biologisch product is overigens iets anders dan een product met een Beter Leven-keurmerk. Beter Leven gaat alleen over dierenwelzijn en niet over bijvoorbeeld het milieu. Op de site van het Voedingscentrum staan meer eisen voor biologische producten, waaronder voor varkensvlees en vis.

'Je mag een product niet zomaar biologisch noemen'

De term 'biologisch' en afgeleiden zoals 'bio', 'organic' en 'eko' zijn wettelijk beschermd. Dit betekent dat alleen gecertificeerde bedrijven deze termen mogen gebruiken voor producten. 'Dat bio-certificaat krijg je pas nadat je een toelatingsonderzoek van ons hebt gehad' zegt De Bruijn. In Nederland zijn er bijna 5000 gecertificeerde biologische bedrijven.

Als op een product staat dat het biologisch is kun je er dus doorgaans wel vanuit gaan dat het voldoet aan de wettelijke eisen en een stuk beter is op het gebied van milieu en dierenwelzijn, in vergelijking met niet-biologische producten.

Keurmerken voor biologisch voedsel

Biologische producten zijn te herkennen aan een Europees biologisch keurmerk. 'Zie je dit keurmerk dan weet je dat het product is gemaakt met respect voor onder andere dierenwelzijn en biodiversiteit', zegt De Bruijn.  

Naast het Europese biokeurmerk kan een product nog twee aanvullende keurmerken dragen. Deze twee keurmerken kunnen alleen bovenop het Europese keurmerk komen. 

1. Het EKO-logo. Dit is een keurmerk voor producten van Nederlandse biologische bedrijven die zich inzetten voor extra duurzaamheid, bovenop bio.
2. Demeter. Dit private keurmerk staat voor biologisch-dynamische producten die tot stand zijn gekomen volgens antroposofische principes, waarbij levenskracht centraal staat. Demeter-producten worden geteeld zonder kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen en zijn vooral te vinden in natuurwinkels. 

Op onderstaande afbeelding zie je van links naar rechts: het algemene Europese biokeurmerk, het EKO-logo en het Demeter-keurmerk. 

Op de site van het Voedingscentrum lees je meer over het biologisch Europees keurmerk, EKO en Demeter. 

Is biologisch gezonder? En veiliger?

Veel mensen denken dat een product gezonder is als het biologisch geproduceerd is. Dit valt helaas niet zo zwartwit te zeggen. 'In het algemeen is niet aangetoond dat biologisch voedsel gezonder is dan gangbaar voedsel', stelt het Voedingscentrum. Hetzelfde geldt voor de veiligheid van een product. Ga er dus niet blind van uit dat een product gezond of veiliger is als er een biologisch keurmerk op staat. 

Als je naar individuele biologische producten gaat kijken zijn er wel een aantal positieve voordelen. Zo zitten er meestal minder chemische bestrijdingsmiddelen op biologische producten. Ook bevat biologisch vaak meer vitamine C, mineralen en bio-actieve stoffen. Het risico op resten van diergeneesmiddelen (zoals antibiotica) is kleiner bij biologische producten. Ook is de kans op infecties zoals salmonella bij dierenvlees kleiner, omdat de dieren minder snel geslacht worden en dus de kans hebben om over zo'n infectie te groeien. 

Prijs van biologisch: ongeveer 1,75 keer duurder

Op basis van een prijsvergelijking in 2019 stelt de Consumentenbond dat biologische producten gemiddeld zo'n 1,75 keer duurder zijn dan niet-biologische producten. Dit lijkt fors, maar A-merken zijn vaak duurder dan biologische producten.

Voor een biologische product betaal je meestal wat meer, maar je weet dan dus wel zeker dat er rekening is gehouden met strenge eisen voor dierenwelzijn en milieu.