Je koffiezetapparaat ontkalken en schoonmaken: experts geven tips

Koffiezetapparaten bij consumenten thuis draaien overuren nu veel mensen vanwege de coronacrisis niet naar hun werk kunnen. Toch geeft 73% van de Nederlanders aan nog net zoveel koffie te drinken als vóór deze periode, en 18% zegt zelfs meer koffie dan anders te drinken. Dat zijn enkele bevindingen van Care Club. Deze onderneming biedt reinigingsproducten voor huishoudelijke apparaten aan in abonnementsvorm. De start-up valt onder BSH Huishoudapparaten en dat is weer een dochteronderneming van de Bosch Groep.

Het belang van ontkalken en schoonmaken

Uit het Care Club-onderzoek blijkt verder dat een meerderheid van de Nederlanders hun koffiezetapparaat niet goed schoonmaakt. Een minderheid maakt de buitenkant van het apparaat schoon met een doekje (40%) en ook losse onderdelen worden door een klein deel meegenomen in de vaatwasser (33%).

Slechts 47% ontkalkt de koffiemachine regelmatig en nog minder mensen gebruiken een goed reinigingsmiddel (14%). 'Het ontkalken en reinigen is niet alleen voor de levensduur van het apparaat van belang, het komt de smaak van de koffie ook ten goede. Bovendien blijven er met de gewone huis-tuin-en keukenmiddelen nog altijd koffieresten achter waarin bacteriën kunnen gaan huizen”, weet Emile Verbeek, Country Lead van Care Club in Nederland.

'Op basis van ons onderzoek en cijfers uit de markt verwachten we dat koffiemachines in Nederlandse huishoudens 30 tot 50% meer gebruikt worden tijdens de lockdown. Dit betekent dat er sinds de lockdown in Nederland honderden miljoenen extra kopjes koffie thuis zijn gedronken. Bij zulk intensief gebruik van huishoudelijk apparatuur wordt onderhoud en hygiëne nog belangrijker.'

Wendelien van Bunnik houdt zich eveneens beroepshalve met koffie bezig, maar dan als bar manager van Single Estate Coffee én als prijswinnende barista: ze is de regerende Nederlandse barista- en aeropresskampioen én de wereldkampioen aeropress. Ook zij onderkent het belang van goed koffiezetapparaat-onderhoud: 'Ontkalken is belangrijk voor het behoud van je apparaat. En het schoonhouden ervan komt de smaak van je koffie ten goede.'

Verbeek: 'Als je het hebt over het reinigen van een apparaat dan denken veel mensen: oh ja, ik doe we even een doekje er overheen en dan is het apparaat gereinigd, maar dit gaat juist echt om de binnenkant.

'Dus je hebt twee dingen: het ontkalken en het reinigen. Dat zijn ook twee aparte acties. Het beste kun je eerst ontkalken, want dan wordt al het kalk opgelost en evenuele bacterien die daarin zitten. En daarna het apparaat reinigen van binnen met speciale reiniger.'

Gebruik van huis-tuin-en-keukenmiddelen niet altijd verstandig

Koffiezetapparaten heb je in allerlei soorten en maten: van filterkoffiezetters tot machines met pads of cups en van cafetières tot volautomatische apparaten. Die zetten de koffie allemaal op een andere wijze, maar het is niet zo dat één manier de beste is, aldus Van Bunnik. 'Het is vooral een kwestie van smaak, en van hoeveel moeite je wil doen.'

Die moeite zit 'm niet alleen in het koffie zetten zelf, maar ook in het schoonmaken en onderhouden. Huis-tuin-en-keukenmiddeltjes als azijn of soda zijn bruikbaar voor de wat meer 'ouderwetse' apparaten, zoals de varianten die met filterzakjes werken, maar voor meer complexe machines zijn die minder geschikt.

Verbeek: 'Met name die (vol)automaten zijn een stuk gevoeliger. Die werken met een veel hogere watertemperatuur en ook de druk in het apparaat is veel groter. Daardoor kun je beter niet met azijn werken, maar met de middelen die daarvoor gemaakt zijn. Dus professionele ontkalker en reinigingsproducten.'

Van Bunnik benadrukt dat je vooral de onderdelen van je apparaat die daadwerkelijk met koffie in aanraking komen, goed moet reinigen. Daarvoor kun je volgens haar beter speciale koffiemachinereiniger gebruiken dan een 'standaard' schoonmaakproduct zoals afwasmiddel.

'Koffie is een vettige substantie, en espressomachinereiniger is eigenlijk gewoon een ontvetter, net als afwasmiddel. Maar ik durf niet te zeggen dat je hiervoor dus ook Dreft kunt gebruiken... Zo'n product is vaak geparfumeerd, en je wil niet dat je koffie naar bloemetjes of citroentjes gaat smaken.'

Tips voor goed onderhoud van je koffiezetapparaat

Naar aanleiding van zijn onderzoek onder koffiedrinkende consumenten zet Care Club drie onderhoudstips op een rij.

• Ontkalk je koffiezetapparaat eens in de 2 à 3 maanden. Hiermee voorkom je kalkaanslag en dat restjes koffie achterblijven. Het gevolg is een langere levensduur, betere koffietemperatuur en een lekkerdere smaak.
• Maak je waterfilter elke 3 maanden schoon, of vervang deze. Hierdoor wordt het apparaat beschermd tegen kalkaanslag, chloor, lood en koper en het verbetert de smaak van de koffie.
• Reinig het koffiezetapparaat elke drie weken met bijvoorbeeld een reinigingstablet om koffieaanslag te verwijderen.

Barista Van Bunnik vult aan: 'Het is misschien een open deur, maar voorkomen is beter dan genezen. Dus gebruik zacht water, bijvoorbeeld uit een waterfilter, om al te veel kalkaanslag te voorkomen.'

De koffiekampioen vindt de genoemde periode van twee of drie maanden overigens niet per definitie geschikt als vuistregel. 'Het hangt er vooral van af of je veel of weinig koffie drinkt. Zelf zou ik zeggen: gebruik je gezond verstand. Zit er kalk in je apparaat? Gebruik een ontkalker. Ziet het er vies uit of gaat de koffiesmaak achteruit? Maak het (extra) schoon.'