Kankermedicijn uit basispakket, tenzij bewezen dat je er langer door leeft
Je hebt kanker. Er bestaat een medicijn dat je ziekte kan afremmen. Je arts staat erachter, jij wil beginnen. Maar dan blijkt: het wordt niet meer vergoed. Vanaf 18 juni 2025 geldt dit voor een groep kankerpatiënten die aangewezen waren op zogeheten PARP-remmers. Volgens Zorginstituut Nederland werken ze bij sommige mensen onvoldoende, waardoor de vergoeding voor hen stopt.
Wat zijn PARP-remmers?
PARP-remmers zijn medicijnen die worden ingezet bij onder meer gevorderde of terugkerende eierstokkanker en uitgezaaide borstkanker. Ze grijpen in op het DNA-herstelproces van kankercellen en zijn vooral effectief bij mensen met een BRCA-genmutatie. Tot voor kort werden ze in bredere patiëntengroepen voorgeschreven, vaak met het idee: baat het niet, dan schaadt het niet.
Maar volgens Zorginstituut Nederland is dat niet langer houdbaar. Alleen als een middel aantoont dat het het leven verlengt of de kwaliteit ervan verbetert, hoort het thuis in het basispakket.
“We willen mensen alleen behandelen met medicijnen als ze zorgen voor genezing, verlenging van het leven of een betere levenskwaliteit. Daar heeft de patiënt recht op,” zegt voorzitter Mark Janssen. “Het is belangrijk om het beschikbare zorgbudget alleen uit te geven aan zorg die werkt.”
Voor wie stopt de vergoeding?
Uit de herbeoordeling blijkt dat PARP-remmers alleen effectief zijn voor een selecte groep. Concreet betekent dit:
- Terugkerende eierstokkanker mét BRCA-mutatie
- Gevorderde eierstokkanker mét BRCA-mutatie
Volgens de NOS worden ongeveer duizend mensen per jaar behandeld met deze middelen. Door het nieuwe besluit halveert dat aantal waarschijnlijk. De geschatte besparing: ruim tien tot vijftien miljoen euro per jaar.
Wat betekent dit voor patiënten?
De impact is groot. Zonder vergoeding zijn deze middelen nauwelijks toegankelijk. Een kuur kan meer dan honderdduizend euro kosten. Voor patiënten zonder BRCA-mutatie betekent het: óf je doet niet mee, óf je zoekt je heil in klinische studies, of in het buitenland.
Er geldt wel een overgangsregeling. Wie het middel nu al gebruikt, mag de behandeling afmaken. Voor nieuwe patiënten gelden de aangescherpte criteria direct.
Waarom deze herbeoordeling?
De beslissing is onderdeel van een bredere beweging binnen de Nederlandse zorg. Sinds het Integraal Zorgakkoord van 2022 is afgesproken om dure medicijnen structureel opnieuw te beoordelen. De uitgaven aan kankermedicatie stegen in tien jaar van 1,1 miljard naar 2,6 miljard euro. Volgens het Zorginstituut stond daar geen evenredige stijging van overleving tegenover.
Tegelijk is er kritiek. De Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie (NVMO) stelt dat sommige internationale onderzoeken waarop het besluit is gebaseerd van lage kwaliteit zijn. Er zou gewerkt zijn met ongelijksoortige patiëntgroepen, wat de conclusies minder robuust maakt.
Zorginstituut-directeur Koenraadt-Janssen erkent dat er praktijkdata ontbreken, maar stelt dat het beschikbare bewijs niet genoeg is om de middelen in het pakket te houden.
Wat kun je doen?
- Vraag je arts of je in aanmerking komt op basis van je BRCA-status.
- Informeer naar lopende klinische studies waarin je mogelijk kunt instromen.
- Meld je situatie bij je zorgverzekeraar.
Systeemlogica vs. mensenleven
De herbeoordeling toont hoe ons zorgstelsel functioneert onder druk. De grens ligt niet langer bij medische werking, maar bij statistisch bewijs. Tijdelijke ziekteafremming of persoonlijke hoop is onvoldoende als het geen aantoonbare ‘gezondheidswinst’ oplevert.
Wat dat betekent voor patiënten wordt nu zichtbaar. Wie buiten de criteria valt, krijgt geen toegang. Zelfs niet als het middel je tijd, regie of verlichting kon geven.