Keratoconus: wat is de oorzaak?
In het eerste van drie artikelen over keratoconus stond centraal wat keratoconus is en wat de gevaren ervan zijn. In dit artikel gaan we verder in op de gevaren en meegenomen het ontstaan van de oogziekte.
Waarom krijgen mensen keratoconus? Het is een vraag waar ondanks veel onderzoek nog veel onduidelijkheid over bestaat. Mor Dickman, oogarts en hoornvliesspecialist van het Maastricht UMC+, geeft een voorbeeld. 'Bij een inflammatoire ziekte zijn er problemen met het immuunsysteem. Dat heeft te maken met de genen. En heeft dus te maken met erfelijkheid. Keratoconus staat officieel te boek als niet-inflammatoire ziekte. De oorzaak van keratoconus zou dus niet gezocht moeten worden in problemen met het immuunsysteem, genen en erfelijke componenten. Wat blijkt? Er zijn juist aanwijzingen dat dit wél zo is!'
Keratoconus en erfelijkheid
Zo zijn er gevallen bekend van keratoconus waarbij drie broers de oogziekte hebben, evenals hun moeder. 'Je kunt dan moeilijk blijven ontkennen dat het niets met erfelijkheid te maken heeft', stelt Dickman. Keratoconus komt ook vaker voor bij mensen die afwijkingen hebben in de genen, zoals kinderen met het Syndroom van Down of mensen met andere oogaandoeningen. En bij mensen die afwijkingen hebben in het immuunsysteem komt keratoconus óók vaker voor.
Dickman zegt dat het onduidelijk blijft wat keratoconus veroorzaakt en hoe je de oogziekte kunt typeren, omdat het ontwikkelen van keratoconus zo afhankelijk is van andere factoren. Ook bij mensen die geen afwijkingen of aandoeningen hebben.
Wrijven in de ogen
Het wrijven in de ogen is zo'n factor die kan bijdragen aan het ontwikkelen van keratoconus. 'Mensen hebben niet door hoeveel je het oog beschadigt wanneer je erin wrijft. En die mechanische beschadiging aan het oog veroorzaakt een kleine ontstekingsreactie. De genezing daarvan zorgt ervoor dat keratoconus zich kan ontwikkelen', verduidelijkt Dickman.
Bij welke mensen zie je dat keratoconus vaker voorkomt? Mensen met een allergie! Dickman: 'Door een allergie wrijven mensen immers vaak in de ogen. En dan heb je de vraag van de kip of het ei. Mensen hebben een allergische reactie, wrijven in de ogen en krijgen daardoor keratoconus. Of is het zo dat mensen al keratoconus hebben en dat wrijven in de ogen er alleen voor zorgt dat het tot uiting komt?' De hoornvliesspecialist is hoe dan ook bezorgd, omdat er in de Westerse wereld steeds meer kinderen allergieën ontwikkelen. 'Hoe schoner we opgroeien, hoe minder we immuun worden voor dingen en hoe meer allergieën we ontwikkelen. En hoe meer mensen keratoconus krijgen.'
Keratoconus bij jonge mensen
Een andere factor die bijdraagt aan het ontwikkelen van keratoconus is leeftijd. Keratoconus ontwikkelt zich namelijk rond de puberteit. Dat begint met lichte klachten, zoals wazig zien of hoofdpijn. Het wordt dan ook vaak verward met simpelweg slechte ogen. Oplossing? Contactlenzen. 'Maar je kunt je voorstellen dat zo'n bolle contactlens op een kegelvormig oog niet goed zit. Het verslechtert juist de situatie. Bij die jonge doelgroep heb je ook nog eens het probleem dat ze zelf niet vaak aan de bel trekken', licht Michel Versteeg, verenigingsmanager van de Hoornvlies Patiënten Vereniging (HPV), toe.
Zijn mensen boven de veertig dan veilig? Ja en nee. Dickman: 'We denken dat naarmate iemand ouder wordt - maar bijvoorbeeld ook als iemand diabetes heeft - er een soort verstevigingen ontstaan in het hoornvlies. Je krijgt op latere leeftijd dus een natuurlijke beschermlaag, de oogziekte ontwikkelt zich dan niet verder.' Keratoconus wordt tegenwoordig echter vaak te laat wordt ontdekt, als mensen ver in de twintig zijn. Dan is het kwaad al geschied. Het is zodoende zaak voor oogartsen om keratoconus sneller te ontdekken, zodat het eerder behandeld kan worden.
Hoe jij bij jezelf of een ander keratoconus kunt ontdekken en welke behandelingen er mogelijk zijn, lees je in het laatste deel van de keratoconus-artikelen.