Keyvan (59) onder scherp toezicht van banken: ‘Gewoon mijn eigen geld opgenomen’
Op 22 september 1980 was Keyvan, schrijver van het boek De Amerikaan van Karadj, getuige van het bombardement op het vliegveld van Teheran, Iran. Toen Rusland vorig jaar Oekraïne binnenviel, gingen al zijn alarmbellen af. ‘Ik was bang dat financiële diensten zouden uitvallen en heb daarom een groot deel van mijn eigen spaargeld opgenomen.’
Dat hij hierdoor op de radar zou komen van de anti-witwascontrole van de SNS Bank, had hij in de verste verte niet zien aankomen. Op 5 mei 2022 krijgt hij namelijk een brief op de mat waar in niet mis te verstane bewoording staat dat hij verdachte is, tenzij hij het tegendeel kan aantonen: ‘Uit het niets word je als crimineel weggezet en toegesproken.’
Vreemde bewijzen aanleveren
De bewijzen die Keyvan moet aanleveren zijn op zijn zachtst gezegd merkwaardig. ‘Ik kreeg vragen over met welk doel ik de rekening had, waarom ik geld had opgenomen, welke transacties ik in de toekomst van plan was te doen en of ik dit met documenten kon bewijzen. ‘Uitgebreid toelichten’, stond er elke keer bij. Wat zijn dat voor vreemde vragen?’
Te veel macht voor banken
Keyvan schrikt van zowel de inhoud als de bewoording van de brief. ‘Het gaat om je zuurverdiende spaargeld. Waarom hebben de banken zoveel macht dat ze dit van je kunnen vragen? Ik doe altijd netjes mijn belastingaangifte, dus wat ik bezit is gewoon in te zien. Geen haar op mijn hoofd die mee gaat werken aan een onderzoek na een dergelijke brief.’
Risicoprofiel?
In de brief valt ook te lezen dat Keyvan voldoet aan een risicoprofiel. ‘Dan komt de ‘wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme’ ter sprake. Ik kan het niet bewijzen, maar krijg sterk het gevoel dat er sprake is van etnisch profileren.’
Het is niet voor het eerst dat bankklanten dat gevoel krijgen etnische geprofileerd te worden. Toen twee Rabobank-klanten in mei 2021 geld overmaakten naar hun kleinzoon, werd hun rekening geblokkeerd. De bankmedewerker die zij vervolgens belden, zou gezegd hebben dat de transactie verdacht was vanwege de niet-Nederlandse naam van hun kleinzoon. De Rabobank ontkende dat en verloor de zaak die de grootouders aanspanden.
Opheffen rekening en zwarte lijst
Ook staat er in de brief dat de onderlinge vertrouwensrelatie op het spel staat, de rekening kan worden opgeheven en dat hij mogelijk op de zwarte lijst komt. ‘Ik wil niet bij een bank zitten die zo met me omgaat, dus ik heb toen meteen de rekening opgeheven’, zo geeft Keyvan aan.
Problemen in de toekomst
Hoewel Keyvan inmiddels is veranderd van bank, kan het probleem nog een staartje krijgen. ‘Mijn hypotheekadviseur vertelde me dat als banken verplicht worden de gegevens te delen met alle banken, het voor mij lastig kan worden bijvoorbeeld een hypotheek te krijgen. Daar schrik ik wel van.’
Dat laatste heeft alles te maken met de zogeheten ‘navraagplicht’. Dit is onderdeel van een wetsvoorstel waarbij banken verplicht worden bij elkaar navraag te doen over het risico dat een klant aan witwassing doet. Deze wet is nog niet ingevoerd, maar de kans is aanwezig dat dit in de toekomst wel gaat gebeuren.
Reactie SNS
Naar aanleiding van de Radar-uitzending van 27 februari 2023, waarin onder andere Keyvan zijn verhaal vertelt, heeft de SNS een reactie gegeven. Deze is hier terug te lezen.