Lesje economie: AOW voor samenwoners

Uit RADAR+

Als je gaat samenwonen, moet je een fors deel van je AOW inleveren. In je eentje krijg je netto zo’n € 1160 per maand. Dat is de alleenstaanden-AOW. Zodra je samenwoont krijg je ieder netto ongeveer € 795 per maand. Dat is de gehuwden-AOW. Als je nog andere inkomsten hebt, kan het bedrag anders uitvallen; dat heeft met belastingen te maken.

Het kan ook iets hoger uitpakken; per 1 januari 2020 is de AOW een paar procent gestegen en vanaf 1 juli gaat-ie waarschijnlijk omhoog. Daar staat tegenover dat je, als je samenwoont, je vaste lasten kunt delen, zoals huur of hypotheek. Daarom is de gehuwden-AOW per persoon lager dan de alleenstaanden-AOW. De uitkeringen zijn gebaseerd op het minimumloon. Samen krijg je daarvan 100 procent, in je eentje 70 procent.

Hoe vaak slaap je bij elkaar?

Dat de AOW verschil maakt tussen alleen wonen en samenwonen is niet zo gek. Wat wel gek is, is dat je minder AOW zou krijgen als je apart woont, maar wel vaak bij elkaar bent. Dat gebeurde tot voor een paar jaar geleden. Toen bogen inspecteurs zich serieus over de vraag hoeveel nachten je bij elkaar mocht slapen zonder dat je gekort zou worden op je AOW. Dat leidde tot ellendige situaties.

Stellen die vanwege een verlaagde uitkering noodgedwongen bij elkaar introkken, terwijl ze liever wilden latten. Of stellen die bij elkaar wilden blijven slapen, maar dat toch maar niet deden. Dat hadden ze die week al twee keer gedaan en nóg eens durfden ze niet, want stel dat de inspecteur zou ingrijpen.

Het is treurig om zo betutteld te worden terwijl je er al een heel leven op hebt zitten vol zelfstandige beslissingen. Er zijn nog steeds AOW’ers die hier bang voor zijn, maar de regels zijn veranderd. Als je gaat samenwonen of trouwen gaat je AOW-uitkering omlaag naar het gehuwden-niveau, maar bij een latrelatie niet. Dan geldt de tweewoningenregel. Je moet  allebei een eigen huur- of koophuis hebben, waarover je vrij kunt beschikken. Je mag het dus niet verhuren. Ook moet je de kosten zelf betalen, zoals huur of hypotheek, energie en gemeentelijke belastingen. En je moet bij de gemeente ingeschreven staan op je eigen adres.

Uitzonderingen op de regel

Het is overigens niet zo dat je altijd minder AOW krijgt als er iemand bij je intrekt. Ouderen blijven eindeloos zelfstandig wonen, ook als ze dat niet meer kunnen. Dat is kabinetsbeleid. Dus komt het steeds vaker voor dat volwassen kinderen bij hun vader of moeder intrekken om een oogje in het zeil te houden en extra zorg te geven.

Het kabinet was van plan om in die gevallen minder AOW uit te keren. Maar dan word je nóg afhankelijker van je kinderen. Onder andere ouderenorganisaties hebben zich hier met succes tegen verzet. Als je samenwoont met je volwassen kinderen, houd je de alleenstaanden-AOW.

Dit geldt ook als je een kamer verhuurt. Dan moet het wel om een zakelijke relatie gaan: er is een huurcontract en de huurder betaalt een normale huur. Stellen die slim denken te zijn en hun relatie omzetten in een zakelijke relatie om op die manier extra AOW te krijgen, hebben pech. Met iemand met wie je eerder getrouwd was of samenwoonde, kun je geen commerciële relatie hebben.

De wetgever verbiedt twee walletjes

Om misbruik tegen te gaan is in de wet ook geregeld dat stellen die getrouwd zijn niet onder de tweewoningenregel kunnen vallen. Want dan zou je, terwijl je getrouwd bent, officieel apart kunnen gaan wonen om meer AOW op te strijken. En omdat je ondertussen getrouwd blijft, kan de één belastingvrij een groot bedrag erven als de ander overlijdt. Of een ander voordeel opstrijken. Je zou dan van twee walletjes eten. Dat vindt de wetgever ongewenst.

Van netto zo’n € 1160 per maand naar ongeveer € 795
+    AOW is gebaseerd op het minimumloon. Samen krijg je 100 procent, in je eentje 70 procent.
+    Latrelatie? Dan moest je tot voor kort ook AOW inleveren, dat is gelukkig niet meer zo.
+    Als je samenwoont met volwassen kinderen, houd je de alleenstaanden-AOW.

Lees meer in ons magazine RADAR+