Mag een website jouw woning- en hypotheekgegevens zomaar verkopen?
Wie een adres invoert op websites zoals KadastraleKaart.com krijgt in één oogopslag te zien wie de eigenaar is van een woning, hoe groot het perceel is en welke hypotheek erop rust. Voor makelaars en woningzoekers is dat handig. Maar veel consumenten schrikken wanneer ze ontdekken dat dezelfde informatie óók over henzelf te koop staat. Hoe kan dat? En mag dat eigenlijk wel?
Openbare gegevens die commercieel worden doorgegeven
In Nederland vallen kadastrale gegevens onder de openbare registers. Dat betekent dat iedereen in principe mag opvragen wie eigenaar is van een perceel en welke rechten aan dat stuk grond verbonden zijn. Die openbaarheid is wettelijk vastgelegd, zegt woordvoerder Nicole Stappers van het Kadaster.
Volgens haar is dat geen keuze, maar een verplichting: “Het Kadaster is een openbaar register. De digitale kadastrale kaart valt onder de open data binnen het stelsel van basisregistraties. Wij zijn verplicht die gegevens beschikbaar te houden.”
Toch betekent dat niet dat commerciële platforms automatisch met het Kadaster samenwerken. Stappers benadrukt dat verschil direct: “Wij leveren data aan partijen die aan de voorwaarden voldoen, maar er is geen sprake van een samenwerking.”
Bedrijven mogen deze gegevens afnemen, maar moeten zich strikt houden aan de Kadasterwet én aan de privacyregels. Daarbij komt nog een andere harde grens: gegevens laten afschermen is alleen mogelijk in de meest uitzonderlijke situaties, zoals bedreiging.
Hoe werkt KadastraleKaart.com?
KadastraleKaart.com is een van de websites die deze gegevens doorverkoopt. Volgens beheerder Michiel gebeurt dat volledig transparant en één-op-één. “KadastraleKaart.com ontvangt de gegevens rechtstreeks en ongewijzigd van het Kadaster. Bij een verwijderverzoek vragen we om een foto van een adressering, zodat we kunnen controleren dat het verzoek echt van de betrokkene komt. Dat is de minst ingrijpende vorm van verificatie.” Gemiddeld komen er twee verwijderverzoeken per maand binnen, zegt hij, en die worden per mail afgehandeld.
Mag dit juridisch?
Volgens jurist Charlotte Meindersma (Charlotte’s Law) wel. Zij benadrukt dat kadastrale gegevens in de basis al openbaar zíjn en dat een commerciële partij die mag doorleveren – mits die duidelijk aangeeft waar de informatie vandaan komt en zich aan de AVG houdt. Ze nuanceert ook de kwestie rondom het verwijderen van gegevens:“Er bestaat geen absoluut recht op verwijdering. Een organisatie mag bewijs van identiteit vragen, zolang dat zo beperkt mogelijk gebeurt.”
De Autoriteit Persoonsgegevens: ‘Openbaar is niet hetzelfde als vrij te gebruiken’
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) kijkt strenger naar dit soort commerciële hergebruik. De toezichthouder waarschuwt dat het openbaar maken van persoonsgegevens risico’s met zich meebrengt, zoals scraping, misbruik en doorverkoop. “Zodra gegevens openbaar zijn, verlies je controle over het gebruik,” zegt woordvoerder Herbert Brinkman. “Daarom pleit de AP al langer voor beperking van toegang tot belanghebbenden en voor het beperken van grootschalige verstrekking aan commerciële partijen.”
De AP bevestigt dat gegevens over woningeigendom gewoon persoonsgegevens zijn. De openbaarheid via de Kadasterwet verandert niets aan de verplichtingen van derden die deze data opnieuw verwerken. “Publiek beschikbare gegevens mogen niet onbeperkt en voor elk commercieel doel worden hergebruikt. Een bedrijf moet kunnen aantonen dat het een geldige grondslag heeft, een zorgvuldige belangenafweging maakt en niet méér gegevens publiceert dan nodig.”
Het kabinet werkt zelfs aan een wijziging van het Kadasterbesluit, zodat zoeken op naam alleen nog mag voor beroepsgroepen die dit voor hun werk nodig hebben. Dat betekent dat commerciële doorverkoop in de toekomst verder kan worden ingeperkt.
Ook over verificatie is de toezichthouder helder:“Organisaties moeten altijd de minst ingrijpende vorm kiezen. Een kopie ID vragen gaat al snel te ver.”
En voor consumenten die zich zorgen maken is er nog een belangrijk punt: “Mensen kunnen altijd bezwaar maken, inzage vragen of een klacht indienen bij de AP. Ook collectieve acties zijn mogelijk wanneer een groep vindt dat hun gegevens onrechtmatig worden verwerkt.”
Wat kun je zelf doen?
Consumenten die niet willen dat hun gegevens op commerciële websites staan, kunnen bij die partij een verwijderverzoek indienen. Websites mogen om een vorm van verificatie vragen, maar moeten dat zo beperkt mogelijk doen. Wel blijft één ding overeind: bij het Kadaster zelf blijven de gegevens openbaar, tenzij er sprake is van een specifieke veiligheidsdreiging.
Hoewel het voor veel mensen ongemakkelijk voelt dat hun woning- of hypotheekgegevens op commerciële platforms verschijnen, is de basis simpel: kadastrale gegevens zijn openbaar, en bedrijven mogen die – binnen strenge voorwaarden – doorleveren. Maar ook voor die bedrijven geldt: transparantie, zorgvuldige verwerking en naleving van de AVG zijn verplicht. En achter de schermen werkt de overheid ondertussen aan wetgeving die het hergebruik verder zal inperken.