Medicijnresten in drinkwater - vraag & antwoord RIVM
Hieronder lees je de reactie (in vraag-antwoord-vorm) van Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu op het onderwerp van Radar: 'Medicijnresten in drinkwater, wat zijn de risico's?'
In het RIVM Rapport staat: 'omdat ondanks de beperkte gegevens, ook van een aantal geneesmiddelen bekend is dat de veilige concentratie wordt overschreden, is er aanleiding tot zorg over de effecten van geneesmiddelen in het milieu.' [Geneesmiddelen en waterkwaliteit 2016-0111, Moermond et al.]. Is deze reden tot zorg er nog steeds?
RIVM: 'Ja, deze reden tot zorg is er nog steeds. We hebben onlangs een overzicht gemaakt van de monitoringsdata van de stoffen die in het genoemde rapport hoog eindigden. Carbamazepine, diclofenac, sulfamethoxazol en gabapentine, vier verschillende stoffen, werden in 2017 allemaal in 40-70% van alle bemonsteringen aangetroffen. In 2017 bleek diclofenac bijvoorbeeld in 66% van alle metingen in het waterkwaliteitsportaal (het overzicht van metingen van de verschillende waterbeheerders) boven de rapportagegrens aangetroffen, en in 32% van de gevallen was dat boven de nieuwe binnen Europees kader voorgestelde norm. Andere stoffen, zoals azitromycine, claritromycine, sulfamethoxazol en carbamazepine laten ook normoverschrijdingen zien in oppervlaktewater.'
En op welke manier doet het RIVM hier (nog steeds) onderzoek naar?
RIVM: 'Het RIVM is zeer nauw betrokken bij het thema medicijnresten in oppervlakewater. Wij volgen alle ontwikkelingen (nationaal en internationaal) op de voet, en adviseren de ministeries van IenW en VWS over dit thema. Ik ben zelf lid van het ‘kernteam’ van IenW, VWS, LNV, VEWIN en de Unie van Waterschappen en voer het secretariaat van de interdepartementale werkgroep. We zijn actief betrokken bij de milieubeoordeling bij de toelating van (dier)geneesmiddelen en de normafleidingen voor (dier)geneesmiddelen, in nationaal en internationaal verband. Momenteel doet het RIVM onderzoek naar diergeneesmiddelen in water, samen met een aantal andere onderzoeksinstituten. Ook werken we aan methodes om de waterkwaliteit op een niet-chemische manier te monitoren (met effectmetingen).'
Is er bij het RIVM bekend hoeveel medicijnresten er vanuit het buitenland het Nederlandse oppervlaktewater binnenkomt?
RIVM: 'Een aantal jaren geleden heeft het RIVM hierover een rapport uitgebracht. In de grote rivieren is de invloed vanuit het buitenland groter dan in de kleinere wateren waarop rioolwaterzuiveringen lozen. De mate waarin buitenlandse invoer van invloed is, hangt sterk af van de eigenschappen van het medicijn. Van slecht afbreekbare medicijnresten komt een groter percentage uit het buitenland dan van medicijnresten die sneller afbreken. Zie hiervoor: Drinkwaterbereiding uit oppervlaktewater: verkennende analyse herkomst vier geneesmiddelen : Carbamazepine, metoprolol, metformine, amidotrizoïnezuur.'
Welke medicijnresten worden momenteel actief gemonitord?
RIVM: 'Het RIVM voert geen monitoringsprogramma’s uit. Dat is een taak van waterbeheerders, zoals waterschappen. Er worden door de waterschappen tientallen verschillende medicijnresten actief gemonitord. Het is niet mogelijk om alle circa 2000 toegelaten stoffen te monitoren.'