Medische misinformatie op TikTok: zo herken je het

TikTok staat vol gezondheidsclaims die niet wetenschappelijk zijn onderbouwd, zo behandelen we in de uitzending van 18 december 2023. Hoe herken je deze beweringen en kun je wetenschappelijke kennis onderscheiden niet-wetenschappelijke adviezen? Radar zet verschillende signalen voor je op een rij.
Wantrouwen medische wetenschap
“Er zijn een paar ingrediënten bij dit soort filmpjes waar ik me zorgen over maak”, zegt huisarts Isabel Ullmann in gesprek met Radar. Zo gaan er bij haar alarmbellen rinkelen als de reguliere geneeskunde wordt ontmoedigd en er wantrouwen wordt gewekt. “Bijvoorbeeld als mensen zeggen: ‘jouw dokter doet geen onderzoek of kijkt niet holistisch, maar naar één stukje.’”
Producten die (veel) geld kosten
Een ander signaal dat je mogelijk te maken hebt met onwetenschappelijke medische adviezen, is als er een verdienmodel aan vast hangt. “Dan krijg je een vertroebeling van belangen”, vertelt ze. “Daardoor kunnen influencers gemotiveerd raken om adviezen te geven die misschien helemaal niet goed zijn voor mensen.’”
Onrealistische beloften
Volgens Ullman is er steeds meer foutieve informatie doordat werd gedacht dat de medische wereld een toverstaf zou hebben waar alles mee kan worden opgelost. Maar dat bestaat natuurlijk niet. “Op het moment dat iets anders de toverstaf zou moeten zijn, dan moet iedereen bij zichzelf te rade gaan of dat wel kan kloppen”, zegt ze.
‘Jongeren passen hun gedrag aan’
Dat veel mensen zich medisch laten informeren op het platform TikTok, vindt ook directeur van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik, Ruud Coolen van Brakel, een zorgwekkende ontwikkeling. “Vooral veel jongeren passen hun gedrag aan, aan de adviezen die ze krijgen op social media”, vertelt hij aan Radar. “En dat kan ontzettend schadelijke gevolgen hebben.”
‘Je kunt het niet onderscheiden’
Toch zijn er ook professionals die graag hun onderbouwde medische kennis delen op het platform TikTok. Het is volgens Coolen van Brakel echter lastig echt medisch advies te onderscheiden van misinformatie. Waarom? “Je kan geen goede informatie van slechte informatie onderscheiden als je er geen verstand van hebt."
Coolen van Brakel geeft daarom een advies: “als je een gezondheidsprobleem hebt of een gezondheidsvraag, stel die vraag aan iemand die er verstand van heeft. Aan je huisarts, je apotheker of wat mij betreft de drogist.”
De uitzending van Radar op 18 december 2023 bekijk je hier.