Medische voetbehandelingen: wanneer mag je worden behandeld?

Het verbod op contactberoepen in coronatijd gericht op uiterlijke verzorging is niet van toepassing op medisch pedicures. Het gaat dan om medisch noodzakelijke voetbehandelingen. Sinds de overheid op 24 maart het besluit nam om medische noodzakelijke voetzorg in de coronatijd door te laten gaan, kwamen er veel vragen binnen over het uitvoeren van behandelingen, van zowel medisch pedicures, als de cliënt.

Voetzorg gaat in bepaalde situaties door

'Medisch pedicure valt eigenlijk onder uiterlijke verzorging, dit maakt het verlenen van zorg lastig. Gelukkig heeft de overheid gezegd dat er uitzonderingen voor het behandelen van patiënten gemaakt mogen worden. De voetzorg mag in bepaalde situaties doorgaan. Je hebt een groep met gecontracteerde zorg en een groep met ongecontracteerde zorg', vertelt Igna Breedeveld, medisch pedicure en bestuurslid van brancheorganisatie ProVoet.

'De gecontracteerde zorg houdt in: Voetzorg bij diabetes patiënten, vanaf zorgprofiel 2. Hoe hoger het zorgprofiel, hoe meer risico je hebt om complicaties op te lopen. De zorg wordt in dit geval verleend in samenwerking met podotherapeuten. Deze podotherapeuten geven toestemming voor een behandeling als het medisch noodzakelijk is,' zegt Igna Breedeveld.

Beroep op expertise van medisch pedicure

'Een grote groep patiënten die valt onder niet-gecontracteerde zorg: normaal gesproken verwijst de huisarts door en bepaalt hij/zij dat er een behandeling nodig is. En soms is er geen verwijzing en komt de cliënt meteen bij medisch pedicure terecht', zegt Igna.

Nu mag niet-gecontracteerde medisch noodzakelijke voetzorg door de medisch pedicure zélf geïndiceerd worden, daar waar dat voor de coronacrisis ook al het geval was. Er is hiervoor géén doorverwijzing van de huisarts meer nodig.

'Er wordt een beroep gedaan op de expertise van de medisch pedicure om zélf te bepalen of behandeling van niet van corona verdachte cliënten momenteel medisch noodzakelijk is. Het geldt voor de noodzakelijke zorg waar in de reguliere situatie ook geen verwijzing voor nodig is. Belangrijk daarbij is dat je per cliënt gaat bekijken: Als we de zorg nu uitstellen, gaat deze patiënt dan complicaties oplopen? Heeft de cliënt kans op complicaties, dan is het van belang dat de zorg wordt verleend. Als medisch pedicure kijk je ook in het cliëntenbestand en ken je de achterliggende aandoeningen van een cliënt en kan je zien wie dringend zorg nodig heeft', vertelt Igna Breedeveld.

Medisch noodzakelijke voetzorg

Maar wat is dan medisch noodzakelijke voetzorg? Hieronder de voorbeelden op een rij:

1. Een ingroeiende nagel of traumanagel die zonder behandeling risico heeft op ontsteken.
2. Een likdoorn die zonder behandeling zal gaan ontsteken.
3. Eelt of kloven dat zonder behandeling risico geeft op onderhuidse bloedingen of een zweer (ulcus).
4. Open kloven bij personen met risicovoeten (diabetes mellitus, vaatlijden, reumatische aandoeningen, kanker, neurologische aandoeningen).
5. Voetzorg bij personen met diabetes mellitus en zorgprofiel 3 en 4 en uitsluitend na overleg met de gecontracteerde podotherapeut of hoofdbehandelaar en alleen in die situatie waar het niet behandelen zal leiden tot onomkeerbare complicaties.
6. Een achterliggende aandoening waarbij het risico op complicaties aanwezig is als er geen behandeling zal plaatsvinden.
7. Een hypertrofische nagel die als gevolg van extreme dikte in de huid drukt en zonder behandeling zal leiden tot een ontsteking.

‘Het liefste help je iedereen’

Het kan zo zijn dat je niet dringend zorg nodig hebt, maar wat kan je dan doen? 'Als de cliënt in kwestie met het uitstellen van de behandeling geen complicaties oploopt, maar bijvoorbeeld wel last heeft van eelt of een pijnlijke likdoorn, dan is dat heel vervelend. Het liefste help je iedereen, maar dat gaat nu niet. Wel kan de medisch pedicure in kwestie altijd adviezen of tips geven om de pijn te verminderen. Per situatie is de advisering ook verschillend', vertelt Igna Breedeveld.

Wat kun je thuis doen?

• Je bent nu veel thuis, probeer je voeten niet teveel te belasten en draag geen knellende schoenen en/of kousen. Goed passende schoenen/kousen kunnen worden gedragen.
• Beeldbellen met de medisch pedicure is een mogelijkheid of maak een foto van de plek waar een klacht over is en stuur deze naar de medisch pedicure. Deze kan dan zien wat er aan de hand is.
• Je kunt een voetvijl of eeltvijl gebruiken voor de meest ernstige problemen om eelt op een veilige manier te verwijderen. Vijl altijd één kant op en niet heen en weer. Het verdient de voorkeur om na het vijlen de voeten te wassen (geen voetbad) en daarna in te smeren met een voetcrème.
• Worden de nagels te lang? Vraag dan een huisgenoot deze voorzichtig en recht af te knippen of iets korter te vijlen met de niet grove kant van een diamantvijl/nagelvijl.
• Bij een pijnlijke likdoorn kan voorzichtig het bovenste laagje eelt worden verwijderd met een voetvijl. Eventueel daarna de likdoorn insmeren met een zachte, vette, zalf en afplakken met een pleister.
• Ook brokkelige nagels kunnen voorzichtig glad gemaakt worden met een kartonnen wegwerpvijl. Deze dient hierna te worden weggegooid.
• Smeer de voeten dagelijks in met een goede, niet vette maar vochtregulerende crème. De medisch pedicure kan deze na bestelling mogelijk bij u thuisbezorgen.
• Soms kunnen drukplekken worden voorkomen door gebruik te maken van specifieke schapenwol.
• Bij een wond die niet wil genezen binnen een paar dagen of een ontsteking moet er altijd contact worden opgenomen met de huisarts.

Heb je diabetes mellitus? Wees dan uiterst voorzichtig met het gebruik van een voetvijl. Omdat het gevoel in je voeten afwezig is, voel je het niet als je te lang vijlt. Neem dan eerst contact op met je medisch pedicure om samen te bepalen wat de mogelijkheden zijn.

Bang om naar praktijk te komen

Het afschalen van behandelingen komt niet alleen door behandelingen die worden uitgesteld of verplaatst, maar ook doordat sommige cliënten al uit zichzelf aan de praktijk laten weten dat men niet komt.

'Sommige cliënten durven niet naar de praktijk te komen in verband met het coronavirus, maar als je als de medisch pedicure vermoedt dat de persoon in kwestie op dat moment wel medisch noodzakelijke zorg nodig heeft gaan we zelf bellen met de cliënt om aan te geven dat de zorg wel belangrijk is en vragen we ook hoe het er met de voeten voor staat. Zo nodig maken we een afspraak in overleg met de cliënt', vertelt Igna Breedeveld.

Wachten op behandeling

Lucinda Blauw (48) heeft last van reumavoeten. Ze gaat om de vijf weken naar de medisch pedicure voor een behandeling. 'Door mijn reuma kan ik niet bij mijn voeten en moet ik door de medisch pedicure worden behandeld. Het lopen is voor mij meer een soort strompelen geworden en onder mijn rechtervoet heb ik een botje zitten wat een zeer pijnlijke plek is. De pijn is te vergelijken met het lopen op een scherp steentje en het voelt alsof er een punaise onder mijn voet zit.'

Haar behandeling van 16 maart werd afgezegd. 'Mijn pedicure was bang dat ze een boete zou riskeren. Zij verwees mij door naar de huisarts. Ik heb aan alle kanten geprobeerd om professionele hulp te vinden. Mijn moeder is uiteindelijk gekomen om mij te helpen. Maar dat is ook riskant omdat ik geen wondjes wil krijgen.'

Mevrouw Smarius (76) en haar man (82) kunnen ook niet behandeld worden door hun medisch pedicure. 'Tot ontzetting van mijn man en ik worden we niet geholpen. We hebben diabetes en ik heb een heupprothese en twee knieprotheses wat het knippen van de nagels zelf onmogelijk maakt, want dan volgt veel pijn. Mijn man is krom dus hij kan er ook niet bij. Ik hoop dat we snel weer geholpen kunnen worden', vertelt mevrouw Smarius.

'Per cliënt wordt bekeken wie wel en wie niet medisch noodzakelijk voetzorg nodig heeft. Ook in het geval van bijvoorbeeld een echtpaar. Elke situatie is anders. Wij helpen liever ook alle cliënten in kwestie, maar dat lukt niet allemaal in deze tijd', vertelt Igna Breedeveld.