Nieuwe opzegboetes energiecontracten op komst: dit moet je weten
Dit jaar komen er nieuwe opzegboetes voor energiecontracten. Nu kan je nog voor 100 euro van je jaarcontract af, binnenkort wordt dat berekend op basis van je nog lopende contract. Opzeggen kan hierdoor een stuk duurder uitpakken. Waar moet je op letten? Radar zocht het uit in de uitzending van maandag 20 maart.
Kamervragen
SP-Kamerlid Renske Leijten heeft naar aanleiding van onze uitzending Kamervragen gesteld aan klimaatminister Rob Jetten. Deze zijn hier te vinden.
Van alle woningbezitters wil 75 procent graag een vast energiecontract, zo blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis. Ook Radar deed een poll onder ruim 7.000 mensen. Ook daaruit blijkt dat een meerderheid vanaf april graag een vast contract wil. Hoewel veel mensen zich ook afvragen: wat is eigenlijk wijsheid? Mensen nemen daarbij het prijsplafond en de looptijd in acht, wat inderdaad zaken zijn om goed op te letten bij het (wel of niet) afsluiten van een vast contract.
ACM wil meer jaarcontracten
Volgens de Autoriteit Consument en Markt (ACM) is het belangrijk dat energieleveranciers weer jaarcontracten aan gaan bieden. Maar de energietarieven liggen nu hoger dan in het verleden, waardoor de leverancier met duur ingekochte stroom achterblijft als de consument tijdens zo'n jaarcontract vertrekt. De energieleverancier heeft dan namelijk al, op basis van het geschatte verbruik van de consument, de energie duur ingekocht.
De huidige compensatie van 50 euro per aansluiting (gas en stroom) is volgens de toezichthouder dan ook te laag. "Deze regels moeten er voor zorgen dat het aanbod van vaste contracten aan kleinverbruikers weer op gang komt", zegt de ACM. En daarom moeten de boetes de kosten van de energiemaatschappij beter dekken. "In het nieuwe systeem betaalt de consument voor het verlies dat de leverancier hierdoor lijdt."
Concreet: wat verandert er?
Hoe gaat de nieuwe opzegboetes eruit zien? Op het moment dat jij een jaarcontract tekent bij een energieleverancier (na de ingangsdatum van de nieuwe boetes) gelden de nieuwe regels. Als je onder dat contract uit wilt omdat de marktprijzen aanzienlijk zijn gedaald, dan betaal je aan je oude energieleverancier een boete.
Belangrijk onderdeel daarvan is het geschatte jaarverbruik dat je met je leverancier hebt afgesproken. Van dat geschatte verbruik, trekt de leverancier jouw daadwerkelijk verbruikte energie (tot je overstapdatum) af. Dat heet het 'geschatte resterende verbruik'.
Dat is het deel wat je niet afneemt maar waar je wel een deel van moet gaan betalen. Want voor dat geschatte resterende verbruik (wat je niet meer bij je oude leverancier afneemt) betaal je een afkoopbedrag per kwh voor elektriciteit en kuub (m3) voor gas. Dat afkoopbedrag is het verschil tussen de afgesproken prijs per kwh en m3 en de prijs die op dat moment door de leverancier wordt aangeboden per kwh en m3. En dat wordt vermenigvuldigd met je 'geschatte resterende verbruik'.
Rekenvoorbeeld
Radar heeft Gaslicht gevraagd twee scenario's door te rekenen.
Rekenvoorbeeld: het geschat jaarverbruik voor een gezin is 4500 kwh stroom en 1700 kuub gas. Dit hebben ze afgesloten tegen een tarief van 0,40 euro per kwh stroom en 1,25 euro per kuub gas.
Na vier maanden willen ze overstappen naar een andere energieleverancier. Hun huidige energieleverancier is in die vier maanden ook gezakt met de prijzen.
Op de dag van vertrek vraagt die nu 0,25 euro per kwh stroom en 0,90 euro per kuub gas.
En dat verschil 0,40-0,25=0,15 euro en bij gas 1,25 - 0,90 = 0,35 euro moet betaald worden over het resterende geschatte jaarverbruik.
In de afgenomen vier maanden heeft het gezin 1500 kwh stroom en 500 kuub gas verbruikt, maar omdat de verwachting was dat ze 4500 kwh stroom en 1700 kuub gas zouden afnemen, moet dat verschil (zien 4500- 1500 =3000 kwh) en (1700-500 = 1200 m3) gecompenseerd worden.
De boete komt dan uit op het verschil in prijs x het verschil in verbruik.
Voor stroom wordt een boete berekend van 3000 kwh x 15 cent = 450 euro
Voor gas is dat 1200 m3 x 35 cent = 420 euro
Boete: 870 euro.
Als het bovenstaande gezin onder de oude voorwaarden een energiecontract had afgesloten was de boete 50 euro per aansluiting. In dit geval door gas en stroom samen 100 euro.
Gaslicht rekende ook nog een voorbeeld door waarbij een stel in een appartement voor dezelfde tarieven een jaarcontract afsloot en na tien maanden besloot weg te gaan. Die boete kwam uit op 165 euro, terwijl het contract nog maar twee maanden zou lopen.
Op deze manier betaal jij voor het verlies dat de energiemaatschappij loopt doordat jij als klant weggaat. Stap je dus na 10 maanden over? Dan betaal je alsnog 12 maanden het bedrag dat je had afgesproken. Stap je na 6 maanden al over? Dan betaal je ook nog steeds 12 maanden.
Geschatte jaarverbruik
De boete wordt berekend over het resterende geschatte jaarverbruik. Dat geschatte jaarverbruik staat op de leveringsovereenkomst die je bij het aangaan van je energiecontract tekent.
In de richtlijnen van de ACM staan rekensuggesties voor energieleveranciers. Zo kan het berekend worden op basis van het verbruik op het adres waar de energielevering wordt aangevraagd. Wordt er inmiddels flink bezuinigd, of woonde er tot voor kort en gezin met vier kinderen? Dan is dat van invloed op jouw geschatte jaarverbruik. Goed opletten dus.
In de leveringsovereenkomst die je tekent wordt volgens de ACM duidelijk gemaakt hoe de berekeningswijze voor de resterende maanden tot stand komt. Rekening kan worden gehouden met bijvoorbeeld de spreiding van de afname van elektriciteit of het verbruik van gas gedurende het jaar.
Behoefte aan vaste contracten
Ook prijsvergelijkers zien dat er behoefte is aan vaste contracten. Ook omdat per 1 januari 2024 het prijsplafond naar alle waarschijnlijkheid verdwijnt is het voor veel consumenten prettig om zekerheid te hebben qua tarieven voor komende winter.
Opvallend: De laatste weken bieden steeds meer energieleveranciers al jaarcontracten aan en de verwachting is dat anderen dat de komende weken ook gaan doen. Zo kan je je tarieven nu al voor een jaar vast zetten bij bijvoorbeeld Essent, Budget Energie, Innova en Vandebron. Dan gelden nu nog de oude opzegboetes van 50 euro per aansluiting.
Marktwerking
Ondanks dat er al veel jaarcontracten worden aangeboden zijn veel energiemaatschappijen en politici positief over de nieuwe regels. Zo zouden er meerjarige energiecontracten aangeboden gaan worden en zal de prijs van energie naar de consument toe gaan dalen, omdat de leveranciers meer zekerheid hebben.
Wanneer de nieuwe opzegboetes van kracht worden is nog onduidelijk. Volgens de ACM gaan de nieuwe regels in als juridisch en technisch geregeld is dat consumenten bij het opzeggen van een vast contract automatisch bericht ontvangen over de hoogte van de opzegboetes.
Dit zal mogelijk op 1 april 2023 geregeld zijn, maar dat is volgens partijen uit het veld onzeker. De ACM laat aan Radar weten dat overleggen lopen en dat de sectorpartijen er eerst klaar voor moeten zijn. Wanneer er meer bekend is, laat de toezichthouder dat weten.