Nog geen 67, wel met pensioen: hoe overbrug je tot aan je AOW?

Een artikel uit consumentenmagazine RADAR+

In loondienst

Als je in loondienst werkt, is het eenvoudig. Dan bouw je pensioen op via je werkgever. De pensioenregelingen sluiten aan bij de ingangsdatum van de AOW. Dat blijft ook zo als de AOW-leeftijd stijgt. Dus in principe werk je totdat je AOW krijgt en dan ga je met pensioen.

Eerder stoppen met werken

Vrijwel elke pensioenregeling biedt de mogelijkheid om rond je 60ste je pensioen te laten ingaan. Als je met pensioen gaat terwijl je nog geen AOW krijgt, valt je inkomen waarschijnlijk tegen. Dat kun je vrijwel altijd opvangen door de eerste jaren te kiezen voor een hogere pensioenuitkering. Het pensioenfonds keert dan een hoger pensioen uit totdat je AOW krijgt. Zodra je AOW hebt, krijg je een lagere pensioenuitkering. Dat betaal je zelf, want het komt uit je eigen pensioenpotje. Maar omdat de hogere uitkering tijdelijk is, vallen de financiële consequenties voor de rest van je pensioen vaak mee.

Je kunt bij je eigen pensioenfonds vragen wat dit financieel betekent. Veel pensioenfondsen hebben op hun website rekenhulpen waarmee je de ­be­re­kening zelf kunt maken. Als je nog niet weet wanneer je precies AOW krijgt, kun je voor de zekerheid de hogere uitkering een half of een heel jaar langer laten duren. ­Daarmee voorkom je dat de hogere pensioenuitkering stopt en overgaat in een lagere terwijl je nog geen AOW krijgt.

Een deeltijdpensioen: minder werken

Deeltijdpensioen kan een aantrekkelijke optie zijn. Dan ga je bijvoorbeeld op je 62ste twee dagen minder werken. Dan verdien je minder, maar dat compenseer je door over die twee dagen alvast pensioen te laten uitkeren. Ondertussen bouw je nog pensioen op over de dagen dat je werkt. Zodra je AOW krijgt, stop je met werken en ga je volledig met pensioen.

Sparen voor later

Zelf geld opzijleggen om de periode zonder AOW te overbruggen kan ook. Als je geld hebt, heb je meer te kiezen dan wanneer je geen geld hebt. Maar je moet dan wel een groot bedrag bij elkaar sparen. Stel dat je in je eentje bent. De AOW voor alleenstaanden is netto bijna € 1.100 per maand. Als je dat zelf twee jaar wilt opvangen, heb je zo'n € 26.400 nodig. In tien jaar tijd kun je dat bij elkaar sparen door maandelijks € 220 opzij te zetten. We rekenen even zonder rente – die is tenslotte momenteel bijzonder laag – en zonder vermogensrendements­heffing, want de vrijstelling is € 25.000.

Maar helemaal realistisch is de berekening niet, want het ligt voor de hand dat het leven over tien jaar duurder is dan nu en dat de AOW-­uitkering tegen die tijd hoger is. Als de AOW per jaar met 1 procent stijgt, zou je over tien jaar ruim € 29.000 moeten hebben om als alleenstaande twee jaar zonder AOW te overbruggen. Daarvoor moet je tien jaar lang bijna € 242 per maand opzij zetten. Al met al moet je dus een fors bedrag bij elkaar sparen om zelf je AOW-potje op te bouwen. Naarmate je daar eerder mee begint, hoef je per maand minder opzij te zetten. Het lastige is dat dertigers en veertigers wel iets anders aan hun hoofd hebben en dat je over het algemeen pas over je AOW gaat na­­denken als je ouder bent en dus minder tijd hebt om zo'n groot bedrag bij elkaar te sparen. Consequent elke maand sparen, ongeacht je leeftijd, is een goed idee. Dan kun je altijd nog bedenken waar je dat geld uiteindelijk aan besteedt.

Lees ook: 9 tips voor meer rendement bij kelderende spaarrente

Toch maar beleggen

Beleggen levert meer op dan sparen. Daar staat tegenover dat je ook meer risico loopt. Daarom moet je alleen beleggen met geld dat je de eerste jaren niet nodig hebt. Als veertiger kun je best beleggen voor je pensioen, als vijftiger waarschijnlijk ook, maar op je 60ste geld opzij zetten in de hoop dat dat vijf jaar later veel meer is geworden, is een gok. Spreiden van risico's is in alle situaties verstandig: spaargeld op de bank en daarnaast beleggen in een aandelenfonds bijvoorbeeld.

Andere oplossingen

Je kunt ook denken aan andere manieren om aan geld te komen. Je huis verkopen en een goedkoper huis kopen of huren. Of kamers in je huis verhuren - permanent of als Airbnb. Of zorgen voor lagere lasten, zodat je met minder inkomen toe kunt. Bijvoorbeeld door je hypotheek af te lossen, je auto weg te doen of te kijken of je andere uitgaven kunt schrappen.

De overbruggingsuitkering

Nu weten we dat de AOW-leeftijd stijgt, maar voor veel mensen kwam dit als een complete verrassing. Zeker als je al met VUT of pre­pensioen was, of als je een uitkering hebt die op je 65ste stopt, kun je in de problemen raken. Als je die uitkering al had voor 1 juli 2015 kun je misschien in aanmerking komen voor een overbruggingsuitkering van de overheid. Dit is een aanvulling op je inkomen om de periode zonder AOW door te komen. Je hoeft deze niet terug te betalen en het wordt later niet in ­mindering gebracht op je AOW. Je kunt hiervoor in aanmerking komen als je inkomen lager is dan 200 procent van het minimumloon of 300 procent voor stellen (het minimumloon in 2017 is € 1.551,60 bruto per maand). Ook je vermogen telt mee. Dat moet minder zijn de vrijstelling van box 3 (in 2017: € 25.000, voor stellen € 50.000). Je eigen huis en je pensioenvermogen tellen niet mee. Meer informatie over de overbruggingsregeling vind je op de website van de Rijksoverheid.

Recht op bijstand

Als je niet in aanmerking komt voor de overbruggingsregeling, kun je soms bij je gemeente terecht voor (aanvullende) bijstand. Dit kan alleen als je inkomen onder bijstandsniveau ligt (ruim € 900 per maand voor alleenstaanden, ruim € 1.300 voor stellen). Om te bepalen of je recht hebt op (aanvullende) bijstand wordt ook gekeken naar je vermogen en/of je huis­genoten hebt. Als je op antwoordopbijstand.nl je woonplaats aanklikt, zie je de voorwaarden en kun je een berekening maken. Als je partner al AOW heeft en jij niet, loopt de bijstand niet via de gemeente. In dat geval kun je misschien een Aanvullende Inkomensvoorziening Ouderen (AIO-aanvulling) van de SVB krijgen. Lees meer over deze overbruggingsregeling op de site van de SVB.

Bekijk de uitzending: AOW-gat bij arbeidsongeschikten

Zzp'ers moeten pensioen zelf regelen

Net als ieder ander krijgen zzp'ers AOW. Als ze meer pensioen willen, moeten ze dat zelf regelen. Om hen te stimuleren om dit ook echt te doen zijn er allerlei fiscale faciliteiten om pensioen op te bouwen. Je kunt bijvoorbeeld banksparen (geld voor je pensioen vastzetten op een geblokkeerde bankrekening), meedoen aan een zzp-pensioenregeling, een lijfrenteverzekering afsluiten of gebruikmaken van de fiscale oude­dagsreserve (for). In al die situaties trek je het bedrag waar het om gaat af van je winst, zodat je er nu geen belasting over hoeft te betalen. Dat is een voordeel.

Maar er is ook een nadeel. Als je hier gebruik van maakt, beschik je niet meer vrij over je geld en moet je je houden aan de pensioenregels van de overheid. Zo kon je tot voor een paar jaar geleden je inleg voor bank­sparen of een lijfrenteverzekering aftrekken als je het bedrag tot je 65ste liet staan. Maar inmiddels moet je het tot je 67ste vastzetten. Dit soort regels maakt het voor zzp'ers lastig om fiscaal vriendelijk iets te regelen om eerder met pensioen te gaan. Als je lijfrenteverzekeringen hebt of bankspaarsaldi die op je 65ste vrijkomen, kun je die gebruiken om de periode zonder AOW te overbruggen.

Maar er zit een addertje onder het gras. Als je de uitkering laat ingaan voordat je AOW krijgt, moet de uit­keringsperiode duren tot de AOW-leeftijd plus 20 jaar. Dus als je op je 67ste AOW krijgt, moet de uitkering 22 jaar lopen (2 jaar plus 20 jaar). Is het bedrag dat je per maand krijgt dan ­voldoende om de periode zonder AOW te overbruggen? Veel zzp'ers hebben eerder in loondienst ­ge­werkt en op die manier pensioen opgebouwd. Dan zou je dit pensioen eerder kunnen laten ingaan om de periode zonder AOW te overbruggen. Maar deze pensioenuitkering is levenslang en kun je niet tijdelijk inzetten, dus het bedrag dat je per maand krijgt, kan weleens tegenvallen. Voor informatie hierover kun je terecht bij je oude pensioenfonds. Alleen als je zelf spaart of belegt, heb je optimale ­vrijheid om met je geld te doen wat je wilt.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Radar+, Voorjaar 2017, nummer 1

Wil je meer van dit soort handige informatie? Kijk op radarplus.nl