Onderzoek: bosje bloemen bron van blootstelling aan verboden pesticiden
Uit onderzoek dat in opdracht van Radar is uitgevoerd door Avans Hogeschool blijkt dat er verboden bestrijdingsmiddelen zitten op boeketten bloemen, gekocht bij supermarkten of bloemisten. In totaal werden op 6 boeketten 23 bestrijdingsmiddelen aangetroffen, waarvan 8 verboden. Hoewel het lage hoeveelheden betreft, adviseert toxicoloog Paul Scheepers om in ieder geval voorzichtig te zijn. Er is nog veel onbekend over de gevolgen van de ‘cocktail’ aan gifstoffen. “Was je handen na het bloemschikken.”
23 bestrijdingsmiddelen op 6 boeketten
Voor het onderzoek werden zes boeketten gehaald bij verschillende bloemisten en supermarkten. Er werden in totaal 23 bestrijdingsmiddelen aangetroffen, waarvan acht niet (meer) zijn toegelaten vanwege zorgen over het effect op de gezondheid van mens en/of milieu.
Van elk boeket zijn enkele mogelijke blootstellingsroutes van de pesticiden onderzocht, zoals via aanraking. Daarmee is dit onderzoek anders dan eerder onderzoek van bijvoorbeeld Pesticide Action Network, waarin bloemen in hun geheel werden versnipperd voordat de aanwezigheid van pesticiden werd onderzocht.
Bloemen schikken
Allereerst werd een ‘veegproef’ gehouden om te zien of er pesticiden op je handen komen bij het schikken van een boeket. In het lab werden verschillende pesticiden aangetroffen op de bladeren en stelen van bloemen.
Zo zat er clofentezine op een bosje rozen, een middel dat sinds 2023 in de Europese Unie verboden is vanwege gezondheids- en milieurisico's. En op een gemixt boeket zat carbendazim. Dat wordt in verband gebracht met schade aan het erfelijk materiaal en mogelijke effecten op de vruchtbaarheid en tijdens de zwangerschap en is al sinds 2014 verboden.
‘Zekere voor het onzekere nemen’
Er zijn geen maximale limieten voor gifstoffen op bloemen, omdat deze niet gegeten worden. Scheepers plaatst hier vraagtekens bij, omdat in de praktijk mensen die voor hun werk veel met bloemen in aanraking komen er mogelijk schadelijke gevolgen van kunnen ondervinden. Vorig jaar in een geruchtmakende zaak in Frankrijk werd het verband gelegd met de doodsoorzaak van de dochter van een bloemist die te maken had met pesticiden in bloemen.
Neerslag van bloemen
Naast aanraking, is ook de neerslag van bloemen onderzocht. “Wanneer een vaas bloemen enige tijd op tafel staat, verschijnt hieronder neerslag van bijvoorbeeld pollen afkomstig uit de bloemen”, legt lector Jos Brouwers uit, die het onderzoek leidde. “Ook deze neerslag kan een mogelijke bron van blootstelling zijn, bijvoorbeeld wanneer de bloemen op de eettafel staan of wanneer kinderen aan de tafel spelen of door op de grond gevallen neerslag kruipen.”
Ook in de neerslag werden verschillende (verboden) pesticiden aangetroffen, met name bij lelies. Maar het gaat hier om veel lagere concentraties dan bij aanraking waardoor het risico op gezondheidsgevolgen veel kleiner is. In de lucht, de derde en laatste blootstellingsroute die de Avans Hogeschool onderzocht, werden geen pesticiden aangetroffen.
Kunnen we zonder?
Maar dan rijst de vraag: kunnen we wel zonder pesticiden? “We zijn natuurlijk gewend dat als we bloemen kopen, ze helemaal gaaf zijn. Laten we in gesprek gaan of dat wel nodig is.”
Er zijn in Nederland diverse siertelers die zonder pesticiden te werk gaan. “Ik denk dat je als consument moet weten dat er bloemen zijn waarop die middelen worden toegepast en dat er dus ook duurzame alternatieven zijn die misschien ook minder leiden tot gezondheidsrisico’s. Zowel in de teelt zelf als in onze woningen.”