Onderzoek naar grafrechten - reacties gemeenten
Hieronder lees je de reacties van enkele gemeenten naar aanleiding van de uitzending van 24 augustus 2019 over grafrechten.
Bekijk hier het fragment uit de uitzending
Radar onderzocht hoeveel gemeenten aan grafrechten ontvangen, wat de kosten zijn die gemeenten maken en hoeveel overheadkosten er worden doorberekend aan burgers. De redactie nodigde voor de uitzending drie willekeurige gemeenten die een hoog percentage overhead doorberekenen: Wageningen, Zaanstad en Alphen aan den Rijn. Ook werden vier gemeenten uitgenodigd waar de kosten hoger zijn dan de inkomsten: Gooise Meren, Albrandswaard, Barendrecht en Haarlem.
Deze gemeenten zijn ook uitgenodigd om te reageren in de uitzending, maar daar ging geen enkele gemeente op in. De Gemeente Wageningen had door vakantietijd ook geen mogelijkheid om schriftelijk te reageren. Radar wacht nog op een reactie van de Gemeente Alphen aan den Rijn.
Gemeente Barendrecht
In Barendrecht is 15 jaar geleden een nieuwe begraafplaats aangelegd. Barendrecht was een groeigemeente, dus hiermee is vooruitgelopen op de toekomstige toename van het begraven. Die begraafplaats moet ook beheerd worden. Omdat Barendrecht een relatief jonge gemeente is, hebben we de toekomstprognoses nog niet bereikt. Omdat de begraafplaats ook een parkachtig karakter heeft, heeft deze nieuwe begraafplaats een dubbelfunctie. Daarnaast is ook de aula meegenomen in de exploitatie van de begraafplaats. Als je daar een aparte exploitatie van maakt verandert ook het kostendekkingspecentage.
Bij de vaststelling van de (begraaf)tarieven voor het jaar 2018 (Verordening lijkbezorgingsrechten 2018) in de gemeente Barendrecht is besloten het tarief voor het algemeen onderhoud te maximaliseren, vanwege deze dubbele functie. Ofwel niet alle kosten worden doorberekend in de tarieven. We gebruiken een pragmatische benadering dat alle overhead op het product begraven wordt doorberekend. Juist omdat het tarief niet kostendekkend is, heeft het ook geen zin om daar nader op in te zoomen. In alle gevallen volgen we overigens tarieven voor begraven en cremeren in de regio. We vinden het niet verstandig daar in Barendrecht boven te gaan zitten.
Gemeente Albrandswaard
In Albrandswaard wordt volgend jaar onderzoek gedaan naar de huidige tariefopbouw. Het zou zomaar mogelijk kunnen zijn dat er in de toekomst een wijziging aankomt.
Gemeente Zaanstad
Er zijn veel verschillende modellen als het gaat om de wijze waarop de financiën worden geregeld. Dat is per gemeente verschillend en er zijn veel verschillende modellen.
In Zaanstad worden alle kosten (dus ook al het personeel, panden, machines voor bv openbare ruimte) doorbelast in het overhead tarief. Dit doen niet alle gemeenten. Het klopt dus dat hier grote verschillen zitten. Zo zijn er mensen die de grafkosten voor 20 of 30 jaar hebben afgekocht en dat betekent geen inkomsten terwijl de prijzen voor bv onderhoud stijgen en dat wat het meer kost, wordt ook opgenomen.
Zoals eerder vermeld, verdient Zaanstad niet aan de inkomsten van begraafplaatsen en mogen wij doorbelasten wat nu gebeurt. De sociale en relatief armere gemeenten, zoals Zaanstad en bv ook Enschede, zitten aan de hogere kant. Raad heeft ervoor gekozen om 100% kostendekkend te zijn.
Gemeente Gooise Meren
Hoe kan het dat bij de Gemeente Gooise Meren de inkomsten 396.000 euro lager liggen dan de uitgaven?
Dat komt omdat bij de gemeente Gooise Meren de begraafrechten niet kostendekkend zijn. Heeft te maken met aantal begraafplaatsen en aard van de begraafplaatsen, daardoor hoge onderhoudskosten.
Wat zijn de 381.000 euro 'overige inkomsten'?
Hoofdzakelijk zijn dat de onttrekkingen aan bestemmingsreserve (in 2019 is deze vervallen) en voorziening afkoopsommen voor het onderhoud van de graven.
De Gemeente Gooise Meren voert 446.000 euro aan overhead op. Waaruit bestaat de overhead?
Dat zijn kosten voor directie, leidinggevenden van het primair proces, financiën, toezicht en controle, P&O / HRM, inkoop, interne en externe communicatie, juridische zaken, bestuurszaken en bestuursondersteuning, informatievoorziening en automatisering, facilitaire zaken en huisvesting, DIV, en managementondersteuning primair proces. Deze kosten worden voor de berekening van de kostendekking via een opslagpercentage toegerekend aan het product Begraven.
Is het bewust beleid van Gooise Meren om de tarieven niet te verhogen (aangezien er minder geld binnenkomt dan eruit gaat) en daarmee aan de wens van de burger tegemoet te komen om in de eigen gemeente begraven te worden?
Voor zover bekend geen bewust beleid om de kosten voor begraven laag te houden zodat er meer in de eigen kern of gemeente begraven wordt.
Gemeente Haarlem
De kosten die Gemeente Haarlem maakt voor het totaalpakket van de drie begraafplaatsen liggen aanzienlijk hoger dan de inkomsten die hieruit worden gehaald.
Met de 3 begraafplaatsen, Begraafpark Kleverlaan, Begraafplaats Akendam en Begraafplaats Sint Jozef hebben we ruimschoots voldoende oppervlakte, waardoor efficiëntie en effectiviteit lager ligt.
Indien de Gemeente Haarlem haar leges voor begraven en grafrecht verhoogt, heeft dat een negatieve invloed op het percentage inwoners dat ervoor kiest om begraven te worden. Een deel van de keuze van de overledenen/nabestaanden voor crematie of begraven wordt door financiën gestuurd. Indien het aantal begrafenissen afneemt, dan wordt het nog duurder. De algemene kosten blijven (onderhoud parken, graven en gebouwen) waardoor het per begrafenis duurder zal uitpakken.
De moeilijkheid is wat we wel en niet kunnen onderbrengen onder het pakket van kosten voor de begrafenis en het grafonderhoud. De spreekwoordelijke 'stoel van de burgemeester' als overhead hoort zeker niet bij de kernkosten voor begraven.
Hoe kan het dat bij de Gemeente Haarlem de inkomsten 1,1 miljoen euro lager liggen dan de uitgaven?
Doordat de begraafplaatsen eigenlijk een overcapaciteit hebben, hebben we ook meer kosten aan onderhoud van terrein, vastgoed en dergelijke. Daarbij is Begraafpark Kleverlaan een Rijksmonument, wat extra kosten met zich meeneemt in beheer en onderhoud.
Wat zijn de 30.000 euro 'overige inkomsten'?
Overige inkomsten zijn leges die niet gerelateerd zijn aan begraven, zoals zaalhuur, uitstrooien as en dergelijke.
De Gemeente Haarlem voert 860.561 euro aan overhead op. Waaruit bestaat de overhead?
Alle kosten die direct gerelateerd kunnen worden aan de activiteiten rondom begraven.