Ongerust over uitblijven zorgcontracten: 1 op 8 weet niet of zorg vergoed wordt
Zorgverzekeraars informeren slecht over de contracten die ze afsluiten met zorgaanbieders, blijkt uit onderzoek onder bijna 18.000 mensen via het Radar Testpanel. Verzekeraars vergoeden zorg alleen als ze met de aanbieder ervan een contract hebben. Maar bij 1 op de 8 ondervraagden waren de contracten nog niet rond op het moment dat zij een verzekeraar moesten kiezen. Veel mensen moeten overstappen van zorgverlener als een contract uitblijft, wat volgens 80 procent nadelig uitpakt voor hun behandeling, en dus voor hun gezondheid. Dat dat anders moet, daarover is 96 procent van de ondervraagden het eens.
Zorgverzekeraars hebben het hele jaar de tijd om contracten met zorgverleners af te sluiten. Maar voor jóu geldt een deadline voor het afsluiten van je verzekering (die overigens veel mensen niet of foutief blijken te kennen, waarover verderop meer). Als gevolg van deze regels zitten mensen in onzekerheid: ze hebben een keuze moeten maken voor een verzekeraar, maar weten niet of hun zorgverlener wel gecontracteerd wordt. Of ze krijgen te horen dat dit niet het geval is. Behalve schadelijk voor de behandeling, en dus de gezondheid, is dit soms ook een aanslag op de portemonnee. Dat moet anders, zegt 96 procent die vindt dat wettelijk moet worden vastgelegd dat verzekeraars hun contracten met zorgaanbieders rond hebben op het moment dat je kunt overstappen.
Ik vind het erg belastend me hier elk jaar weer in te moeten verdiepen naast de stress die mijn gezondheid al oplevert- Deelnemer aan het onderzoek
Zorgverzekering afsluiten kan tot 1 februari
Bijna 18.000 mensen deden mee aan ons onderzoek over de contracten die hun zorgverzekeringen afsluiten met de partijen van wie zij zorg afnemen. Denk aan het ziekenhuis, de fysio, de GGZ-zorgverlener, wijkverpleging of de apotheek. Slechts een kwart (27%) van deze groep weet de juiste deadline te noemen die geldt voor het afsluiten van een zorgverzekering. Dat moet je, als inwoner van Nederland, namelijk vóór 1 februari doen. De meeste mensen denken dat dit voor 1 januari moet. Dat zij een maand langer de tijd hebben, blijkt voor veel mensen niet duidelijk te zijn.
Het is raar dat je moet kiezen terwijl je niet weet of zorgverleners contracten hebben. Dan maandelijks opzeggen invoeren- Deelnemer aan het onderzoek
Van alle respondenten geeft ook slechts een kwart aan dat zij informatie over contracten tussen verzekeraars en zorgaanbieders makkelijk kunnen vinden. 64 procent lukt dat niet of niet makkelijk, en nog eens 1 op de 10 wist überhaupt niet dat contractering iets is om op te letten.
Echt duidelijkheid geeft een verzekering niet en ook hun eigen site niet. Dus het is altijd bellen vanwege onduidelijkheid van hun kant- Deelnemer aan het onderzoek
Ongerust over uitblijven duidelijkheid
Van de ondervraagden geeft 92 procent aan dat een vaste zorgaanbieder hebben. Zij zijn bijvoorbeeld nu onder behandeling, ze verwachten zorg af te nemen dit jaar bij een specifieke aanbieder (bijvoorbeeld het ziekenhuis in de eigen regio, of een bepaalde specialist), of ze nemen weleens zorg af bij een vaste zorgaanbieder (denk aan ‘jouw’ fysiopraktijk of apotheek).
Ruim 1 op de 8 ondervraagden met een vaste zorgaanbieder geeft aan dat voor een of meerdere van deze zorgverleners nog niet bekend is of er een contract komt. Ruim driekwart is ongerust, soms zelfs héél ongerust, over de onduidelijkheid.
Geen contract, maar ook geen overstap meer mogelijk
4 procent van de mensen met een vaste zorgaanbieder heeft inmiddels te horen gekregen dat er definitief géén contract is met een of meerdere van hun zorgverleners. Bij 13 procent werd dit pas op of na 1 februari bekend; zij kunnen dan niet meer overstappen – wat überhaupt alleen kan als zij uiterlijk 31 december hun huidige zorgverzekeraar alvast hebben opgezegd. Dus ook de 25 procent die in de maand januari te horen kreeg dat er geen contract is met hun zorgverlener(s), kon dan alleen nog overstappen als zij hun verzekering op voorhand hebben opgezegd om al dan niet opnieuw af te sluiten.
Voor 5 procent van de ondervraagden met een vaste zorgaanbieder, is het uitblijven van een contract reden geweest om over te stappen, zoals voor deze respondent:
'Zo kan je toch geen overeenkomst sluiten?'
'Mijn zorgverlener werd niet gecontracteerd bij mijn vorige verzekering. Maar voor GGZ hulp wil je niet naar de psycholoog met wie er een contract is maar in wie je vertrouwen hebt. Daarom ben ik voor het eerst overgestapt en dat heeft heel veel tijd en moeite en dagen stress gekost. Maar het is nog altijd niet duidelijk of mijn regio ziekenhuis een contract heeft met mijn verzekeraar. Zo kan je toch geen overeenkomst sluiten?'
- Deelnemer aan het onderzoek
Nadelige gevolgen voor gezondheid
Ruim 1 op de 6 mensen met een vaste zorgaanbieder heeft voor een of meerdere van deze zorgverleners (nog) geen contract. Wanneer het contract uitblijft, verwacht 38 procent dat dat nadelige gevolgen heeft voor de behandeling, en dus voor de gezondheid. Een consequentie kan zijn dat zij moeten overstappen naar een andere zorgverlener.
Mijn vorige behandelaar wist precies wat mijn lichaam nodig heeft. Nu moet ik naar een nieuwe- Deelnemer aan het onderzoek
Bijna 80 procent van degenen die nadelige gevolgen verwachten, geeft aan dat een overstap nadelig is, om de volgende redenen:
- Een overstap bezorgt stress (36%)
- De behandeling begint dan weer van voor af aan (24%)
- Ik kom dan op een wachtlijst (20%)
- Ik moet de zorg dan stoppen (14%)
- Ik zit bij een specifieke behandelaar die niet te vervangen is (13%)
In de toelichtingen noemen mensen nog andere redenen waarom een overstap van zorgverlener nadelig is. Zij noemen bijvoorbeeld het vertrouwen dat zij hebben in de zorgverlener, waar ze soms juist na een vervelende ervaring bij een andere behandelaar terecht zijn gekomen. Iemand laat weten zonder contract zelfs weer terug te moeten naar een zorgverlener waar diegene nare herinneringen aan heeft.
'Na jaren zoeken heb ik een psychiater die ik vertrouw'
'Ik heb een traumatische jeugd gehad waardoor ik slecht mensen vertrouw. Na jaren zoeken heb ik eindelijk een psychiater gevonden die ikvertrouw. Haar zorg wordt nu niet meer volledig vergoed dus kan ik niet meer bij haar in behandeling. Elders is geen optie voor mij helaas.'
- Deelnemer aan het onderzoek
Sommige mensen geven aan dat zij zorg uitstellen, omdat ze niet weten waar ze aan toe zijn:
Omdat ze nog steeds in onderhandeling zijn wacht ik tot ik naar het ziekenhuis ga voor behandeling- Deelnemer aan het onderzoek
Sommige mensen hebben al te horen gekregen dat het contract met hun zorgverlener er definitief niet komt. Duidelijkheid geeft dit bericht deze mensen allerminst:
Als hartpatiënt gedwongen op zoek naar een andere cardioloog
'Ben hartpatiënt. Ziekenhuis waar ik in behandeling en jaarlijkse controles heb heeft nu geen contract met zorgverzekeraar. Het is onbekend hoe nu de overdracht naar een ander ziekenhuis gaat worden. Ik weet niet of ik daar zelf actie in moet ondernemen. De overdracht naar een ander ziekenhuis (cardioloog) brengt veel extra kosten mee: nieuwe cardioloog moet zich helemaal inlezen, mijn "oude" cardioloog waar ik een goede band mee had moet dossier overdragen et cetera.'
- Deelnemer aan het onderzoek
Behalve nadelige gevolgen voor de behandeling, en daarmee de gezondheid van mensen, heeft het uitblijven van een contract ook andere, vervelende gevolgen. Bijvoorbeeld als ze daardoor verder moeten reizen. ‘Ben dan gewoon ruim een halve dag onderweg… Nu ben ik binnen een uur weer thuis na mijn afspraak’, zo laat een respondent weten. Bovendien maakt het sommigen afhankelijk van anderen, omdat ze een andere behandelaar bijvoorbeeld niet met het openbaar vervoer kunnen bereiken.
29 procent verwacht bij uitblijven van het contract bovendien extra zorgkosten, een ruime helft (55%) weet niet wat ze kunnen verwachten. Meer dan de helft van de mensen. Meer dan de helft geeft aan dat zij (eventuele) extra kosten niet of slechts met moeite zelf kunnen betalen. Bij heel wat mensen loopt het bedrag in de honderden of zelfs duizenden euro’s, maar de grootste groep (55%) weet niet waar ze aan toe zijn, zij kunnen geen bedrag inschatten.
PvdA pleit voor overstaprecht en betere informatievoorziening
In de uitzending over het recordaantal verzekeraars dat contracten nog niet rond heeft, reageert PvdA-Kamerlid Julian Bushoff. Die wil verandering brengen in het hele "verzekeringscircus" met een overstaprecht en betere informatievoorziening:
Over het onderzoek naar zorgcontracten
De vragenlijst over contractering tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders is van 1 t/m 9 februari 2023 ingevuld door 17.980 mensen. De overgrote groep, op ongeveer 300 mensen na die de vragenlijst via een open link invulden, is lid van het Radar Testpanel. Dit is een groep van zo’n 80.000 mensen die verspreid over Nederland wonen, van een divers opleidingsniveau. Wil je ook je ervaringen laten meetellen? Meld je aan voor het panel via deze korte intake-vragenlijst. We sturen je dan zo’n twee keer per maand een uitnodiging om deel te nemen aan een onderzoek.